Dự án điện gió, điện mặt trời vào tầm ngắm của Kiểm toán Nhà nước

Bộ Công thương vừa có văn bản gửi UBND các tỉnh, thành phố đề nghị cung cấp các thông tin để làm việc với Kiểm toán Nhà nước.

Theo đề nghị của Kiểm toán Nhà nước, Bộ Công thương đề nghị các địa phương phối hợp cung cấp thông tin về danh mục các dự án năng lượng tái tạo từ năm 2015 đến tháng 3/2021, gồm: điện gió, điện mặt trời, điện rác, điện sinh khối, thủy điện vừa và nhỏ.

Trước đó, ngày 8/3, Kiểm toán Nhà nước đã có văn bản số 277 quyết định triển khai kiểm toán chuyên đề đánh giá hiệu quả của chính sách ưu đãi và hỗ trợ về thuế, đất đai, bảo vệ môi trường cho phát triển và sử dụng năng lượng tái tạo theo Quyết định số 2068/QĐ-TTg ngày 25/11/2015 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chiến lược phát triển năng lượng tái tạo của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Theo báo cáo về lĩnh vực kiểm toán chuyên đề năm 2022, Kiểm toán Nhà nước cho biết, sẽ lựa chọn 25 cuộc kiểm toán chuyên đề, gồm: 4 cuộc kiểm toán chuyên đề phạm vi rộng.

Trong đó, sẽ kiểm toán đối với phát triển và sử dụng năng lượng tái tạo, quy hoạch phát triển điện lực; cấp điện nông thôn, miền núi và hải đảo; nước sạch và vệ sinh nông thôn; phát triển đô thị và quản lý, sử dụng Quỹ bảo hiểm y tế…

Nhiều địa phương công bố những sai phạm khi kiểm tra các dự án điện mặt trời mái nhà.

Từ năm 2020 đến nay, có nhiều địa phương công bố những sai phạm khi kiểm tra các dự án điện mặt trời mái nhà trên địa bàn. Đơn cử, tỉnh Đắk Lắk hiện có hơn 360 đơn vị đăng ký xây dựng trang trại lắp đặt hệ thống điện năng lượng mặt trời mái nhà, nhưng thực tế chỉ thấy sản xuất điện mặt trời.

Còn tại Vĩnh Long, một số dự án điện mặt trời mái nhà theo hình thức trang trại đã "lộ" loạt sai phạm sau quá trình kiểm tra của Sở Công thương Vĩnh Long. Khi kiểm tra hơn 40 dự án điện mặt trời mái nhà trên địa bàn, Sở này phát hiện một số sai phạm trong đầu tư, công tác nghiệm thu, đấu nối các dự án điện mặt trời mái nhà.

Sai phạm phổ biến tại các dự án điện mặt trời mái nhà trang trại tại Vĩnh Long, là lắp trên mái công trình nông nghiệp, dưới hình thức trang trại nhưng chưa đảm bảo các tiêu chí về trang trại. Có dự án chênh lệch số liệu công suất pin lắp đặt giữa biên bản, hồ sơ nghiệm thu với hợp đồng mua bán điện đã ký với điện lực.

Sự phát triển quá nhanh các dự án điện mặt trời đã gây ra những hạn chế trong kiểm soát quy mô và kế hoạch phát triển nguồn và hệ thống. Hệ lụy là có những công trình phát điện rất lớn, nhưng "núp bóng" và lợi dụng danh nghĩa... làm điện mặt trời mái nhà.

Liên quan đến phát triển dự án năng lượng tái tạo, Bộ Công thương cũng đã lập 3 đoàn kiểm tra để rà soát, giám sát các vấn đề liên quan đến phát triển điện mặt trời mái nhà. Thời gian kiểm tra bắt đầu từ ngày 1/4 đến 10/4.

Mới đây, Bộ này cũng đã có kết luận về việc rà soát các vấn đề liên quan đến phát triển điện mặt trời mái nhà sau đợt kiểm tra đợt 1. Hàng loạt vi phạm trong lĩnh vực này được chỉ ra.

Bộ Công thương cũng thừa nhận, việc phát triển điện mặt trời trong thời gian qua còn tồn tại một số bất cập. Phần lớn nhà đầu tư trong lĩnh vực điện mặt trời mái nhà mới được thành lập hoặc các doanh nghiệp tư nhân, chưa có nhiều kinh nghiệm về đầu tư.

Do đó, trong quá trình chuẩn bị, triển khai đầu tư xây dựng, nghiệm thu, đưa vào sử dụng, một số chủ đầu tư chưa thực hiện tốt các quy định về xây dựng, phòng cháy chữa cháy, đất đai, môi trường... mà chủ yếu tập trung và quan tâm đến việc đấu nối ngành điện lực, hoàn thành lắp đặt thiết bị điện và xác nhận ngày vận hành.

Hồng Vân