Đột phá chiến lược phát triển giáo dục đại học Việt Nam

Ông Nguyễn Trọng Nghĩa, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương phát biểu định hướng và chỉ đạo hội thảo. Ảnh: ĐHQG TPHCM.

Ngày 24/10, hội thảo khoa học quốc gia chủ đề "Hiện đại hóa, nâng tầm giáo dục đại học Việt Nam, tạo đột phá phát triển nhân lực trình độ cao và nhân tài, dẫn dắt nghiên cứu, đổi mới sáng tạo" diễn ra tại Đại học Quốc gia TPHCM.

Hội thảo do Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Đảng ủy Bộ GD&ĐT, Đại học Quốc gia TPHCM phối hợp tổ chức, nhằm quán triệt, hướng dẫn thực hiện Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.

Trong đó, nội dung trọng tâm là nâng cao nhận thức, đưa ra đề xuất, kiến nghị cụ thể hóa các đột phá để hiện đại, nâng tầm giáo dục đại học Việt Nam.

Dự hội thảo có ông Nguyễn Trọng Nghĩa, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương; ông Huỳnh Thành Đạt, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương; ông Nguyễn Văn Phúc, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT; đại diện lãnh đạo Đại học Quốc gia TPHCM cùng các nhà quản lý, nhà khoa học và các chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục.

Đại biểu dự hội thảo khoa học "Hiện đại hóa, nâng tầm giáo dục đại học Việt Nam, tạo đột phá phát triển nhân lực trình độ cao và nhân tài, dẫn dắt nghiên cứu, đổi mới sáng tạo". Ảnh: ĐHQG TPHCM.

Nghị quyết 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo đã đề ra những mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp có ý nghĩa chiến lược, mang tầm nhìn dài hạn cho giai đoạn phát triển mới của đất nước.

Nghị quyết khẳng định, phát triển giáo dục và đào tạo là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân, là trụ cột then chốt để nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài và tạo động lực trung tâm cho phát triển nhanh, bền vững đất nước.

Đột phá trong giáo dục và đào tạo phải bắt đầu từ đổi mới tư duy, nhận thức và thể chế; tạo chuyển biến mạnh mẽ về nguồn lực, động lực và không gian phát triển; nâng cao chất lượng toàn diện, bảo đảm Nhà nước giữ vai trò chủ đạo, đầu tư công mang tính dẫn dắt, đồng thời huy động, phát huy hiệu quả các nguồn lực xã hội cho công cuộc hiện đại hóa nền giáo dục quốc dân.

Trong đó, giáo dục đại học là nòng cốt phát triển nhân lực trình độ cao, nhân tài, thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, đóng vai trò then chốt trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển nhanh và bền vững đất nước.

Ông Nguyễn Trọng Nghĩa phát biểu định hướng và chỉ đạo hội thảo. Ảnh: ĐHQG TPHCM.

Phát biểu chỉ đạo, định hướng hội thảo, ông Nguyễn Trọng Nghĩa, Trưởng ban Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương đánh giá cao các cơ quan đã phối hợp chặt chẽ, đồng bộ, hiệu quả tổ chức sự kiện này.

Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo là một trong 7 Nghị quyết của Bộ Chính trị mang tầm quyết sách chiến lược, tạo nên chỉnh thể thống nhất, mũi đột phá để đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, vì một nước Việt Nam hòa bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội.

Để triển khai thực hiện hiệu quả Nghị quyết 71-NQ/TW, trọng tâm là hiện đại hóa, nâng tầm giáo dục đại học, tạo đột phá phát triển nhân lực trình độ cao và nhân tài, dẫn dắt nghiên cứu, ông Nguyễn Trọng Nghĩa đề nghị các chuyên gia, nhà khoa học tập trung trao đổi, thảo luận, phân tích, làm rõ một số nội dung.

Ông Nguyễn Trọng Nghĩa cùng các đại biểu tham quan các gian trưng bày từ các trường đại học bên lề hội thảo khoa học. Ảnh: ĐHQG TPHCM.

Thứ nhất, tiếp tục nghiên cứu, quán triệt, tuyên truyền để Nghị quyết 71-NQ/TW đi sâu vào nhận thức của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội, tạo chuyển biến mạnh mẽ về tư duy, ý chí, quyết tâm hành động từ Trung ương đến địa phương và các cơ sở giáo dục đại học.

Các cấp ủy, cơ quan, cơ sở giáo dục đại học, nhất là đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục, nhà giáo, chuyên gia, nhà khoa học cần nắm vững các quan điểm chỉ đạo cốt lõi, các mục tiêu chiến lược, các nhiệm vụ, giải pháp đột phá mà nghị quyết đã đề ra.

Thứ hai, tập trung hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách, nhất là cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội, khung chiến lược phát triển giáo dục và đào tạo đại học. Chi cho giáo dục đại học đạt ít nhất 3% tổng chi ngân sách nhà nước.

Thúc đẩy phát triển các cơ sở giáo dục đại học theo mô hình đại học nghiên cứu, đại học đổi mới sáng tạo, đại học công nghệ thế hệ mới, đại học bền vững. Triển khai hiệu quả cơ chế hợp tác Nhà nước - Nhà trường - Doanh nghiệp trong đầu tư, phát triển giáo dục đại học.

Trong nhiệm vụ này, ông Nguyễn Trọng Nghĩa lưu ý nhiệm vụ đẩy mạnh phân cấp, phân quyền gắn với phân bổ nguồn lực, bảo đảm quyền tự chủ đầy đủ, toàn diện, tự chịu trách nhiệm của cơ sở giáo dục đại học; quản trị đại học tinh gọn, thống nhất, hiệu quả.

Xác định rõ vai trò lãnh đạo toàn diện của cấp ủy Đảng, cơ chế vận hành khi thực hiện bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục đại học và không tổ chức hội đồng trường trong các cơ sở giáo dục đại công lập (trừ các trường công lập có thỏa thuận quốc tế).

Ông Nguyễn Trọng Nghĩa cùng các đại biểu chủ trì phiên thảo luận tại hội thảo. Ảnh: ĐHQG TPHCM.

Thứ ba, đổi mới mạnh mẽ chương trình đào tạo theo hướng “chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa, xã hội hóa và hội nhập quốc tế”. Chú trọng giáo dục toàn diện đức, trí, thể, mỹ, góp phần xây dựng và lan tỏa hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình, hệ giá trị con người Việt Nam thời đại mới. Đánh giá đúng thực chất năng lực người học, bảo đảm kiểm soát thống nhất, chặt chẽ chuẩn đầu vào và chất lượng đầu ra.

Đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện, xây dựng các nền tảng số, nền tảng thông minh, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong giáo dục đại học. Xây dựng và triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia mới về hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035, trong đó ưu tiên đầu tư cho giáo dục đại học.

Thứ tư, phát triển đội ngũ giảng viên, nghiên cứu viên, chuyên gia, nhà khoa học, cán bộ quản lý giáo dục bảo đảm đủ năng lực, phẩm chất, uy tín, đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa, nâng tầm giáo dục đại học. Phát huy tối đa cơ chế tự chủ để xây dựng chính sách đãi ngộ cạnh tranh, vượt trội nhằm thu hút, trọng dụng nhân tài, nhất là các chuyên gia xuất sắc trong nước và quốc tế.

Xây dựng môi trường giáo dục đại học bảo đảm dân chủ, đoàn kết, kỷ cương, đề cao nghiên cứu, đổi mới sáng tạo, tự do học thuật. Đặc biệt quan tâm chăm lo đầu tư, phát triển thế hệ kế cận, nhất là đội ngũ trí thức, nhà khoa học trẻ.

Thứ năm, đẩy mạnh hợp tác và hội nhập quốc tế sâu rộng trong giáo dục và đào tạo đại học, nhất là các lĩnh vực trọng điểm, công nghệ mới nổi. Coi trọng áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh Việt Nam. Khuyến khích hợp tác, liên kết đào tạo theo mô hình giáo dục số, xuyên biên giới.

PGS.TS Đỗ Phú Trần Tình, Viện trưởng Viện Phát triển chính sách Đại học Quốc gia TPHCM trình bày tham luận tại hội thảo. Ảnh: ĐHQG TPHCM.

Hội thảo thu hút hơn 40 tham luận, được cấu trúc thành 4 chuyên đề: Chính sách và quản trị đại học; Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực; Nghiên cứu khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; Hội nhập và phát triển bền vững.

Các phiên thảo luận đã đi thẳng vào những vấn đề nóng nhất, từ việc hoàn thiện thể chế, mô hình quản trị đại học hiện đại, đến các giải pháp huy động hiệu quả các nguồn lực để phát triển các trường đại học, hướng đến đại học không chỉ là nơi đào tạo nhân lực chất lượng cao mà còn là trung tâm nghiên cứu, sáng tạo và đào tạo tinh hoa của quốc gia, là động lực trung tâm của phát triển đất nước.

Ngoài ra, hội thảo thu hút các chuyên gia đại học hàng đầu và các tổ chức quốc tế như Ngân hàng Thế giới, Đại học Quản lý Singapore, cùng các doanh nghiệp lớn.

Mạnh Tùng