Đồng Tháp phát huy hiệu quả các công trình ngăn mặn, trữ ngọt
Từ nguồn vốn Trung ương và địa phương, thời gian qua, tỉnh Đồng Tháp đã đầu tư xây dựng nhiều hệ thống cống đập ngăn mặn, trữ ngọt, chống triều cường. Hiện nay, các công trình này đã phát huy công năng, giúp người dân ứng phó với thiên tai hiệu quả.
Ông Nguyễn Văn Tám, chủ 4 công vườn sầu riêng ở ấp Bình Chánh Đông, xã Ngũ Hiệp, tỉnh Đồng Tháp, cũng như nhiều nhà vườn nơi đây, bước vào mùa khô rất yên tâm vì nước mặn không còn xâm nhập. Khu vực này hiện có hai công trình thủy lợi ngăn mặn, trữ ngọt gồm cống Hai Tân và cống Mù U được xây dựng kiên cố, hoàn chỉnh, khống chế không cho nước mặn từ sông Tiền vào kênh rạch và trữ nước ngọt cho vùng chuyên canh sầu riêng.
“Năm nay mình hết lo nước mặn rồi, nhà nước đầu tư làm cống dân rất an tâm, giữ mặn được, chống lũ được, đó là điều rất vui mừng, giúp nông dân trồng cây ăn trái an toàn. Ở đây chỉ lo tuyến đê ven sông yếu bể, năm rồi cũng có một số điểm đê yếu nước mặn tràn vô luôn. Chỗ nào yếu thì mình đắp đất, gia cố lại", ông Tám nói.
Tỉnh Đồng Tháp đã xây dựng nhiều cống đập kiên cố ven sông Tiền khống chế, khống chế không để nước mặn xâm nhập vào nội đồng
Hiện nay, nhà vườn tỉnh Đồng Tháp đã giảm lo ngại về tình trạng hạn mặn mùa khô nhờ các công trình ngăn mặn, trữ ngọt gần như khép kín tại vùng nguy cơ (chủ yếu thuộc tỉnh Tiền Giang cũ).
Từ năm 2022, tỉnh Tiền Giang nay là tỉnh Đồng Tháp đã đầu tư hơn 846 tỷ đồng từ ngân sách Trung ương và địa phương để xây dựng 6 hệ thống cống đập ngăn mặn ven đường tỉnh 864, nhằm ngăn nước mặn và triều cường từ sông Tiền xâm nhập vào nội đồng, đồng thời tạo vùng tích trữ nước ngọt. Các cống gồm: cống Rạch Gầm, cống Phú Phong, cống Mù U (huyện Châu Thành cũ), cống Cây Còng, cống Cái Sơn, cống Hai Tân (huyện Cai Lậy cũ). Các cống được xây dựng lộ thiên, kết cấu bê tông cốt thép, đóng mở bằng xi lanh thủy lực. Trong đó, cống Rạch Gầm và Phú Phong có quy mô lớn nhất với khẩu độ ngang 50m; bốn cống còn lại khẩu độ 10m mỗi cống.
Cống Rạch Gầm là một trong 7 công trình thủy lợi ngăn mặn, trữ ngọt có quy mô lớn tại tỉnh Đồng Tháp
Cùng với đó, Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng thủy lợi 10 (thuộc Bộ Nông nghiệp - Môi trường nay là Bộ Xây dựng) đã đầu tư hơn 518 tỷ đồng xây dựng cống âu tại đầu kênh Nguyễn Tấn Thành, tỉnh Đồng Tháp. Đây là cống ngăn mặn, trữ ngọt có quy mô lớn thứ hai ở miền Tây, chỉ sau cống Cái Lớn - Cái Bé (An Giang). Cống âu kênh Nguyễn Tấn Thành có chức năng chứa nước ngọt phục vụ sinh hoạt và sản xuất cho hàng chục nghìn hộ dân tỉnh Đồng Tháp và Tây Ninh.
Cống âu kênh Nguyễn Tấn Thành cùng 6 cống ngăn mặn khác tại các đầu kênh đổ ra sông Tiền hoàn thành trong các năm qua đã trở thành những “pháo đài” vững chắc, chủ động phòng chống thiên tai, bảo vệ sản xuất và đời sống dân sinh cho hàng chục nghìn hộ dân.
Cống âu kênh Nguyễn Tấn Thành có chức năng ngăn mặn, trữ ngọt phục vụ cho sản xuất, sinh hoạt tỉnh Đồng Tháp và một phần tỉnh Tây Ninh
Ông Đỗ Thành Sơn, Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Khai thác các công trình thủy lợi Tiền Giang - đơn vị quản lý, vận hành hệ thống cống, cho biết: “Các cống xây dựng từ năm 2022-2023 nay đã ổn định. Công ty quản lý từ cống kênh Nguyễn Tấn Thành đến cống Mù U luôn. Mình vận hành rất tốt, đảm bảo nhu cầu sản xuất. Khi nước mặn vừa tới là mình đóng kịp thời, khống chế hết, mức độ rò rỉ cũng không có. Tùy theo công trình mà bố trí nhân sự theo định biên, vận hành bằng thủy lực, điều khiển bằng internet nữa".
Để tiếp tục ứng phó với nước biển dâng, vào tháng 10 năm nay, tỉnh Đồng Tháp đã khởi công xây dựng cống Trà Tân và cống 26-3 tại xã Long Tiên, với tổng vốn đầu tư hơn 131 tỷ đồng. Như vậy, vùng chuyên canh cây ăn quả của các huyện Châu Thành, Tân Phước, Cai Lậy (tỉnh Tiền Giang cũ) đã cơ bản có hệ thống thủy lợi khép kín, nước mặn khó xâm nhập.
Nhà vườn trồng cây sầu riêng tại xã Ngũ Hiệp, tỉnh Đồng Tháp rất yên tâm vì nước mặn đã được khống chế
Ông Võ Văn Thông, Phó Giám đốc Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh Đồng Tháp, nhận định: “Năm nay nước mặn sẽ không đến sớm, mặn ở mức trung bình và nhẹ hơn mùa khô 2024-2025. Theo tôi tìm hiểu thì các cống ngăn mặn ven đường tỉnh 864 đã hoạt động ổn định từ năm 2024-2025 và nay hoạt động rất tốt. Năm nay, mặn cũng không xâm nhập đến huyện Cai Lậy (cũ). Tỉnh còn đầu tư thêm hai cống nữa, năm sau hoàn thành, nhưng mùa khô năm nay mặn không lên đến đó nên không vào được nội đồng".
Vườn cây ăn trái tại tỉnh Đồng Tháp cho thu hoạch quanh năm nhờ chủ động nguồn nước ngọt
Thật vậy, những cống đập ven sông Tiền của tỉnh Đồng Tháp đã và đang hình thành những “pháo đài” vững chắc, phòng chống hạn mặn và triều cường, giúp người dân chủ động nguồn nước ngọt cho sinh hoạt và sản xuất, thích ứng hiệu quả với biến đổi khí hậu đang diễn biến phức tạp.
