Dự án năng lượng tái tạo đe dọa đến kính viễn vọng lớn nhất thế giới
Công ty Mỹ AES Energy lên kế hoạch xây dựng một cơ sở hydro tái tạo tại Chile, cách núi Paranal - nơi đặt kính viễn vọng VLT của trạm quan sát Nam Âu (ESO) chỉ vài km.
Được xây dựng vào những năm 1990 với chi phí 350 triệu USD, VLT là một trong số công cụ quan sát bầu trời tiên tiến nhất thế giới. Kính gồm 4 gương rộng hơn 8 mét hoạt động đồng bộ và đã giúp giải mã một số hiện tượng bí ẩn của vũ trụ. Tuy nhiên, Tổng giám đốc ESO Xavier Barcons lo ngại khả năng của VLT sẽ giảm mạnh nếu dự án cơ sở hydro được chấp thuận.
Trạm quan sát, qua phân tích ghi nhận dự án có thể khiến bầu trời sáng thêm 10% – sự thay đổi đủ lớn để núi Paranal từ vị thế địa điểm quan sát lý tưởng số một rơi xuống thành địa điểm mức trung bình. Tình trạng ô nhiễm ánh sáng cản trở nỗ lực chụp ảnh hiện tượng thiên văn mờ nhạt, làm VLT không còn hiệu quả như trước.
Kính viễn vọn VLT - Ảnh: Interesting Engineering
Núi Paranal cao gần 3.000m, nằm trên sa mạc Atacama không bị ô nhiễm bởi ánh sáng nhân tạo. Vị trí này mang đến bầu trời đêm quang đãng trong hơn 11 tháng của năm nên rất lý tưởng cho hoạt động quan sát thiên văn.
VLT quan sát hiệu quả phần lớn là nhờ bầu trời đêm trên núi Paranal. Một cuộc khảo sát năm 2023 chỉ ra núi Paranal là nơi ít bị ô nhiễm ánh sáng nhất. Vì vậy mà ESO chọn nơi đây làm nơi đặt kính viễn vọng ELT sắp tới. Dự kiến ELT sở hữu rộng hơn 39 mét và đi vào hoạt động trong cuối thập kỷ này.
ELT sẽ kế thừa di sản của VLT, cung cấp cái nhìn sâu hơn về vũ trụ xa xôi cũng như về ngoại hành tinh (hành tinh nằm ngoài hệ Mặt trời). Nhưng giờ đây kính đang bị đe dọa bởi dự án cơ sở hydro.
Theo ước tính, ánh sáng do dự án tạo ra tương đương một thành phố 20.000 dân. Một số khu công nghiệp thuộc dự án có thể chỉ cách kính viễn vọng 5 km. Nếu dự án mở rộng tình hình sẽ càng nghiêm trọng.
Ông Barcons kêu gọi dời dự án đến nơi khác, cần xa đến ít nhất 50km.
