Đột phá toàn diện về chăm sóc sức khỏe toàn dân

Giảm gánh nặng tài chính cho người dân

Theo Bộ Y tế, Nghị quyết 72-NQ/TW là một “nghị quyết hành động” với định hướng xuyên suốt là chuyển trọng tâm từ “chữa bệnh” sang “phòng bệnh”, khắc phục những bất cập kéo dài trong ngành y, đồng thời mở ra các giải pháp đột phá về cơ chế tài chính, nhân lực, cơ sở vật chất, nhằm khơi thông động lực phát triển y tế cơ sở và nâng cao chất lượng khám chữa bệnh từ gốc.

Một trong những nội dung được người dân đặc biệt quan tâm: từ năm 2026, mọi người dân sẽ được khám sức khỏe định kỳ hoặc sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm một lần, đồng thời được lập sổ sức khỏe điện tử để quản lý sức khỏe theo vòng đời. Không chỉ giúp chủ động phát hiện sớm bệnh tật, chính sách này còn từng bước giảm gánh nặng chi phí y tế cho người dân, điều mà hàng triệu gia đình luôn trăn trở.

Hướng tới năm 2030, Nghị quyết đặt ra mục tiêu: người dân sẽ được miễn viện phí ở mức cơ bản trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế (BHYT), theo một lộ trình cụ thể và phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước.

Những chủ trương đầy tính nhân văn này đã nhanh chóng nhận được sự ủng hộ, đồng tình từ người dân, đặc biệt là những người đang điều trị tác các bệnh viện. Tại Bệnh viện Bạch Mai, bà Nguyễn Thị Hường (63 tuổi, quê Ninh Bình) đang điều trị tim mạch chia sẻ: “Là người lớn tuổi, tôi rất mong được theo dõi sức khỏe thường xuyên mà không phải quá lo lắng về chi phí. Nghe tin sắp tới sẽ được khám định kỳ miễn phí, lại có sổ sức khỏe điện tử để bác sĩ theo dõi từ xa, tôi thấy yên tâm hơn rất nhiều”.

Tương tự, ông Lê Văn Dũng (54 tuổi, Hà Nội) đang điều trị tích cực tại Bệnh viện Thanh Nhàn cũng xúc động: “Mỗi lần nhập viện là mỗi lần cả nhà tôi phải tính toán từng khoản. Nếu đến năm 2030 được miễn viện phí cơ bản, thì đó thực sự là một điều quá tốt cho người nghèo, người bệnh mạn tính như tôi”.

Không chỉ người bệnh, nhiều người dân cũng bày tỏ niềm phấn khởi trước thông tin này. Chị Trần Thị Mai (35 tuổi, nhân viên văn phòng tại Hà Nội) bày tỏ: “Bình thường công việc bận rộn nên ít tôi ít khi đi khám định kỳ. Nếu được khám miễn phí mỗi năm, lại có sổ sức khỏe điện tử theo dõi từ sớm, thì cả nhà tôi sẽ yên tâm hơn. Phòng bệnh bao giờ cũng nhẹ nhàng hơn chữa bệnh”.

Theo Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, Nhà nước và Quỹ BHYT sẽ chi trả chi phí y tế cơ bản, còn các dịch vụ theo yêu cầu, người dân sẽ cùng chia sẻ để bảo đảm công bằng, hiệu quả. Việc miễn viện phí gắn với yêu cầu toàn dân tham gia BHYT, thể hiện tinh thần tương thân tương ái.

Thông tin từ Ngân hàng Thế giới (WB), viện phí và học phí hiện chiếm 30 - 35% chi tiêu của hộ nghèo. Trong khi đó, Quỹ BHYT đang chi trả 87 - 89% chi phí khám chữa bệnh cho người có bảo hiểm. Việc miễn viện phí cơ bản sẽ giảm gánh nặng tài chính và giúp người dân tiếp cận y tế dễ dàng hơn.

Còn GS.TS Nguyễn Anh Trí cho rằng, Nghị quyết 72 là bước đột phá chiến lược, toàn diện, tập trung vào các vấn đề then chốt như đào tạo nhân lực, đổi mới vận hành, chuyển đổi số, đầu tư y tế cơ sở… Đây là cam kết mạnh mẽ cho quyền được chăm sóc sức khỏe của người dân Việt Nam.

Để chính sách đi vào cuộc sống

Chính sách miễn viện phí và khám sức khỏe định kỳ hằng năm cho toàn dân - một chủ trương lớn, nhân văn là bước đi chiến lược trong việc xây dựng hệ thống y tế công bằng, hiện đại, lấy phòng bệnh làm gốc.

PGS.TS Bùi Thị An - Viện trưởng Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển cộng đồng nhận định, nội dung của Nghị quyết thiết thực và khả thi. Tuy nhiên, để các chính sách lớn đi vào thực tiễn, cần có sự đổi mới mạnh mẽ về tư duy lãnh đạo và hành động, từ cấp hoạch định cho tới người thực thi. Khi các cấp ủy Đảng, chính quyền nhận thức đầy đủ vai trò then chốt của công tác bảo vệ và chăm sóc sức khỏe Nhân dân, đồng thời đưa các mục tiêu này vào chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, thì chính sách y tế mới được triển khai đồng bộ và hiệu quả.

Từ góc nhìn thực tế tại bệnh viện tuyến cuối, PGS.TS Đào Xuân Cơ - Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai chia sẻ rằng, sau gần 30 năm trong nghề, ông đã chứng kiến biết bao bệnh nhân rơi vào khốn khó, thậm chí gia đình khánh kiệt vì chi phí điều trị. Có những hộ dân vừa thoát nghèo lại tái nghèo chỉ sau một đợt chữa bệnh cho người thân. Với ông, chính sách miễn viện phí không chỉ là một quyết sách y tế, mà còn là bước tiến mang tính cách mạng về nhân đạo và an sinh xã hội. Nó thể hiện rõ quan điểm nhất quán của Đảng và Nhà nước ta, phát triển vì con người, không để ai bị bỏ lại phía sau.

Tuy nhiên, để chính sách này thực sự khả thi, bài toán lớn nhất nằm ở nguồn lực. Việc khám sức khỏe định kỳ cho gần 100 triệu dân, với tổng kinh phí khoảng 30.000 tỷ đồng mỗi năm, không thể chỉ dựa vào ngân sách. Theo TS Hà Anh Đức, Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh (Bộ Y tế), ngân sách Nhà nước sẽ bảo đảm khoảng 25.000 tỷ đồng, phần còn lại sẽ huy động từ người sử dụng lao động và các nguồn xã hội hóa. Gói khám sức khỏe định kỳ sẽ gồm các xét nghiệm và chẩn đoán cơ bản, giúp phát hiện sớm các bệnh mạn tính, bệnh không lây nhiễm, đặc biệt là ung thư - những căn bệnh đang gia tăng nhanh trong cộng đồng.

Để triển khai hiệu quả, vai trò của y tế cơ sở là yếu tố then chốt. Bắt đầu từ năm 2026, các trạm y tế xã sẽ đảm nhận nhiệm vụ khám sức khỏe định kỳ cho người dân, đồng thời khởi tạo hồ sơ sức khỏe điện tử để quản lý và theo dõi suốt đời. Điều này không chỉ góp phần phân luồng khám chữa bệnh hợp lý, mà còn tiết kiệm chi phí, giảm áp lực cho bệnh viện tuyến trên và nâng cao hiệu quả điều trị.

Song, thực tế cho thấy, y tế cơ sở hiện vẫn còn yếu về cả nhân lực lẫn trang thiết bị. Bà Trần Thị Trang, Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế (Bộ Y tế) cho biết, Nghị quyết đặt mục tiêu đến năm 2027, mỗi trạm y tế xã có từ 4 đến 5 bác sĩ thường trực. Để đạt được mục tiêu này, Bộ Y tế sẽ triển khai chính sách luân chuyển ít nhất 1.000 bác sĩ từ tuyến trên về xã, làm việc lâu dài từ 1 - 3 năm. Đồng thời, sẽ có chính sách phụ cấp ưu đãi hấp dẫn: tối thiểu 70% cho bác sĩ tuyến xã, và 100% đối với bác sĩ làm việc tại vùng sâu, vùng xa.

Không chỉ có con người, trang thiết bị, thuốc men tại tuyến cơ sở cũng cần được đảm bảo đầy đủ, phù hợp với yêu cầu khám chữa bệnh ban đầu. Chỉ khi người dân cảm thấy yên tâm khám chữa bệnh tại địa phương, chính sách miễn viện phí và khám sức khỏe định kỳ mới thực sự phát huy hiệu quả thiết thực, bền vững.

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn khẳng định, Bộ Y tế đang khẩn trương hoàn thiện Đề án miễn viện phí toàn dân, một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong tháng 9 này. Lộ trình thực hiện sẽ theo hướng từng bước, chắc chắn, phù hợp với điều kiện ngân sách và năng lực hệ thống y tế. Mục tiêu hướng tới là miễn viện phí toàn dân giai đoạn 2030 - 2035. Theo ông, chăm sóc sức khỏe phải là quyền lợi thiết yếu, công bằng và không phân biệt với tất cả mọi người. Đó không chỉ là mục tiêu, mà còn là trách nhiệm của hệ thống chính trị, của từng cán bộ ngành y, trong hành trình bảo vệ và nâng cao sức khỏe toàn dân.

Chính sách miễn viện phí là một bước tiến nhân văn, nhưng muốn đi vào đời sống, cần có sự chuẩn bị bài bản, đồng bộ từ cơ sở vật chất, nhân lực đến cơ chế tài chính. Với quyết tâm chính trị cao, sự đồng lòng của người dân và sự vào cuộc của cả hệ thống, chính sách này hoàn toàn có thể trở thành hiện thực trong tương lai gần.

Hải Lý