Dự án đường cao tốc Bến Lức - Long Thành: Ngổn ngang nằm chờ vốn
Đường cao tốc Bến Lức - Long Thành là dự án (DA) trọng điểm quốc gia, dài 57,8km đi qua địa bàn Long An - TPHCM - Đồng Nai. DA được khởi công xây dựng từ năm 2014, hoàn thành năm 2019 nhưng do khó khăn về vốn nên đến nay nhiều hạng mục vẫn 'án binh bất động'.
Có mặt tại tuyến cao tốc Bến Lức - Long Thành đoạn qua tỉnh Đồng Nai vào giữa tháng 10-2022, chúng tôi ghi nhận công trường thi công vắng bóng người, nhiều hạng mục dang dở, trụ sắt hoen gỉ, các mảng bê tông nằm ngổn ngang ven đường bị cỏ mọc um tùm che lấp. Riêng tại đoạn qua xã Long Thọ (huyện Nhơn Trạch) dài hơn 3km thuộc gói thầu A6 (tỉnh Đồng Nai có 3 gói thầu A5, A6, A7), nằm ngay cạnh khu quy hoạch cảng Phước An, mới chỉ xây dựng gần 1km, nhưng từ tháng 6- 2019 đã ngừng thi công.
Anh Nguyễn Văn Tuấn (SN 1976, quê Phú Yên) làm bảo vệ tại công trình xây dựng từ năm 2018, sống trong túp lều nhỏ dưới cao tốc Bến Lức - Long Thành, nói: “Từ khi dự án được khởi công đã có 3 nhà thầu thi công nhưng chỉ một thời gian ngắn lại rút đi, bỏ lại các hạng mục công trình dang dở. Đã 4 tháng nay tôi chưa nhận được đồng lương nào”.
Số liệu mới nhất của Tổng Công ty Phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC - chủ đầu tư dự án) cho thấy, tính đến nay, giá trị sản lượng các gói thầu đã triển khai thi công đạt 10.967 tỷ đồng, tương đương 79,96% giá trị xây lắp của DA theo hợp đồng gốc.
DA đường cao tốc Bến Lức - Long Thành sử dụng 3 nguồn vốn là vốn vay ADB hơn 13.600 tỷ đồng, vốn Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) gần 12.000 tỷ đồng và vốn đối ứng hơn 5.689 tỷ đồng. Do vướng mắc thủ tục pháp lý về vốn nên các gói thầu sử dụng nguồn vốn của ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) đã tạm dừng thi công. Ngoài một số gói thầu đã cơ bản hoàn thành, các gói thầu còn lại chưa thể tái khởi động do nhà thầu yêu cầu chấm dứt hợp đồng.
Ông Phạm Hồng Quang, Tổng Giám đốc VEC, cho biết, theo Quyết định số 1131 ngày 22-7-2020 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư xây dựng đường cao tốc Bến Lức - Long Thành, thời gian hoàn thành DA đưa vào khai thác sử dụng là trước ngày 31-12-2023. Tuy nhiên, do vướng mắc về nguồn vốn vay của JICA, vốn đối ứng và thủ tục phê duyệt chủ trương sử dụng vốn dư, thời gian phát sinh trong quá trình lựa chọn nhà thầu mới tại gói J1 và J3 nên nhà đầu tư đã ngừng thi công.
VEC kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương gia hạn thời gian hoàn thành DA đến ngày 30-9-2025 và trong thời gian chờ giải quyết các thủ tục về nguồn vốn, VEC xin ý kiến các cơ quan Trung ương cho phép tự cân đối, sử dụng vốn của mình để tái khởi động thi công, giải ngân cho DA.
Mới đây, trong chuyến thị sát DA, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, thời gian qua, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ đã tập trung tháo gỡ các khó khăn, trong đó có nguồn vốn thực hiện DA đường cao tốc Bến Lức - Long Thành.
Hiện Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua phương án phân bổ kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 và chấp thuận phân bổ vốn kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn nước ngoài nguồn Ngân sách Trung ương cho Bộ GTVT để bố trí cho VEC thực hiện các DA sử dụng vốn ODA và vốn vay ưu đãi của nhà tài trợ nước ngoài đã được Quốc hội cho phép chuyển từ vay lại thành cấp phát.