Dự án Biển Đông 01: Niềm tự hào và trách nhiệm lớn lao (kỳ 2)

Mười hai năm kể từ ngày đón dòng khí thương mại đầu tiên từ Biển Đông 01 (2013-2025) là hành trình vận hành an toàn, hiệu quả, với những kết quả đáng tự hào.

Biển Đông 01 đã khẳng định đẳng cấp vận hành với hệ số thời gian hoạt động đạt tới 99-99,8%, thuộc hàng cao nhất trong ngành dầu khí thế giới. Trung bình mỗi năm, dự án cung cấp khoảng 2 tỷ m³ khí và hơn 2,5 triệu thùng condensate, chiếm khoảng 20% tổng sản lượng khí và condensate khai thác hàng năm của đất nước. Nhờ dòng sản phẩm quý giá này, doanh thu BIENDONG POC đạt hàng trăm triệu USD mỗi năm. Đến nay, sau hơn 12 năm vận hành, dự án đã thu về khoảng 5,42 tỷ USD doanh thu, so với tổng chi phí đầu tư khoảng 3,88 tỷ USD, cho thấy hiệu quả đầu tư vượt trội, phản ánh thành quả kinh tế vững chắc.

Về an toàn, kể từ ngày hạ thủy giàn PQP - Hải Thạch (10/10/2012) đến nay, BIENDONG POC đã lần lượt vượt các mốc an toàn 1.000 ngày (7/7/2015), 2.000 ngày (3/4/2018), 3.000 ngày (27/12/2020), 4.000 ngày (24/9/2023), và gần đây nhất là mốc 4.500 ngày vào ngày 05/02/2025, không ghi nhận bất cứ tai nạn sự cố nào gây mất giờ công lao động (Zero LTI). Đây là một thành tích hiếm có trong ngành công nghiệp nhiều rủi ro như dầu khí. Những con số ấn tượng ấy minh chứng cho trình độ quản lý vận hành chuyên nghiệp, hiệu quả và an toàn tuyệt đối của đội ngũ kỹ sư Biển Đông 01.

Người lao động BIENDONG POC làm việc trên mỏ Hải Thạch - Mộc Tinh

Đóng góp hiệu quả cho phát triển kinh tế - xã hội

Thành công của Biển Đông 01 mang lại lợi ích to lớn cho nền kinh tế và xã hội Việt Nam. Trước hết, dự án đã bổ sung sản lượng khí đáng kể cho các nhà máy điện, đạm khu vực Đông Nam Bộ trong bối cảnh các mỏ khí chủ lực cũ như Lan Tây - Lan Đỏ (06-1) và Rồng Đôi (11-2) suy giảm sản lượng. Nhờ Biển Đông 01, các nhà máy điện khí như Bà Rịa, Phú Mỹ... có thêm nguồn nhiên liệu ổn định, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Lượng condensate (dầu nhẹ) hàng triệu thùng mỗi năm từ dự án cũng là nguồn nguyên liệu quý cho công nghiệp chế biến xăng dầu trong nước. Về hiệu quả tài chính, Biển Đông 01 được ví như “con gà đẻ trứng vàng” cho Petrovietnam, khi trong giai đoạn khai thác đỉnh cao đã đóng góp tối thiểu 1 triệu USD vào ngân sách nhà nước mỗi ngày.

Tổng doanh thu lũy kế hàng tỷ USD như đã nêu cho thấy dự án có hiệu quả kinh tế rất cao, góp phần quan trọng vào tăng trưởng doanh thu của Petrovietnam và nền kinh tế. Bên cạnh đó, quá trình phát triển và vận hành Biển Đông 01 còn tạo công ăn việc làm cho hơn 5.000 lao động trực tiếp trên công trường, ngoài khơi, cùng hàng vạn lao động gián tiếp trong các ngành dịch vụ, nhà thầu phụ liên quan. Dự án đã thúc đẩy phát triển nhiều ngành dịch vụ phụ trợ, từ vận tải biển, cơ khí chế tạo, đến đào tạo huấn luyện kỹ thuật viên vận hành... đóng góp vào sự phát triển của hệ sinh thái công nghiệp dầu khí nội địa.

Bảo vệ chủ quyền và an ninh năng lượng

Cụm giàn Hải Thạch - Mộc Tinh không chỉ là một công trình công nghiệp, mà còn mang ý nghĩa “cột mốc sống” trên Biển Đông. Tọa lạc ở vùng biển xa bờ thuộc đặc quyền kinh tế Việt Nam, cụm công trình Biển Đông 01 góp phần củng cố thế trận quốc phòng toàn dân trên biển, khẳng định và bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc. Trong điều kiện tình hình Biển Đông phức tạp, sự hiện diện của giàn khoan và lực lượng lao động dầu khí tại khu vực này chính là những “cột mốc chủ quyền” bằng thép giữa trùng khơi. Người lao động BIENDONG POC luôn ý thức rõ trách nhiệm “tìm dầu làm giàu cho Tổ quốc” song hành với nhiệm vụ thiêng liêng góp phần bảo vệ an ninh trên biển.

Trên cụm giàn Hải Thạch - Mộc Tinh, vào mỗi sáng thứ Hai, toàn bộ cán bộ, kỹ sư đều thực hiện lễ chào cờ Tổ quốc. Hình ảnh lá cờ đỏ sao vàng tung bay trên giàn khoan nơi đầu sóng ngọn gió đã truyền cảm hứng mạnh mẽ về lòng yêu nước và tự hào dân tộc. Xúc động trước tinh thần ấy, Nhạc sĩ Trương Quý Hải đã sáng tác ca khúc “Biển Đông tung bay quốc kỳ” ca ngợi người lao động Biển Đông 01. Các giàn khoan còn sẵn sàng làm nhiệm vụ “ngọn hải đăng” giữa biển, hỗ trợ ngư dân bám biển, tham gia cứu hộ, cứu nạn đồng bào khi gặp nạn. Có thể nói, dự án Biển Đông 01 đã đóng góp thầm lặng nhưng to lớn vào nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, an ninh quốc phòng trên Biển Đông của Việt Nam.

Nghi thức chào cờ trên giàn PQP-HT

Bệ phóng khoa học công nghệ và nguồn nhân lực

Biển Đông 01 không chỉ khai thác tài nguyên, mà còn là “phòng thí nghiệm” khổng lồ thúc đẩy tiến bộ khoa học công nghệ dầu khí Việt Nam. Thành công của dự án đã góp phần phát triển nhiều giải pháp công nghệ mới trong thăm dò, khai thác các mỏ khí condensate ở điều kiện đặc biệt phức tạp.

Hơn 30 sáng kiến, giải pháp khoa học công nghệ đã được nghiên cứu áp dụng, giúp tiết kiệm chi phí khoảng 602,3 triệu USD cho dự án. Trong đó, riêng các sáng kiến tối ưu thiết kế - xây dựng mỏ đã tiết kiệm khoảng 467,9 triệu USD; các giải pháp khoan và hoàn thiện giếng HPHT tiết kiệm khoảng 77,7 triệu USD; và cải tiến kỹ thuật trong vận hành khai thác tiết kiệm khoảng 56,4 triệu USD. Quan trọng hơn, những thành tựu này đã nâng cao tiềm lực khoa học công nghệ dầu khí Việt Nam, giúp chúng ta làm chủ và cải tiến các công nghệ hiện đại, đồng thời sẵn sàng chuyển giao ứng dụng cho các dự án khác.

Từ kinh nghiệm Biển Đông 01, Petrovietnam đã xây dựng được hệ thống giải pháp công nghệ tích hợp để khai thác hiệu quả mỏ khí - condensate phức tạp, đồng thời kết nối đồng bộ vào cả hai hệ thống đường ống Nam Côn Sơn 1 và 2, tạo cơ hội tận dụng tối đa hạ tầng và mở rộng khai thác các mỏ nhỏ, mỏ cận biên trong khu vực. Thực tế, sau Biển Đông 01, hàng loạt dự án khí nước sâu khác đã hưởng lợi từ kiến thức và hạ tầng do dự án tiên phong này tạo ra. Chẳng hạn, kinh nghiệm từ Biển Đông 01 đã được Idemitsu áp dụng thành công khi phát triển mỏ Sao Vàng - Đại Nguyệt (Lô 05-1b&c) - mỏ khí nước sâu tương tự, đón dòng khí đầu tiên cuối năm 2020. Tương tự, PVEP cũng tận dụng được bài học công nghệ khi khoan các giếng thăm dò ở bể Sông Hồng, Vietgazprom khoan nước sâu ở Phú Khánh, Rosneft khoan thành công giếng ở Lô 05-3/11 và 06-1 liền kề Hải Thạch - Mộc Tinh.

Có thể nói, việc nghiên cứu, phát triển công nghệ để khai thác thành công các mỏ Hải Thạch và Mộc Tinh tạo điều kiện cho việc thẩm lượng và thăm dò các cấu tạo trong khu vực và các lô lân cận, là cơ sở hạ tầng vững chắc để mở rộng phát triển hoạt động dầu khí trong khu vực với chi phí thấp nhất, đồng thời tạo động lực mạnh mẽ để vươn xa hơn, sâu hơn trong công tác thăm dò dầu khí. Chỉ tính riêng trong các Lô 05-2 và 05-3, Petrovietnam đã tìm được hơn 11 cấu tạo tiềm năng khác có trữ lượng tại chỗ ước tính 2 tỷ 345 triệu thùng dầu quy đổi, lớn gấp 5 lần trữ lượng tại chỗ của 2 mỏ Hải Thạch và Mộc Tinh - một minh chứng cho động lực mà Biển Đông 01 tạo ra để thúc đẩy công tác thăm dò, khai thác dầu khí ở vùng biển sâu.

Dự án Biển Đông 01, nơi đào tạo nên một thế hệ cán bộ dầu khí xuất sắc.

Không những thế, dự án Biển Đông 01 còn là nơi đào tạo nên một thế hệ cán bộ dầu khí xuất sắc. Từ dự án, nhiều cán bộ kỹ thuật trẻ đã trưởng thành vượt bậc, nhiều người sau này đã trở thành lãnh đạo chủ chốt trong các đơn vị của Petrovietnam. Thành công của dự án chính là minh chứng để lãnh đạo Tập đoàn mạnh dạn giao những trọng trách lớn hơn cho đội ngũ cán bộ đã được tôi luyện qua “trường học Biển Đông 01”.

Ngay trong quá trình triển khai, dự án đã làm rất tốt công tác nhân sự: lựa chọn những người giỏi chuyên môn, giàu khát vọng, tập hợp họ thành một tập thể đoàn kết, sáng tạo, được rèn giũa qua gian khó. BIENDONG POC đã gây dựng được một đội ngũ vận hành với trình độ cao, làm chủ hoàn toàn hệ thống kỹ thuật phức tạp của cụm giàn. Họ cũng dần hình thành một văn hóa an toàn - kỷ luật - sáng tạo mang đậm tinh thần người dầu khí Việt Nam, góp phần quan trọng vào vận hành hiệu quả dự án suốt nhiều năm qua.

Sẵn sàng cho một chặng đường xa hơn

Dự án Biển Đông 01 khép lại giai đoạn xây dựng vào năm 2016 và bước sang giai đoạn khai thác dài hạn 25 năm. Chặng đường phía trước còn không ít thách thức, các giếng sẽ suy giảm lưu lượng theo thời gian, đòi hỏi BIENDONG POC phải tăng cường năng lực quản trị mỏ để duy trì sản lượng vốn đã khẳng định vị thế. Chính vì thế, tập thể “những người Biển Đông” không chỉ hướng về mục tiêu dài hạn mà còn chủ động triển khai những chiến lược kỹ thuật và vận hành cụ thể.

Tổng Giám đốc BIENDONG POC Phạm Tiến Dũng đã nêu rõ tầm nhìn: “BIENDONG POC đang lên kế hoạch phát triển tổng thể các Lô 05-2 và 05-3, đẩy mạnh khai thác hiệu quả các tầng sản phẩm còn lại cũng như các tích tụ tiềm năng khác trong khu vực. Đồng thời, chúng tôi đang tiếp tục nghiên cứu giải pháp công nghệ để giảm chi phí khai thác khí, xử lý khí trơ, tăng hệ số thu hồi - từ đó kéo dài tuổi thọ mỏ, nâng cao hiệu quả đầu tư và đảm bảo an ninh năng lượng”.

Tổng Giám đốc BIENDONG POC Phạm Tiến Dũng kiểm tra hoạt động trên giàn PQP-HT

Cùng với đó, BIENDONG POC triển khai nhiều giải pháp mang tính chiến lược: thực hiện chiến dịch khoan đan dày để duy trì sản lượng, đề xuất Kế hoạch phát triển mỏ điều chỉnh, đồng thời ứng dụng công nghệ AI và bảo trì tiên đoán nhằm kiểm soát rủi ro, tiết kiệm chi phí và nâng cao thời gian hoạt động hiệu quả của hệ thống giàn. Mỗi vấn đề kỹ thuật như cát xâm nhập, nước - khí trơ, hay suy giảm áp suất đều được theo dõi sát sao thông qua các mô hình số được cập nhật liên tục, phục vụ điều chỉnh chế độ khai thác phù hợp cho từng giếng. Đây chính là biểu hiện cho năng lực chủ động trong điều hành mỏ ở điều kiện phức tạp.

Với nền tảng thành công rực rỡ và kinh nghiệm quý báu đã tích lũy, tập thể “những người Biển Đông” càng tự tin hướng tới những mục tiêu cao hơn. BIENDONG POC đặt tầm nhìn trở thành nhà điều hành dầu khí chuyên nghiệp và thông minh, tiếp tục đóng góp cho an ninh năng lượng quốc gia và vươn ra có thương hiệu trên thị trường dầu khí quốc tế.

Mười hai năm qua, Biển Đông 01 vẫn vững vàng tỏa sáng giữa muôn trùng sóng gió, xứng đáng là một biểu tượng của khoa học - công nghệ, của cơ khí chế tạo và bản lĩnh nội lực lĩnh vực dầu khí Việt Nam. Dự án đã chứng minh rằng khi có niềm tin, ý chí và trí tuệ tập thể, người Việt Nam có thể làm chủ những công trình công nghiệp biển phức tạp nhất. Từ độ sâu hàng trăm mét dưới lòng Biển Đông, dòng khí của Hải Thạch - Mộc Tinh mang lên không chỉ có giá trị kinh tế, mà còn thắp lên ngọn lửa tự hào dân tộc. Như lời bài ca “Biển Đông tung bay quốc kỳ” đã vang vọng: “Để giàn khoan hùng thiêng nước non Việt Nam” - Biển Đông 01 chính là biểu tượng hùng thiêng như thế, mãi khắc ghi dấu ấn về ý chí tự lực tự cường và khát vọng chinh phục của những người dầu khí Việt Nam trên hành trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc./.

Trúc Lâm