Đột phá khoa học - công nghệ bằng tư duy đổi mới

Cán bộ, công chức xã Lương Sơn (Thường Xuân) dự tập huấn cách vận hành sử dụng các hệ thống công nghệ thông tin, hệ thống phần mềm dùng chung cho cán bộ, công chức 166 xã mới...do Sở Khoa học và Công nghệ tổ chức.

Ngay sau khi Nghị quyết số 57-NQ/TW được ban hành, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Thanh Hóa đã khẩn trương ban hành Kế hoạch hành động số 266-KH/TU ngày 26/4/2025, xác lập 79 mục tiêu cụ thể, 10 nhóm nhiệm vụ, và triển khai 233 đề án, dự án nhằm hiện thực hóa định hướng chiến lược về phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và CĐS. UBND tỉnh cũng thành lập Ban Chỉ đạo riêng và Tổ tư vấn để giám sát, triển khai, thúc đẩy toàn diện.

Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Trần Duy Bình cho biết: Chuyển biến đầu tiên và quan trọng nhất chính là công tác nâng cao nhận thức trong toàn xã hội. Tỉnh tổ chức hàng loạt hội nghị, lớp tập huấn, các chương trình truyền thông, tiêu biểu như Hội nghị trực tuyến toàn tỉnh với chuyên đề “Phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và CĐS” thu hút hơn 37.500 người tham gia. Ngoài ra, lễ phát động phong trào “Bình dân học vụ số” đã lan tỏa đến 1.018 điểm cầu với hơn 51.900 đại biểu, khẳng định khoa học - công nghệ không còn là đặc quyền của giới chuyên môn, mà trở thành kiến thức phổ thông của toàn dân.

Song song với việc tổ chức các hội nghị nâng cao nhận thức về CĐS, khoa học - công nghệ, tỉnh đặc biệt chú trọng đến nhân lực và thể chế, nhằm lựa chọn cán bộ có chuyên môn về công nghệ thông tin để bố trí trong các cơ quan Đảng, chính quyền, đoàn thể từ cấp tỉnh đến xã. Bên cạnh đó, tổ chức tập huấn cho cán bộ, công chức, viên chức và thành viên tổ công nghệ số cộng đồng trên địa bàn toàn tỉnh được tập huấn qua nền tảng MOOC, nâng cao kỹ năng số và an toàn thông tin để xây dựng một chính quyền số có đủ năng lực vận hành trong môi trường công nghệ cao. Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã chỉ đạo UBND tỉnh triển khai nhiều chính sách hỗ trợ đào tạo, thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, kết nối đào tạo giữa đại học, viện nghiên cứu và các doanh nghiệp địa phương. Chế độ đãi ngộ cho cán bộ được cử đi đào tạo đại học, sau đại học hoặc tham gia nghiên cứu cũng được tăng cường. Đây là bước đi bài bản nhằm bồi đắp lớp chuyên gia công nghệ nội lực cho tỉnh trong dài hạn. Tỉnh cũng đã có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ đầu tư vào CĐS và nghiên cứu ứng dụng công nghệ, phát triển dịch vụ số, thúc đẩy thị trường công nghệ phát triển theo hướng chuyên nghiệp, có chiều sâu.

Không dừng lại ở nhân lực, tỉnh Thanh Hóa đang từng bước hoàn thiện thể chế để tháo gỡ điểm nghẽn trong hoạt động thương mại hóa sản phẩm nghiên cứu, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào khoa học- công nghệ và CĐS. Điểm đáng chú ý là Thanh Hóa đã đẩy mạnh xây dựng mạng lưới trung tâm đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp, đô thị thông minh, hệ thống dữ liệu quốc gia, các nền tảng số dùng chung. Các cơ sở dữ liệu quan trọng về dân cư, đất đai, tài nguyên, khoáng sản... đang được số hóa để hình thành kho dữ liệu dùng chung phục vụ điều hành và hoạch định chính sách. Toàn tỉnh hiện đang triển khai 172 nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp tỉnh, 12 nhiệm vụ cấp quốc gia. Trong khi đó, 100% cơ quan quản lý từ cấp tỉnh đến xã đã ứng dụng phần mềm quản lý văn bản điện tử. Tỉnh cung cấp tới 1.754 dịch vụ công trực tuyến, trong đó tỷ lệ giải quyết đúng và trước hạn đạt 99,51% - một con số ấn tượng cho thấy hiệu quả vận hành của nền tảng chính quyền số.

Bên cạnh đó, tỉnh cũng đang tích cực triển khai Đề án 06 của Chính phủ về phục vụ giải quyết thủ tục hành chính và cung cấp dịch vụ công trực tuyến. Tính đến tháng 5/2025, tỉnh đã cung cấp 1.758/1.950 dịch vụ công trực tuyến, đạt 90,15%, cao nhất cả nước. Các lĩnh vực như ngân hàng, y tế, giáo dục, bảo hiểm... đều ứng dụng mạnh mẽ công nghệ. Toàn tỉnh có 684 cơ sở y tế dùng CCCD thay thẻ BHYT, phát sinh hơn 5,2 triệu lượt tra cứu thông tin khám chữa bệnh, và đã cấp hơn 3,1 triệu thẻ BHYT đồng bộ với căn cước công dân...

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, tỉnh Thanh Hóa cũng nhìn nhận rõ những “điểm nghẽn” cần tháo gỡ đó là: Trình độ nhân lực công nghệ cao còn hạn chế, nhất là ở cấp xã. Việc kết nối cơ sở dữ liệu giữa các sở ngành còn phân mảnh, nhiều dữ liệu chưa được tích hợp. Dịch vụ công trực tuyến tuy nhiều nhưng tỷ lệ người dân sử dụng vẫn chưa tương xứng. Đặc biệt, xây dựng kho dữ liệu đất đai, dữ liệu người lao động, dữ liệu hộ tịch... đang chậm tiến độ, cần đầu tư mạnh hơn nữa về kinh phí và hạ tầng.

Trong khối Đảng, đề án CĐS trong các cơ quan đảng bộ đã đạt kết quả nhất định, số hóa 216.450 tài liệu, cập nhật 240.000 hồ sơ đảng viên. Tuy nhiên, khó khăn lớn vẫn là việc số hóa tài liệu cũ do thiếu nhân lực và điều kiện trang thiết bị.

Nhìn tổng thể, trong thời gian qua tỉnh Thanh Hóa đã có bước thay đổi về tư duy quản trị theo kinh nghiệm sang quản trị dữ liệu; từ mô hình sản xuất truyền thống sang đổi mới sáng tạo; từ chính quyền hành chính sang chính quyền số phục vụ. Thời gian tới, tỉnh xác định những nhiệm vụ trọng tâm như: hoàn thiện kho dữ liệu dùng chung, triển khai hệ thống chỉ đạo điều hành kết nối với Chính phủ, xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai, cập nhật kiến trúc chính quyền số hai cấp (tỉnh, xã), nâng tỷ lệ định danh điện tử và thúc đẩy mô hình thành phố thông minh.

Bài và ảnh: Minh Hiếu