Động thái đáng chú ý của Thổ Nhĩ Kỳ trước khi ông Erdogan gặp ông Trump

Thổ Nhĩ Kỳ vừa dỡ bỏ thêm thuế quan đối với một số mặt hàng nhập khẩu từ Mỹ, động thái diễn ra chỉ vài ngày trước cuộc gặp dự kiến giữa Tổng thống Recep Tayyip Erdogan và Tổng thống Donald Trump vào ngày 25/9, hãng thông tấn nhà nước Anadolu đưa tin.

Theo Anadolu, một sắc lệnh của Tổng thống do ông Erdogan ký và được công bố trên Công báo Chính thức hôm 22/9 đã chấm dứt các mức thuế bổ sung được áp dụng vào năm 2018 trong bối cảnh cuộc khủng hoảng ngoại giao giữa Ankara và Washington.

Vào thời điểm đó, Thổ Nhĩ Kỳ đã áp thuế 100% đối với một danh sách hàng nhập khẩu từ Mỹ để đáp trả các lệnh trừng phạt và thuế quan của Washington liên quan đến việc giam giữ mục sư người Mỹ Andrew Brunson, người bị Ankara cáo buộc hoạt động gián điệp và có liên hệ với khủng bố.

Bộ Thương mại Thổ Nhĩ Kỳ hôm 22/9 cho biết các biện pháp này được ban hành theo quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) sau khi Washington tăng thuế đối với thép và nhôm của Thổ Nhĩ Kỳ. Mặc dù sau đó đã được sửa đổi, một số mức thuế vẫn được giữ nguyên cho đến trước động thái đáng chú ý này.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan. Ảnh: Anadolu

Bộ Thương mại Thổ Nhĩ Kỳ cho biết hiện các mức thuế quan đã bị loại bỏ nhờ "tiến triển tích cực" trong các cuộc đàm phán với Mỹ và các cuộc tham vấn theo quy trình giải quyết tranh chấp của WTO. Các mặt hàng nhập từ Mỹ bị ảnh hưởng bao gồm ô tô du lịch, trái cây, gạo, thuốc lá, đồ uống có cồn, nhiên liệu rắn và các sản phẩm hóa chất.

Việc giam giữ Brunson kéo dài tại Thổ Nhĩ Kỳ đã làm gia tăng căng thẳng giữa hai đồng minh NATO. Vào tháng 8/2018, chính quyền Trump đã áp đặt lệnh trừng phạt đối với 2 Bộ trưởng Nội các Thổ Nhĩ Kỳ và tăng gấp đôi thuế đối với thép và nhôm nhập từ quốc gia liên lục địa Á-Âu.

Thổ Nhĩ Kỳ đã đáp trả bằng cách tăng mạnh thuế đối với hàng hóa của Mỹ và cáo buộc Mỹ dàn dựng các "cuộc tấn công kinh tế" vào Thổ Nhĩ Kỳ. Brunson được trả tự do 2 tháng sau đó và được phép trở về Mỹ sau gần 2 năm bị giam giữ.

Động thái hôm 22/9 của Thổ Nhĩ Kỳ về dỡ bỏ thuế quan được đưa ra trùng với thời điểm ông Erdogan đến New York để tham dự khóa họp thứ 80 của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc và hội đàm với các nhà lãnh đạo thế giới, bao gồm cả ông Trump.

Tuần trước, Tổng thống Trump cho biết, ông sẽ chào đón Tổng thống Erdogan đến Nhà Trắng vào ngày 25/9 và mong đợi các thỏa thuận thương mại và quân sự sẽ được ký kết trong chuyến thăm này. Đây sẽ là chuyến thăm Nhà Trắng đầu tiên của nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ kể từ năm 2019.

Theo Reuters, mặc dù hai nhà lãnh đạo có mối quan hệ cá nhân thân thiết trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump (2017-2021), nhưng đó cũng là giai đoạn quan hệ song phương căng thẳng do những tranh cãi về mối liên hệ giữa Washington với các chiến binh người Kurd ở Syria và quan hệ giữa Ankara với Moscow.

Thổ Nhĩ Kỳ đã khiến chính quyền Trump tức giận vào năm 2019 khi mua hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 Triumf của Nga. Đáp lại, Washington đã hủy bỏ kế hoạch bán máy bay chiến đấu F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ và loại nước này khỏi chương trình sản xuất chung loại tiêm kích tối tân này.

Minh Đức (Theo Turkish Minute, Reuters)