Dự án kênh Tham Lương - Bến Cát - Rạch Nước Lên (TP Hồ Chí Minh): Vì sao chậm tiến độ?

Khu vực thi công dự án ở cạnh cầu Tham Lương (phường Đông Hưng Thuận, TPHCM), ngày 19/9. Ảnh: Đoàn Xá.

Nơi tấp nập, nơi cầm chừng

Theo kế hoạch, dự án có một số điều chỉnh như tăng thêm nguồn vốn (giải phóng mặt bằng) từ 8.200 tỷ đồng lên hơn 9.000 tỷ đồng và thời gian hoàn thành từ năm 2025 lên năm 2026. Mặc dù vậy, khảo sát thực tế của phóng viên mấy ngày gần đây cho thấy, dự án thi công chưa đồng đều, có nơi tấp nập nhưng có nơi cầm chừng, thậm chí không thi công. Nhiều hạng mục, khu vực dự án đi qua không có máy móc, không có công nhân.

Cụ thể, tại đoạn ven bờ ở gần cầu Tham Lương (phường Đông Hưng Thuận) ghi nhận ngày 18 và 19/9 cho thấy có sự tương phản rõ rệt giữa các khu vực thi công. Theo đó, ở phía bờ kênh giáp đường Nguyễn Văn Quá, nguyên vật liệu, cát đá, máy móc, công nhân tập trung khá nhiều. Việc thi công diễn ra từ sáng tới chiều tối. Tuyến đường này chưa hoàn thiện nhưng người dân đã sử dụng tạm (xe máy, ô tô) tranh thủ đi vào vì khu vực này mật độ cư dân đông đúc. Dọc bờ kênh từ cầu Tham Lương tới cầu Chợ Cầu đường đã hình thành, một số đoạn trải nhựa. Tuy nhiên, tại khu vực này phía bờ kênh bên kia, tình trạng thi công khá cầm chừng. Tình trạng không có máy móc, công nhân… cũng xuất hiện ở bờ kênh đoạn cầu Tham Lương ngược về phía khu công nghiệp Tân Bình.

Hiện trạng cho thấy, hầu hết bờ kè 2 bên bờ kênh đã được hoàn thành nhưng phần mặt đường nhiều khu vực chưa tiến hành thi công. Trong đó là đoạn từ cầu Tham Lương ngược lên phía gần đường Bình Long, hầu hết 2 bên bờ kênh chưa có nguyên vật liệu để làm đường. Tuy nhiên, qua khu vực này lên tới khu vực rạch Nước Lên (địa bàn huyện Bình Chánh cũ) tình trạng thi công lại khá tấp nập. Nhiều đoạn đường 2 bên kênh đã hoàn thành, xe cộ đi lại bình thường. Việc xen kẽ nơi đã hoàn thành đường, nơi chưa thi công diễn ra khá phổ biến theo chiều dài 65km ven 2 bên bờ của dự án này là thông tin chúng tôi ghi nhận thực tế trong mấy ngày qua.

Trả lời phóng viên Báo Đại đoàn kết về tiến độ thi công dự án này, ông Nguyễn Hoàng Anh Dũng - Phó Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng hạ tầng đô thị TPHCM (Ban quản lý dự án) cho biết: Dự án Xây dựng hạ tầng và cải tạo môi trường kênh Tham Lương - Bến Cát - Rạch Nước Lên có tất cả là 40 gói thầu. Thực tế khối lượng đã thi công tại công trường đã đạt khoảng 67 - 70% do có nhiều hạng mục đang thực hiện dang dở. Phần khối lượng còn lại chủ yếu nằm ở đường giao thông trên tuyến.

Theo đại diện Ban quản lý dự án, đến nay dự án đã thông xe kỹ thuật được một số đoạn với chiều dài gần 15km/64km đạt 23% (trong đó đợt thông xe dịp 30/4 là 5,3km và thông xe kỹ thuật dịp 2/9 là 9,7km). Dự kiến sẽ cơ bản thông xe toàn tuyến (trừ những vị trí vướng mặt bằng và hạ tầng kỹ thuật điện cao thế) vào cuối năm 2025; Hoàn thành toàn bộ dự án đưa vào sử dụng vào năm 2026 theo đúng kế hoạch của dự án được phê duyệt.

Về tình hình thi công cụ thể của các nhà thầu, Ban quản lý dự án cho biết, qua thực tế thi công tại công trường của các gói thầu nhận thấy, trong liên danh các nhà thầu thực hiện có những nhà thầu tiến độ thi công rất tốt, vượt kế hoạch chung của gói thầu, tuy nhiên cũng có mốt số nhà thầu, nhất là các nhà thầu đảm nhận hạng mục hạ tầng đường giao thông thực hiện còn chậm.

Trách nhiệm không thể né tránh

Nguyên nhân của việc chậm trễ này xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau bao gồm các yếu tố khách quan như: Vướng mặt bằng một số vị trí không thể thi công. Công trình được thực hiện theo tuyến, trải dài qua 17 phường, xã của thành phố với chiều dài tuyến kênh tới hơn 32km, đi qua nhiều vùng địa hình, địa chất khác nhau dẫn đến phải thay đổi phương án thiết kế để phù hợp thực tế thi công. Thời tiết khu vực đang trong giai đoạn mùa mưa, tình trạng khan hiếm nguồn vật liệu...

Bên cạnh đó nguyên nhân trì trệ cũng có xuất phát từ yếu tố chủ quan của nhà thầu như: Chưa đảm bảo dòng tài chính cho dự án; Chưa tập trung đầy đủ nhân lực, thiết bị, vật tư để đẩy nhanh tiến độ; Chưa có giải pháp để chủ động thi công trong tình trạng thời tiết phức tạp, địa hình, địa chất thay đổi và thi công trong môi trường đô thị chật hẹp.

Việc thi công chậm trễ dự án kênh Tham Lương - Bến Cát - Rạch Nước Lên kéo dài tình trạng ngập úng, ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân hai bên kênh. Đây vốn là dự án trọng điểm, được kỳ vọng tạo diện mạo mới cho hạ tầng đô thị TPHCM, nhưng tiến độ thiếu đồng bộ đã ảnh hưởng đến đời sống dân sinh. Người dân kỳ vọng dự án sớm hoàn thành đúng cam kết, nhưng hơn hết là sự nghiêm khắc trong quản lý, xử lý trách nhiệm, để những công trình nghìn tỷ không trở thành nỗi ám ảnh kéo dài.

Đoàn Xá