Đột quỵ và các biện pháp phòng bệnh

Cấp cứu kịp thời bệnh nhân đột quỵ bằng thuốc tiêu sợi huyết

Thầy thuốc TTYT huyện Yên Bình (Yên Bái) vừa cấp cứu thành công một trường hợp đột quỵ bằng thuốc tiêu sợi huyết.

Ông Hoàng Ngọc Bích, 63 tuổi (Yên Bình, Yên Bái) hoàn toàn khỏe mạnh. Trước khi vào viện 30 phút, khi đang ở nhà ông Bích bất ngờ hoa mắt, chóng mặt, ngã quỵ, rất may mắn được người nhà đưa vào viện và được các bác sĩ chẩn đoán đột quỵ não giờ thứ nhất.

Sau khi được cấp cứu kịp thời bằng phương pháp tiêu sợi huyết, qua 24 giờ người bệnh đã hết liệt, ăn uống bình thường. Trong thời gian nằm đều trị người bệnh phục hồi nhanh chóng, nói rõ câu hơn, có thể đi lại vận động nhẹ nhàng.

Thầy thuốc TTYT huyện Yên Bình chúc mừng bệnh nhân đã vượt qua cơn đột quỵ.

Đây là ca bệnh đột quỵ đầu tiên được điều trị thành công tại TTYT huyện Yên Bình. Thành công này là kết quả của việc thường xuyên tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn, hội chẩn qua hệ thống Telehealth với các bệnh viện tuyến tỉnh, tuyến trung ương (như BV Đại học Y Hà Nội, BV Bạch Mai).

Ai có nguy cơ mắc đột quỵ?

Theo các thầy thuốc, đột quỵ có thể xảy ra bất cứ thời điểm nào nhưng có xu hướng gia tăng khi thời tiết giao mùa như hiện nay. Đột quỵ hay còn gọi là tai biến mạch máu não, là bệnh lý cấp tính nguy hiểm, thường xảy ra đột ngột. Nếu được phát hiện và xử trí kịp thời, bệnh nhân sẽ được cứu sống và tránh những di chứng nặng nề.

Trước đây, đột quỵ thường gặp ở người cao tuổi nhưng bệnh ngày càng trẻ hóa. Ngày càng có nhiều người trẻ mắc đột quỵ, nhất là những người có tiền sử bệnh tim mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường, hút thuốc lá, uống nhiều rượu, rung nhĩ, loạn nhịp tim, tăng cân béo phì, tăng mỡ máu, tăng huyết áp, ít vận động thể thao, tiểu đường, người đang chữa ung thư, người bị bệnh thận mạn tính hoặc bị bệnh hệ thống miễn dịch, phụ nữ có tiền sử bị tiểu đường thai nghén hoặc tiền sản giật, người nằm lâu sau phẫu thuật thay khớp, phẫu thuật ổ bụng...

Các biện pháp phòng bệnh đột quỵ

Theo BS Trần Quốc Khánh - Bệnh viện Việt Đức, để phòng bệnh đột quỵ có thể xảy ra trong mùa lạnh người dân cần thực hiện một số biện pháp sau:

1. Đi khám sức khỏe định kỳ sớm nhất có thể. Đặc biệt quan tâm đến các thông số như đường máu, mỡ máu, huyết áp…để kịp thời điều chỉnh ngay. Mỗi gia đình nên sắm một cân sức khỏe và một máy đo huyết áp để theo dõi trọng lượng và huyết áp định kỳ cho các thành viên trong nhà.

2. Xây dựng và duy trì những thói quen tốt cho sức khỏe hằng ngày như không hút thuốc lá, giảm rượu mạnh, ngủ trước 23h và dậy sớm, thể dục thể thao mỗi ngày (đi bộ, chạy bộ, đạp xe, tập Yoga, dưỡng sinh, bài tập với bóng, Gym tại nhà...).

Vận động thể chất mỗi ngày, cố gắng giảm cân nặng nếu thừa cân… là những điều rất quan trọng giúp dự phòng đột quỵ.

3. Tránh những thói quen không tốt trong ăn uống làm tăng nguy cơ bị đột quỵ, nhồi máu cơ tim như ăn mặn, sử dụng nhiều thực phẩm xào, rán, quay, nướng, thịt nguội, xúc xích hay những thực phẩm đóng hộp công nghiệp. Nên tạo thói quen ăn sáng, ăn trưa vừa phải và ăn tối ít. Ưu tiên thực phẩm kho nhạt, luộc, hấp, nấu canh, salad, nguyên liệu nên ưu tiên các loại hạt, rau, củ, quả, cá tươi.

4. Tránh ngồi lâu một tư thế vì rất dễ hình thành những cục huyết khối bắn đi gây tắc mạch não, mạch vành, mạch phổi. Khi ngồi máy bay, ô tô dường dài, ngồi làm việc lâu... cứ 60 phút rời khỏi vị trí, vận động ép giãn cơ thể, vươn thở, co duỗi tay chân khoảng 5 phút.

5. Tránh tự ý dùng thuốc, thay đổi thuốc, điều chỉnh liều lượng và thời điểm dùng thuốc, đặc biệt thuốc huyết áp, thuốc điều chỉnh nhịp tim, mỡ máu, tiểu đường…

Vận động thường xuyên, không hút thuốc lá, không uống rượu bia là những biện pháp phòng đột quỵ hiệu quả.

6. Tránh những động tác gắng sức đột ngột như bê vật nặng, bê chậu cây cảnh, bê vali trên đường chuyền sân bay, nâng tạ, tập luyện gắng sức trong thời gian ngắn….Tốt nhất mọi động tác vận động đều cần nhẹ nhàng tăng dần và khởi động trước.

7. Tránh để cơ thể tiếp xúc với sự thay đổi nhiệt độ đột ngột, đặc biệt là người già. Sau khi tỉnh giấc chưa vội tung chăn rời khỏi giường hoặc sau tiệc rượu chưa vội “lao” ra đường ngay. Luôn xoa lòng bàn tay bàn chân vào nhau hoặc khởi động cơ thể trong chăn một lúc trước khi ra ngoài hoặc mặc ấm trước khi rời tiệc.

8. Những người có nguy cơ cao bị đột quỵ cần tạo thói quen đi kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt là khám chuyên khoa tim mạch cũng như xây dựng kế hoạch loại bỏ dần những yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được (giảm rượu, bỏ thuốc lá, tăng thể thao…).

Nếu có điều kiện và cẩn thận, chúng ta hoàn toàn có thể chủ động chụp cắt lớp vi tính khảo sát mạch vành tim, chụp cộng hưởng từ sọ não mạch máu não, siêu âm động mạch cảnh hai bên... để phát hiện sớm những bất thường trong hệ thống mạch máu nếu có.

9. Chủ động thay đổi cách nhìn cuộc sống theo hướng tích cực, lạc quan và hãy luôn trân quý từng ngày được sống. Căng thẳng kéo dài sẽ kích thích các phản ứng cường thần kinh giao cảm làm tăng nguy cơ xuất hiện các biến cố tim mạch.

10. Chú ý những dấu hiệu báo trước dù mơ hồ nhưng lại có ý nghĩa rất lớn để xử lý kịp thời tai biến như đột ngột đau nhức đầu hoặc đang ăn cơm tự nhiên rơi đũa hoặc lắp bắp nói khó (Dấu hiệu của đột quỵ) hoặc tự nhiên đổ gục... Những lúc như vậy, chúng ta có thể kiểm tra nhanh thêm những dấu hiệu như lưỡi lệch một bên, khó khăn khi huýt sáo, méo miệng, không nói tròn vành chữ a.... Cần gọi cấp cứu 115 ngay để đưa bệnh nhân đến viện nhanh nhất có thể. Trong quá trình theo dõi ở nhà và trên đường đến viện, cởi bớt áo quần tư trang, đặt bệnh nhân nằm ngửa và đầu nghiêng một bên để tránh trào ngược-tụt lưỡi, đo huyết áp và bắt đếm mạch nếu có máy đo huyết áp, tuyệt đối không cho bệnh nhân ăn uống bất cứ thứ gì.

Tai biến mạch máu não (đột quỵ) là một trong những biến cố dễ dàng lấy đi mạng sống của con người, hoặc nếu không thì cũng để lại những di chứng nặng nề suốt đời. Do vậy, cách tốt nhất để phòng tránh chính là thực hành những biện pháp phòng bệnh.

PV