Đồng nghiệp bàng hoàng khi nhà văn Khuất Quang Thụy qua đời ở tuổi 75

Nhà văn Khuất Quang Thụy ra đi thanh thản

Theo thông tin từ gia đình, nhà văn Khuất Quang Thụy qua đời vì bệnh trọng ở tuổi 75 vào chiều 5/3.

Lễ viếng nhà văn bắt đầu từ 7h30 ngày 6/3, tại thôn 2, Thanh phần, Phúc Hòa, Phúc Thọ, Hà Nội. Lễ truy điệu diễn ra vào 7h30 ngày 7/3, lễ an táng diễn ra vào 13h cùng ngày, tại nghĩa trang quê nhà.

Nhà văn Khuất Quang Thụy qua đời ở tuổi 75.

Khi nghe tin nhà văn Khuất Quang Thụy ra đi, nhà văn Nguyễn Quang Thiều - Chủ tịch Hội nhà văn Việt Nam nói ông "choáng váng".

"Bạn bè không thể tưởng tượng ông ra đi bất ngờ đến vậy. Con gái ông nói: 'Bố cháu ra đi thanh thản và gửi lời chào mọi người'.

Ông là một người lính tham gia chiến tranh và trở thành nhà văn. Gần 1 nửa thế kỷ sau chiến tranh ông vẫn viết về con người trong và sau cuộc chiến và vẫn sống trong tinh thần của một người lính: bình dị, ý chí và luôn bình thản trước mọi thách thức. Làm việc bên ông, bạn bè luôn mang cảm giác tin cậy và được bảo vệ.

Việc ông bất ngờ ra đi làm tôi càng thấy cuộc sống thật vô thường. Ông vừa bước vào phòng tôi ở Hội Nhà văn, châm lửa hút thuốc, chậm rãi nói mà giờ đã tận chân trời. Ông bỏ lại tất cả những muộn phiền để bay về miền thanh thản.

Xin cúi đầu tiễn biệt ông - người lính, nhà văn Khuất Quang Thụy", Chủ tịch Hội nhà văn Việt Nam bày tỏ.

Khuất Quang Thụy là "cây bút vạm vỡ" của tiểu thuyểt

Nhà văn Nguyễn Văn Thọ cho biết, ông làm bạn với Khuất Quang Thụy từ năm 1973, gặp nhau ở Hội diễn văn nghệ quần chúng Mặt trận Tây Nguyên. Cả hai từng tham gia những trận chiến khóc liệt trên Tây Nguyên cũng như trong chiến dịch Hồ Chí Minh. Từ đó trở đi tình bạn ngày càng gắn bó.

"Ông là người động viên tôi rất nhiều để tham gia viết cho Tạp chí Văn nghệ Quân đội - nơi ông là Trưởng ban văn xuôi của tạp chí. Ông cũng là người bạn chí tình với bạn bè, luôn bảo vệ tranh đấu cho tôi cũng như phê bình tôi chân thành.

Khuất Quang Thụy bắt đầu được bạn đọc biết tới ở mặt trận Tây Nguyên từ những bài thơ mang đậm hiện thực chiến trường phản ánh tâm hồn của những người trên mặt trận.

Chiến tranh chấm dứt, trở về với vai trò hoạt động văn học ở tạp chí Văn nghệ quân đội, Khuất Quang Thụy đóng góp cho dòng văn học cách mạng chủ yếu ở mảng văn xuôi. Đề tài chủ yếu xoay quanh người lính, về cuộc chiến chống Mỹ tại miền Nam VN.

Có thể nói, bằng nhiều đóng góp, ông là "cây bút vạm vỡ" của tiểu thuyểt. Ông có tài cấu trúc những văn bản dài hấp dẫn không tẻ nhạt, nhờ vốn sống dầy dặn và sử dụng được nhiều chi tiết, liên kết chặt chẽ, tạo ra nhiều nhân vật ám ảnh, mang tính biểu tượng văn học. Những cuốn sách như: "Không phải trò đùa", "Đối chiến", "Đỉnh cao hoang vắng"... không chỉ phản ánh hiện thực tàn bạo của cuộc chiến, tâm hồn thời đại ông sống, thông qua nhiều hình tượng sĩ quan và binh sĩ, mà còn giàu tính nhân ái bao dung cho sự bi thương của cuộc chiến trên Việt Nam.

Cách đây hơn 2 tháng, Khuất Quang Thụy còn cùng chúng tôi chấm thi cho cuộc thi hàng năm của tỉnh Thái Bình, quê hương tôi. Biết tôi bị bệnh thi thoảng ông vẫn gọi điện vấn an chia sẻ, vậy mà người bạn tôi hôm nay đã đi rồi", nhà văn Nguyễn Văn Thọ tâm sự.

Nhà văn Khuất Quang Thụy.

Những ngày cuối đời của nhà văn Khuất Quang Thụy

Nhà văn Sương Nguyệt Minh cho biết, mấy ngày trước, ông và một số đồng nghiệp kịp đến thăm nhà văn Khuất Quang Thụy. Ông nói, bản thân quặn lòng khi thấy đàn anh hao gầy, ngót hàng chục cân.

"Không thể tin một ông anh thân thiết thân thể chắc như cây lim, cây sến, lao động nhà văn như gã lực điền, lật bao nhiêu đất gieo hạt trên những cánh đồng chữ nghĩa lại bị thời gian, bệnh tật quật ngã như thế.

Ý định chụp chung với nhà văn Khuất Quang Thụy tấm ảnh kỷ niệm đành gác lại, không còn lòng dạ nào để choàng vai, ghé đầu cười cho bạn văn bấm máy.

Tôi chỉ an ủi, động viên anh, gợi kỷ niệm xưa tươi đẹp, đôi khi câu chuyện vui quên đi bệnh tật và bật cười, rồi ngay lập tức chùng lại, kìm nén cái sự vui đột xuất, vô tình.

Cũng may, dù anh đang bệnh trọng nhưng vẫn tỉnh táo, giọng nói còn khỏe, vang. Cứ tưởng anh sẽ chống chọi được với bệnh tật ít ra phải 6 tháng, hay 1 năm, hoặc lâu hơn nữa. Nhưng chiều nay, anh đã rời bỏ cõi tạm nhọc nhằn, bay về miền cao xanh mây trắng", nhà văn Sương Nguyệt Minh kể.

Trong cảm nhận của nhà văn Sương Nguyệt Minh, nhà văn Khuất Quang Thụy là một người tốt, tử tế, người hiền lành, chân thật, chân thành. Ông cũng là người có trách nhiệm, trách nhiệm với gia đình, với vợ con, với người thân, với bạn bè, cơ quan mà đôi khi quên cả mình. Ông hết lòng thương yêu vợ con. Các con ông đều thành đạt và vô cùng yêu thương, cảm thông, chia sẻ với bố.

Theo lời kể của Sương Nguyệt Minh, ngày thường, Khuất Quang Thụy ít khi nói, ít khi tâm sự, chỉ lặng lẽ làm việc và sáng tác. Chỉ khi cuộc sống ai đó có khó khăn hỏi ông, hoặc cơ quan cần giải quyết một công việc gì trắc trở, ông luôn có ý kiến đột sáng, giải quyết chóng vánh, phù hợp với hoàn cảnh, có lý có tình.

"Nói ông là người thông minh là chưa đủ, phải nói ông là người trí tuệ. Tuy nhiên, 'trăm đường chẳng qua cái số', có những lúc trí tuệ cũng bị cảm xúc dẫn dắt, không cưỡng nổi định mệnh.

Một đời sống nhọc nhằn với những khúc quanh định mệnh. Thời bao cấp đói nghèo lam lũ, nhà văn Khuất Quang Thụy chẳng nề hà viết báo, viết sử sư đoàn, sử cơ quan, doanh nghiệp, lúc được trả nhuận bút bằng tiền, lúc được trả bằng gạo, bằng củi.

Ông vẫn viết, viết không biết mệt như một ông thợ thùng đào thùng đấu lực lưỡng mưu sinh. Ông lại có một đời văn hanh thông, bừng sáng, bay xa cũng bởi sức viết vạm vỡ như một ông thợ cày mải miết lật những đường cày định mệnh gặt mùa vàng trên các cánh đồng chữ nghĩa", nhà văn Sương Nguyệt Minh giãi bày.

Cuộc đời, sự nghiệp nhà văn Khuất Quang Thụy

Nhà văn Khuất Quang Thụy sinh năm 1950, tại làng Thanh Phần, xã Phúc Hòa, huyện Phúc Thọ, tỉnh Hà Tây (nay là Hà Nội).

Hết phổ thông, ông nhập ngũ, vào Sư đoàn 320, chiến đấu ở nhiều chiến trường như: Đường 9 - Nam Lào, Quảng Trị, Tây Nguyên và Nam bộ. Ông là một trong những người có mặt ở Dinh Độc Lập, ngày 30/4/1975.

Năm 1976, ông được điều về Trại sáng tác văn học của Tổng cục Chính trị và sau đó học Trường Viết văn Nguyễn Du khóa I. Tốt nghiệp, nhà văn Khuất Quang Thụy về Tạp chí Văn nghệ Quân đội làm Biên tập viên, Trưởng ban văn xuôi, Phó Tổng biên tập.

Sau đó, ông chuyển sang làm tổng biên tập trang thông tin điện tử Hội Nhà văn Việt Nam, phó tổng biên tập phụ trách rồi đến tổng biên tập báo Văn Nghệ, từ năm 2013.

Ông là Ủy viên Ban Chấp hành, Trưởng ban Kiểm tra Hội Nhà văn Việt Nam khóa VIII, IX và X.

Một số tác phẩm của nhà văn Khuất Quang Thụy.

Ông là tác giả nhiều tác phẩm giá trị như: tiểu thuyết "Trong cơn gió lốc" (1980), "Trước ngưỡng cửa bình minh" (1985), "Thềm nắng" (1988), "Người đẹp xứ Đoài" (1991), tập truyện ngắn "Những người ở bến Phù Vân" (1985), "Những trái tim không tàn tật" (1986)...

Trong sự nghiệp cầm bút, nhà văn Khuất Quang Thụy nhận nhiều giải thưởng danh giá như giải Nhất cuộc thi viết truyện ngắn của Tạp chí Văn nghệ Quân đội, giải thưởng Văn học Bộ Quốc phòng (1984) với tiểu thuyết Không phải trò đùa, giải thưởng Văn học Bộ Quốc phòng (2004) với tiểu thuyết Những bức tường lửa.

Ông được trao Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật năm 2007 cho cụm ba tiểu thuyết: "Trong cơn gió lốc", "Không phải trò đùa" và "Góc tăm tối cuối cùng".

Bạch Dương