EU cân nhắc tạm hoãn áp dụng một số quy định trong Đạo luật AI

Trụ sở Ủy ban châu Âu tại Brussels, Bỉ. Ảnh: THX/TTXVN

Theo tờ Politico ngày 23/9, lời kêu gọi tạm ngừng áp dụng các quy định đã gia tăng trong mùa hè vừa qua, dưới sức ép vận động hành lang của doanh nghiệp và lo ngại từ nhiều phía. Ủy ban châu Âu cho biết chưa loại trừ phương án hoãn, đồng thời để ngỏ khả năng điều chỉnh luật. Ngay cả những người phản đối việc thay đổi, trong các trao đổi riêng, cũng thừa nhận có thể sẽ phải chấp nhận một hình thức trì hoãn nhất định.

Một kịch bản đang được xem xét là cho phép doanh nghiệp có thêm tối đa một năm để tuân thủ mà chưa bị xử phạt, kể cả khi vi phạm các quy định liên quan đến AI trong lĩnh vực rủi ro cao. Nếu được thông qua, quyết định này sẽ phản ánh sự điều chỉnh quan trọng trong định hướng của EU: từ vị thế tiên phong trong quản lý AI sang nỗi lo bị Mỹ và Trung Quốc vượt qua trong cuộc cạnh tranh khai thác công nghệ.

Theo kế hoạch, vào tháng 8/2026, các điều khoản kiểm soát hệ thống AI có nguy cơ cao đối với sức khỏe, an toàn và quyền cơ bản của con người sẽ chính thức có hiệu lực. Các ứng dụng trong tuyển dụng, giáo dục và tư pháp sẽ phải tuân thủ các yêu cầu nghiêm ngặt về quản lý rủi ro và lưu trữ dữ liệu. Tuy nhiên, doanh nghiệp cho rằng họ chưa nhận được bộ tiêu chuẩn kỹ thuật cần thiết để triển khai đúng hạn.

Tháng 7 vừa qua, nhiều giám đốc điều hành hàng đầu châu Âu kêu gọi tạm hoãn hai năm nhằm "làm rõ những điểm còn mơ hồ". Ủy viên phụ trách kỹ thuật số của EU, bà Henna Virkkunen, cũng cho rằng nếu các tiêu chuẩn kỹ thuật chưa được hoàn thiện đúng tiến độ, cần cân nhắc việc hoãn áp dụng một số điều khoản của đạo luật.

Cựu Thủ tướng Italy Mario Draghi tuần trước công khai chỉ trích Đạo luật AI, cho rằng văn bản này là thiếu rõ ràng, đồng thời đề xuất tạm dừng thực thi một số điều khoản quan trọng cho đến khi có đánh giá đầy đủ hơn về những hạn chế. Sau đó, Ủy ban châu Âu đã mở tham vấn công khai về khả năng điều chỉnh các bộ luật công nghệ, trong đó có phương án "tạm ngưng có chọn lọc" đối với Đạo luật AI.

Một số quốc gia thành viên như Ba Lan, Thụy Điển và Cộng hòa Séc đã bày tỏ ủng hộ trì hoãn. Ba Lancảnh báo việc thực thi quá gấp rút có thể buộc các công ty khởi nghiệp châu Âu chuyển sang hoạt động ở những nơi ít bị ràng buộc hơn. Đề xuất của Ba Lan, được trình bày trước các nước EU, đề nghị lùi thời hạn xử phạt từ 6 đến 12 tháng.

Tại Nghị viện châu Âu, các nghị sĩ phụ trách AI dự kiến họp vào ngày 15/10 để bàn về các bước đi tiếp theo. Nghị sĩ Kim van Sparrentak thuộc đảng Xanh Hà Lan phản đối mạnh mẽ việc tạm hoãn, cho rằng “thật bất thường khi xem xét lại toàn bộ luật khi thậm chí chưa triển khai”. Tuy nhiên, bà thừa nhận hiện tại, ưu tiên hàng đầu là hạn chế tối đa những tác động tiêu cực nếu việc điều chỉnh trở thành hiện thực.

Các nhà quan sát nhận định quyết định cuối cùng sẽ phản ánh thế tiến thoái lưỡng nan của EU: vừa muốn duy trì vị thế tiên phong trong điều tiết công nghệ, vừa phải cân nhắc sức cạnh tranh của doanh nghiệp trước áp lực toàn cầu từ Mỹ và Trung Quốc.

Hoàng Anh/Báo Tin tức và Dân tộc