Đồng USD gặp sóng gió: Sự nguy hiểm khi cuộc chiến thương mại cũng là cuộc chiến tiền tệ

Giao dịch đồng USD tại Rawalpindi, Pakistan. Ảnh: THX/TTXVN

Theo tờ El Pais, việc đồng USD không tránh khỏi sự biến động dữ dội đã kìm hãm các thị trường tài chính trong năm nay, đặc biệt là sau lễ nhậm chức của Tổng thống Donald Trump hồi tháng 1. Cùng tháng đó, tỉ giá đồng euro so với USD đã giảm xuống mức thấp nhất là 1,02 USD/euro trong bối cảnh có đồn đoán về sự ngang giá tiềm tàng giữa hai loại tiền tệ mạnh này. Tuy nhiên, đến giữa tháng 3, đồng euro đã có sự phục hồi mạnh mẽ, tăng lên 1,094 USD.

Tổng thống Trump muốn một đồng USD yếu?

Đòn giáng mới nhất đến từ thông báo tuần trước về chính sách thuế quan của Washington, đẩy đồng USD xuống thấp hơn nữa. Đồng tiền này hiện đang giao dịch ở mức 1,10 USD – 1 euro, đánh dấu mức mất giá 6,25% so với đồng tiền châu Âu kể từ tháng 1.

Động lực thúc đẩy những biến động mạnh này là một số diễn biến chính: các biện pháp thuế quan do Tổng thống Trump đưa ra, mối lo ngại ngày càng tăng về khả năng tăng trưởng kinh tế của Hoa Kỳ chậm lại và một làn sóng thông báo chi tiêu công đặc biệt trên khắp nước Đức và các quốc gia châu Âu khác nhằm mục đích củng cố quốc phòng. Những yếu tố này đã góp phần làm tăng đột biến lợi suất trái phiếu 10 năm của Đức, từ 2,35% lên 2,73% vào đầu năm nay.

Thuế quan cao hơn ở Hoa Kỳ dự kiến sẽ thúc đẩy lạm phát và do đó, lãi suất cũng cao hơn. Trong bối cảnh này, châu Âu phải định vị mình là điểm đến hấp dẫn đối với các nhà đầu tư toàn cầu - đặc biệt là nếu họ hy vọng sẽ tài trợ cho các kế hoạch tái vũ trang của mình thông qua lãi suất cao hơn. Tiền tệ đóng vai trò trung tâm trong hành động cân bằng tinh tế này. Và như thường thấy trong những phép toán kinh tế phức tạp, các mâu thuẫn nội tại là điều không thể tránh khỏi.

“Chúng ta phải chuẩn bị cho chính sách đồng đô la yếu”, Ignacio Dolz de Espejo, Giám đốc Giải pháp Đầu tư tại Mutuactivos, cảnh báo. “Nếu không có suy thoái, việc áp đặt các rào cản thương mại sẽ khiến Hoa Kỳ phải chịu lạm phát và lãi suất cao hơn một chút, điều này sẽ làm đồng đô la mạnh lên. Cho đến nay, điều đó vẫn chưa xảy ra vì thị trường đang định giá sự suy giảm đột ngột trong tăng trưởng. Nếu đồng đô la mạnh lên trở lại, chúng ta chắc chắn sẽ thấy Tổng thống Trump gửi đi những thông điệp nhằm làm suy yếu đồng tiền của mình”.

Chuyên gia Aiman Shanks tại công ty quản lý tài sản Schroders (London, Anh) đồng ý: “Về lý thuyết, thuế quan và nền kinh tế mạnh hơn sẽ có lợi cho đồng bạc xanh, nhưng sự không chắc chắn về tốc độ hỗn loạn và nhanh chóng của các sắc lệnh hành pháp kể từ cuối tháng 1, cùng với tác động của điều này đối với nền kinh tế Hoa Kỳ, rõ ràng đã làm giảm sự nhiệt tình của các nhà đầu tư đối với tài sản bằng đô la. Đồng tiền này vẫn có thể hoạt động tốt nếu có dòng tiền chảy sang các tài sản phòng thủ và nếu lạm phát dai dẳng ngăn cản Cục Dự trữ Liên bang Mỹ nới lỏng đáng kể chính sách tiền tệ của mình”, ông giải thích. Một dấu hiệu cho thấy sự thiếu tin tưởng tạm thời vào đồng USD có thể thấy trong mức tăng mạnh hơn của thị trường chứng khoán châu Âu trong năm nay so với Phố Wall.

Viễn cảnh với đồng tiền dự trữ số một của thế giới

Tuy nhiên, câu hỏi cốt lõi được nhiều nhà phân tích đặt ra là: Liệu Tổng thống Trump có thực sự muốn đồng USD thôi giữ vai trò đồng tiền dự trữ của thế giới hay không.

Nỗi lo này – như ông Benjamin Dubois, Giám đốc phòng Quản lý phòng hộ tại Edmond de Rothschild AM, chỉ ra – đã dẫn đến một hệ quả lớn đầu tiên: Sự leo thang chóng mặt của giá vàng – khi vàng trở thành tài sản dự trữ chính trong bối cảnh không có đồng tiền nào thực sự thay thế được USD. Giá vàng đã tăng hơn 60%, vượt mốc 3.000 USD/ounce.

Đây là một vấn đề cực kỳ quan trọng, như nhà toán học và nhà phân tích Juan Ignacio Crespo chỉ ra: "Một nửa thế giới đang theo dõi trong sự kinh ngạc, và một nửa còn lại thì kinh hoàng trước những gì sẽ xảy ra với đồng đô la Mỹ với tư cách là đồng tiền được chấp nhận rộng rãi và là nền tảng của hệ thống tài chính toàn cầu". Khoảng 70% giao dịch quốc tế được thực hiện bằng USD và sự thống trị này đã cho phép Hoa Kỳ tự tài trợ dễ dàng và với lãi suất thấp hơn so với khi USD không có vị thế là đồng tiền dự trữ của thế giới.

Đồng tiền đô la Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN

"Sự suy giảm gần đây của đồng USD có thể là khởi đầu của một xu hướng cơ bản sâu sắc hơn và nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump có thể khiến đồng USD mất đi vị thế thống trị mà nó đã có trong thập kỷ qua", chuyên gia Benjamin Dubois giải thích.

"Việc tái cấu trúc này, được Stephen Miran, cố vấn kinh tế trưởng của Donald Trump, đưa ra lý thuyết, dựa trên niềm tin rằng đồng USD phải mất giá để cho phép Hoa Kỳ tái công nghiệp hóa. Thuế quan là yếu tố cốt lõi trong chiến lược của ông, khuyến khích các quốc gia khác đạt được thỏa thuận về tiền tệ. Đây là cái được gọi là thỏa thuận Mar-a-Lago, tương tự như các thỏa thuận tiền tệ trước đây được đặt tên theo địa điểm chúng được ký kết, chẳng hạn như Bretton Woods (năm 1944), Plaza (1985) jau Thỏa thuận Louvre (1987).

Sự thống trị của đồng USD từ lâu đã được củng cố bởi danh tiếng toàn cầu của nó là đồng tiền ít rủi ro nhất. Trong lịch sử 25 năm của mình, đồng euro vẫn chưa khẳng định được vai trò đó và gần đây hơn, những nỗ lực của các quốc gia BRICS (Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi) nhằm tạo ra một loại tiền tệ cạnh tranh đã không đạt được sức hút.

Philippe Waechter, Nhà kinh tế trưởng tại Ostrum AM, hình dung ra một thế giới mà USD không còn là đồng tiền dự trữ toàn cầu nữa - một viễn cảnh mà ông thấy vô cùng đáng lo ngại. Theo quan điểm của ông, một hệ thống tiền tệ không có đồng USD làm trung tâm sẽ gây ra những lo ngại nghiêm trọng, đặc biệt là về tính thanh khoản và có thể sẽ liên quan đến một sự điều chỉnh lâu dài và đau đớn đối với tăng trưởng và việc làm toàn cầu.

“Sự mất lòng tin vào đồng USD bắt nguồn từ chính sách của Nhà Trắng, điều này sẽ không tự động chuyển thành một khuôn khổ mới. Các quá trình này kéo dài và hỗn loạn, với nguy cơ liên quan đến xung đột, vì việc thiếu sự điều chỉnh trong mỗi khu vực sẽ gây ra căng thẳng có thể trở nên không thể chịu đựng được", chuyên gia Waechter cảnh báo.

Dự báo về đồng euro

Hôm 2/4, Tổng thống Donald Trump đã công bố mức thuế quan toàn cầu 10%, với các “hình phạt” thậm chí còn nặng hơn đối với các đối tác thương mại chính. Liên minh châu Âu đối mặt với mức thuế quan 20%, trong khi Trung Quốc phải chịu mức thuế 34%. Những biện pháp chưa từng có này, được biện minh bằng những bất bình thương mại, đang làm rung chuyển nhiều chỉ số kinh tế, mà trong đó không có chỉ số nào rõ ràng hơn thị trường tiền tệ. Các dự báo trước đây về tỷ giá hối đoái euro-USD đã trở nên lỗi thời.

Điều rõ ràng là đồng euro đang mạnh lên so với USD. Một ngày sau thông báo, đồng euro đã có hiệu suất mạnh nhất so với đồng bạc xanh kể từ năm 2015. Bất chấp mức tăng gần đây, các nhà phân tích của Citi thấy có chỗ cho sự đánh giá cao hơn nữa, đặt mục tiêu trung hạn là 1,15 USD cho mỗi euro. Tăng trưởng chậm lại trong nền kinh tế Hoa Kỳ dự kiến sẽ buộc Cục Dự trữ Liên bang phải tích cực hơn trong việc hạ lãi suất.

Thu Hằng/Báo Tin tức