Đồng ý trao quyền đặc biệt cho Chính phủ, đưa pháp luật trở thành lợi thế cạnh tranh

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Bắc Kạn) phát biểu tại hội trường.

Tiếp tục Kỳ họp thứ 9, sáng 23/6 Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật.

Việc ban hành Nghị quyết nhằm tạo cơ sở pháp lý để kịp thời xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật trong các lĩnh vực quan trọng, ưu tiên, cấp bách cần xử lý ngay để kịp thời khơi thông nguồn lực, thúc đẩy phát triển kinh tế, đưa pháp luật trở thành lợi thế cạnh tranh.

Dự thảo nghị quyết quy định cơ chế cho phép Chính phủ và Ủy ban Thường vụ Quốc hội được ban hành văn bản quy phạm pháp luật để điều chỉnh các nội dung trong các luật, nghị quyết của Quốc hội trong thời gian các luật, nghị quyết này chưa được sửa

Thảo luận tại hội trường, các đại biểu đều đồng tình với sự cần thiết ban hành nghị quyết và đề nghị có hiệu lực ngay khi ban hành.

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Bắc Kạn) cho rằng, mục tiêu đến năm 2030 trở thành nước công nghiệp hiện đại có thu nhập trung bình cao và đến năm 2045 trở thành nước phát triển có thu nhập cao và yêu cầu phải vượt qua bẫy thu nhập trung bình là những “mục tiêu rất áp lực”.

Để đạt được mục tiêu này nếu như không tháo ngay những điểm nghẽn của điểm nghẽn thì không thể hoàn thành được - đại biểu Thủy nhấn mạnh.

Góp ý cụ thể về phạm vi điều chỉnh, bà Thủy đề nghị bổ sung và quy định rõ đối với những nội dung liên quan đến việc hạn chế quyền con người, quyền công dân; liên quan đến tội phạm và hình phạt; liên quan đến tố tụng tư pháp thì không áp dụng cơ chế đặc biệt tại nghị quyết này để xử lý. Tức là không trao quyền cho Chính phủ và Ủy ban Thường vụ Quốc hội được sửa các luật, nghị quyết của Quốc hội về vấn đề này.

Bởi vì, đây là những vấn đề liên quan trực tiếp đến sinh mệnh chính trị của con người, do đó phải do Quốc hội thảo luận và điều chỉnh. Trên thực tế vừa qua, những lĩnh vực pháp luật này không phải là những điểm nghẽn gây ra sự cản trở phát triển kinh tế đất nước của chúng ta - bà Thủy phân tích.

Theo đại biểu Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị), thực tiễn đã chứng minh việc chậm xử lý các vướng mắc do quy định pháp luật không rõ, không phù hợp hoặc chồng chéo đã gây cản trở đáng kể cho hoạt động đầu tư công, sản xuất kinh doanh, cải cách hành chính, chuyển đổi số, và các chương trình mục tiêu quốc gia. Dù đã có các báo cáo tổng hợp, kiến nghị từ các bộ, ngành, địa phương trong nhiều năm, nhưng quá trình sửa luật thường kéo dài. Việc ban hành một Nghị quyết của Quốc hội để tạm thời xử lý các vướng mắc này là rất cần thiết, hợp lý và đúng thẩm quyền, phù hợp với khoản 2 Điều 15 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Tuy nhiên, vị đại biểu Quảng Trị cho rằng, việc xử lý tình huống hiện tại không thể thay thế sửa luật một cách căn cơ. Vì vậy, đề nghị Chính phủ đồng thời lập danh mục các luật cần sửa đổi trên cơ sở các nhóm vướng mắc đã nêu, để Quốc hội giám sát tiến độ sửa đổi phù hợp.

Cùng với đó là cần xác định rõ thời hạn hiệu lực và đánh giá tác động sau khi Nghị quyết được thực hiện.

Đề nghị quy định Nghị quyết có hiệu lực trong một khoảng thời gian xác định, ví dụ 2 năm - 3 năm - 5 năm và có báo cáo đánh giá tác động để làm cơ sở trong lộ trình sửa đổi luật, đại biểu Đồng phát biểu.

Báo cáo giải trình, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh hoàn toàn đồng tình và tiếp thu ý kiến cần phải loại trừ những nội dung liên quan đến các yếu tố nền tảng, yếu tố hiến định, yếu tố về quyền, nghĩa vụ cơ bản của công dân, những nội dung liên quan đến các luật về tố tụng tư pháp, liên quan đến quyền con người, quyền công dân.

Hồi âm ý kiến nên mở rộng cơ chế tại dự thảo áp dụng cả đối với văn bản của các địa phương, ông Ninh nêu rõ, mục tiêu của nghị quyết này là Quốc hội ban hành một nghị quyết khung để trên cơ sở đó Chính phủ sẽ triển khai rà soát tất cả những nội dung văn bản quy phạm pháp luật có vướng mắc do chính văn bản đó hoặc là trong quá trình áp dụng và thi hành pháp luật. Việc này áp dụng cả ở phía địa phương.

Đối với văn bản của địa phương mà có mâu thuẫn, chồng chéo thì hoàn toàn thuộc về quyền của các chủ thể ban hành văn bản quy phạm pháp luật của địa phương, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật đã có cơ chế và cũng không hạn chế việc này.

Còn với các địa phương tiến hành sáp nhập, chẳng hạn như 2 tỉnh sáp nhập thành 1 tỉnh thì điều khoản chuyển tiếp của dự thảo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi) trình tại kỳ họp lần này của Quốc hội phân làm 4 trường hợp và hoàn toàn có thể xử lý được - Bộ trưởng giải thích.

Kết luận, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ, Nghị quyết này chính là thể chế Nghị quyết 66 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng thể chế và Ban Chỉ đạo Trung ương về đổi mới xây dựng thể chế do Tổng Bí thư đứng đầu.

“Ban Chỉ đạo đã họp và có kết luận xử lý vướng mắc do quy định pháp luật là công việc cấp bách, là hệ trọng, là phức tạp và nếu không giải quyết kịp thời sẽ dẫn đến ách tắc, cản trở sự phát triển kinh tế - xã hội đất nước. Do đó đây là công việc cần phải làm ngay và làm quyết liệt, làm đến nơi, đến chốn; đây không chỉ là mục tiêu mà còn là mệnh lệnh chính trị đã được xác định trong Nghị quyết 66”, ông Định nhấn mạnh.

Hồi âm ý kiến đại biểu về cơ chế đặc biệt trong ban hành văn bản khác luật, ông Định nói việc ban hành các văn bản này phải đặt trong sự kiểm soát và giám sát rất chặt chẽ đi cùng với trách nhiệm giải trình.

Ông Định cho biết sẽ làm rõ thêm “việc ban hành các văn bản này chỉ có làm cho tốt lên chứ không được làm cho xấu đi, không được làm nặng gánh hơn cho doanh nghiệp và nhân dân. Chỉ có nhẹ gánh hơn cho doanh nghiệp và nhân dân, giảm chi phí tuân thủ, thúc đẩy phát triển chứ không làm chậm phát triển, làm tăng ngân sách nhà nước chứ không làm giảm ngân sách nhà nước, chỉ có làm tốt lên”.

Theo nghị trình, chiều 24/6 Quốc hội sẽ biểu quyết thông qua Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật.

Nguyễn Lê