Động lực thúc đẩy ngành chế biến rau quả

Dư địa còn lớn

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, khoa học công nghệ (KHCN) là lực đẩy tạo nên bước chuyển căn bản của ngành nông nghiệp nói chung, chế biến rau quả nói riêng. Nhờ ứng dụng các tiến bộ KHCN, mà nhiều loại cây trồng trên địa bàn tỉnh đã hình thành chuỗi giá trị từ giống, canh tác, sơ chế, bảo quản, thị trường, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm. Như sản xuất tỏi ở huyện Lý Sơn, từ chỗ canh tác manh mún, tự phát, hiệu quả thấp, đến nay, nơi đây đã hình thành các vùng sản xuất chuyên canh tập trung, áp dụng công nghệ cao, sản xuất hàng hóa quy mô lớn.

Giám đốc Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Phú Sinh Nguyễn Văn Nhật cho biết, từ chỗ “mạnh ai nấy làm” và sản xuất theo kinh nghiệm, đến nay, đã có hơn 100 hộ dân trên địa bàn huyện Lý Sơn liên kết với công ty hình thành chuỗi sản xuất, tiêu thụ với diện tích 40ha. Điều này không chỉ nâng cao giá trị trên một đơn vị diện tích, mà còn góp phần thay đổi tư duy sản xuất của người dân từ làm nông truyền thống sang chuyên nghiệp, hướng đến thị trường và xuất khẩu. Bởi khi liên kết với công ty, người dân phải tuân thủ quy trình sản xuất theo hướng sạch, an toàn; đổi lại năng suất và sản lượng tỏi gia tăng, sản phẩm cũng được công ty bao tiêu với giá hợp lý. Vì thế, nông dân yên tâm sản xuất, công ty cũng ổn định nguồn nguyên liệu cung ứng cho thị trường và phục vụ chế biến sâu (khoảng 250 tấn/năm).

Liên kết chuỗi giá trị gắn với ứng dụng công nghệ vào sản xuất tỏi giúp nông dân huyện Lý Sơn nâng cao hiệu quả sản xuất, gia tăng giá trị cạnh tranh.

Từ nguồn nguyên liệu dồi dào là tinh bột mì, Nhà máy Nha Quảng Ngãi (Công ty CP Đường Quảng Ngãi) đã chế biến thành công sản phẩm “mạch nha Quảng Ngãi đường Mantoza” được thị trường đón nhận. Theo Giám đốc Nhà máy Nha Quảng Ngãi Nguyễn Thuận, không chỉ dồi dào về sản lượng, mà nguồn nguyên liệu mì trên địa bàn tỉnh có hàm lượng tinh bột cao, tinh khiết giúp sản phẩm mạch nha có hương vị riêng, từng bước chiếm lĩnh thị trường trong nước, vươn ra xuất khẩu, với công suất chế biến đạt 25 tấn sản phẩm/ngày.

Cơ hội cho xuất khẩu rau quả

Trong số 4 Nghị định thư mà Bộ Nông nghiệp và Môi trường vừa ký kết với Tổng cục Hải quan Trung Quốc, có 2 Nghị định thư về xuất khẩu ớt và chanh leo. Đây là cơ hội lớn cho các doanh nghiệp xuất khẩu rau quả trong nước nói chung, Quảng Ngãi nói riêng, nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức, nhất là các tiêu chuẩn kiểm dịch nghiêm ngặt.

“Sự thay đổi này không đến từ đột phá nhất thời, mà là kết quả của quá trình bền bỉ nghiên cứu, chuyển giao và liên tục đổi mới cách làm; trong đó, KHCN là tiền đề, là điểm tựa, cũng là bản lề để sản phẩm không ngừng được cải tiến, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường”, ông Thuận khẳng định.

Thúc đẩy ứng dụng khoa học công nghệ

Được xem là “mỏ vàng” nhưng hiện nay, lĩnh vực chế biến và xuất khẩu rau quả đang đối mặt với nhiều thách thức. Từ hạ tầng sản xuất và chế biến vừa thiếu vừa yếu, đến yêu cầu tiêu chuẩn chất lượng của thị trường. Do đó, việc ứng dụng KHCN đóng vai trò quan trọng trong chuyển đổi, giúp lĩnh vực nông nghiệp nói chung, chế biến rau quả nói riêng dịch chuyển từ giá trị thấp sang gia tăng giá trị. Bởi theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường, KHCN đóng góp trên 30% giá trị gia tăng trong lĩnh vực nông nghiệp và 38% giá trị gia tăng trong sản xuất giống cây trồng, vật nuôi.

Nhờ ứng dụng công nghệ sinh học, công nghệ enzyme tiên tiến giúp Nhà máy Nha Quảng Ngãi sản xuất thành công sản phẩm mạch nha Quảng Ngãi đường Mantoza từ tinh bột mì.

Do đó, các doanh nghiệp, cơ sở chế biến và xuất khẩu rau quả cho rằng, Nghị quyết 57 là bước ngoặt trong tư duy phát triển KHCN, kích hoạt hành động và thực thi mục tiêu, thúc đẩy ứng dụng trong sản xuất và chế biến, đặc biệt là chế biến sâu các mặt hàng rau quả.

Giám đốc Nhà máy Nha Quảng Ngãi Nguyễn Thuận nhấn mạnh, không chỉ ứng dụng công nghệ sinh học, công nghệ enzyme tiên tiến vào sản xuất sản phẩm mạch nha Quảng Ngãi đường Mantoza, mà nhà máy còn chú trọng cải tiến, đầu tư vào công nghệ bảo quản sau thu hoạch và chế biến sâu để tạo ra các dòng sản phẩm mới, đảm bảo chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm. Bên cạnh đó, nhà máy cũng tăng cường áp dụng công nghệ và quét mã QR để kiểm soát quá trình sản xuất, nguồn gốc và chất lượng sản phẩm, nhằm minh bạch thông tin, tạo niềm tin cho người tiêu dùng.

Bài, ảnh: THANH PHONG