Dự án Nhà máy điện hạt nhân - cực tăng trưởng mới của Khánh Hòa
Tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa 15 ban hành Nghị quyết số 174/2024/QH15 quyết nghị tiếp tục thực hiện chủ trương đầu tư Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.
Dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2. (Ảnh: Nguyễn Thành/TTXVN)
Điện hạt nhân là nguồn điện nền, xanh và bền vững và ngày càng được nhiều quốc gia quan tâm lựa chọn, tiếp tục phát triển và Việt Nam cũng không là ngoại lệ.
Tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa 15 ban hành Nghị quyết số 174/2024/QH15 quyết nghị tiếp tục thực hiện chủ trương đầu tư Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.
Đây là chủ trương lớn của Trung ương, là dự án đầu tiên quan trọng của đất nước; do đó Đảng bộ, chính quyền và nhân tỉnh Ninh Thuận (cũ), nay là tỉnh Khánh Hòa luôn xem đó là trách nhiệm cao cả, là niềm tự hào của cả hệ thống chính trị khi được đón nhận dự án; qua đó góp sức vào sự thành công và phát triển đi lên của đất nước, của tỉnh trong kỷ nguyên mới.
Chủ trương lớn; đồng thuận cao
Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận là dự án trọng điểm của quốc gia. Việc phát triển nguồn điện hạt nhân sẽ đa dạng hóa nguồn cung, bảo đảm an ninh năng lượng và chuyển dịch năng lượng xanh, giúp Việt Nam đạt mục tiêu phát thải ròng bằng “0" năm 2050 theo cam kết tại COP26.
Việc từng bước xây dựng và phát triển ngành công nghiệp điện hạt nhân sẽ có đóng góp hiệu quả trực tiếp cho phát triển kinh tế-xã hội và tăng cường tiềm lực khoa học và công nghệ của đất nước; phù hợp với xu thế cơ cấu các nguồn điện năng lượng tái tạo cả nước ngày càng tăng theo định hướng Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050.
Theo đó, xã Vĩnh Hải và Phước Dinh là hai địa phương vùng biển phía Nam của tỉnh Khánh Hòa được Trung ương chọn để xây dựng hai nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2, với công suất 4.000 MW.
Theo số liệu quy hoạch được Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương và các cơ quan có thẩm quyền liên quan phê duyệt, Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 có tổng diện tích quy hoạch 883,68 ha, gồm phần trên đất liền có diện tích 443,11 ha, phần trên biển có diện tích 440,57 ha; Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2 có tổng diện tích quy hoạch 758,54 ha, gồm phần trên đất liền có diện tích 380,91 ha, phần trên biển có diện tích 377,63 ha.
Ông Trần Quốc Nam, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Khánh Hòa chia sẻ, thực hiện Quyết định số 1319/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Ủy ban Nhân dân tỉnh rất đồng thuận đón nhận dự án. Tỉnh cũng xem đây là nhiệm vụ cao cả và phải thể hiện trách nhiệm một cách nghiêm túc.
Khi hay tin Chính phủ đề xuất tái khởi động lại dự án điện hạt nhân Ninh Thuận, người dân vùng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2 đều bày tỏ phấn khởi và đồng thuận cao, mong dự án sớm triển khai một cách đồng bộ, có lộ trình cụ thể; đồng thời kỳ vọng dự án sẽ mang lại sự đổi thay và phát triển mạnh mẽ trong giai đoạn mới.
Ông Nguyễn Văn Thắng (ở thôn Vĩnh Trường, xã Phước Dinh) cho biết, trước đây khi Quốc hội ban hành Nghị quyết số 31/2016/QH14 dừng thực hiện chủ trương đầu tư dự án điện hạt nhân, người dân cũng đồng thuận, mặc dù sau đó cuộc sống có nhiều gặp khó khăn.
Nay Trung ương cho tái khởi động lại dự án, ai nấy cũng vui mừng và đồng thuận cao. Chỉ mong tâm tư, nguyện vọng của người dân được lắng nghe, được giải quyết một cách thỏa đáng, đúng quy định.
Tại xã Vĩnh Hải, nơi đang là điểm sáng về trồng nho, phát triển du lịch, mang lại nhiều đổi thay cho cuộc sống người dân bao lâu nay.
Tuy nhiên, hay tin vùng đất được xây dựng nhà máy điện hạt nhân, ai nấy cũng phấn khởi và kỳ vọng địa phương sẽ có những bứt phá phát triển mạnh mẽ trong những năm tới.
Ông Võ Văn Bảy (thôn Thái An, Xã Vĩnh Hải) cho biết, người dân hoàn toàn đồng thuận, thống nhất để dự án triển khai nhưng vấn đề tái định cư, định canh cho người dân cần được thực hiện bài bản, nơi ở cũ phải bằng hoặc hơn nơi ở mới, đảm bảo an sinh xã hội cho người dân.
Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Khánh Hòa chia sẻ, sự đồng thuận và ủng hộ của người dân là yếu tố then chốt quyết định thành công của dự án. Người dân không chỉ là đối tượng thụ hưởng những lợi ích kinh tế - xã hội từ dự án, mà còn trực tiếp tham gia giám sát, góp ý và đồng hành cùng chính quyền trong quá trình thực hiện dự án.
Bắt tay ngay vào việc
Khi mọi sự đã hanh thông, thống nhất, Ủy ban Nhân dân tỉnh Ninh Thuận trước đây đã thành lập Ban Chỉ đạo thực hiện các dự án thành phần được Trung ương giao. Xác định tầm quan trọng của dự án, tỉnh đã khẩn trương bắt tay ngay vào việc rà soát, kiểm kê đo đạc đất đai…
Tỉnh và các sở, ngành cũng tổ chức tham vấn lấy ý kiến của người dân vùng dự án đối với công tác bồi thường, hỗ trợ khi thu hồi đất triển khai thi công dự án.
Qua đó để người dân biết rõ cơ chế chính sách đặc biệt của Quốc hội về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện dự án điện hạt nhân được áp dụng ở mức cao nhất theo quy định của Luật Đất đai năm 2024 nhân với 1,5 lần.
Đồng thời, thông tin đến người dân biết về Quyết định số 1504/QĐ-TTg ngày 28/8/2013 của Thủ tướng Chính phủ ban hành cơ chế chính sách bồi thường, hỗ trợ di dân tái định cư nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận đối chiếu với quy định pháp luật đất đai hiện hành.
Qua đó đề xuất cấp có thẩm quyền cho phép áp dụng chính sách để hỗ trợ cho các hộ dân trong vùng dự án.
Theo Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Khánh Hòa Trần Quốc Nam, giải phóng mặt bằng, di dân tái định cư dự án thuộc thẩm quyền, trách nhiệm của tỉnh được Trung ương giao thực hiện.
Theo đó, Ủy ban Nhân dân tỉnh đang tập trung triển khai một cách khẩn trương, quyết liệt các nhiệm vụ trên, nỗ lực hoàn thành phần việc được giao trong năm 2025 như đã cam kết.
Ủy ban Nhân dân tỉnh Khánh Hòa cam kết đồng hành và tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư và các đơn vị thi công, với các chính sách hỗ trợ đặc biệt như thủ tục hành chính rút gọn, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan trung ương để đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án.
Đến thời điểm hiện tại, tỉnh Khánh Hòa đang triển khai các phần việc một cách khẩn trương theo lộ trình cụ thể; phân công cho từng sở, ngành địa phương phối hợp nhuần nhuyễn triển khai thực hiện bồi thường, tái định cư, an sinh xã hội, giúp người dân tin tưởng và đồng hành thực hiện mục tiêu chung của đất nước.
Còn nhiều vướng mắc cần sớm tháo gỡ
Có thể nói, mặc dù các phần việc được Thủ tướng Chính phủ giao, được tỉnh triển khai một cách khẩn trương. Thế nhưng, yếu tố phát sinh mới từ dự án như về khoảng cách an toàn vùng dự án chưa được sự thống nhất từ các bộ, ngành Trung ương; vốn thực hiện giải phóng mặt bằng, tái định canh, định cư… quá lớn, chưa bố trí kịp thời.
Đặc biệt bối cảnh của việc tinh gọn bộ máy, sáp nhập hệ thống chính quyền 2 cấp vừa qua cũng đã gây không ít khó khăn đến tiến độ dự án.
Ông Hồ Xuân Ninh, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Khánh Hòa cho biết, các phần việc được giao cho các địa phương (cấp huyện trước đây) như kiểm kê, quy chủ, bồi thường, giải phóng mặt bằng… nay đã chuyển giao cho các đơn vị mới.
Đội ngũ từng làm thẩm định thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng trước đây đã chuyển công tác, số người làm phần việc mới thì thiếu về số lượng, hạn chế về chuyên môn, kinh nghiệm nên cũng gây khó khăn cho việc chỉ đạo, triển khai các nhiệm vụ tiếp theo.
Cụ thể, tại dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2, đến nay việc tiếp nhận, bàn giao hồ sơ, tài liệu và nhiệm vụ liên quan nêu trên vẫn chưa được thực hiện; việc bồi thường, giải phóng mặt bằng dự án vẫn chưa được tiếp tục triển khai tiếp.
Đối với dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1, từ khi Quốc hội có chủ trương dừng đầu tư Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận (năm 2009), đến nay (hơn 16 năm), hiện trạng sử dụng đất tại khu vực dự án đã thay đổi đáng kể, làm ảnh hưởng đến công tác điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm và xác định ranh giới đất, tài sản, chủ sử dụng và chủ sở hữu tài sản.
Trước khó khăn trên, Sở Công Thương đã kiến nghị Ban Chỉ đạo tỉnh; Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng mời lãnh đạo Ủy ban Nhân dân huyện Thuận Nam và Ninh Hải và hai xã vùng dự án trước đây phối hợpvới Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh rà soát, thực hiện việc bàn giao và tiếp nhận toàn bộ hồ sơ về công tác giải phóng mặt bằng, bảo đảm kịp thời, đầy đủ, đúng quy định.
Đồng thời cử hoặc điều động bổ sung 2 cán bộ có kinh nghiệm về giải phóng mặt bằng để hỗ trợ xã Vĩnh Hải và Phước Dinh.
Bên cạnh đó, các sở, ngành có liên quan sớm có ý kiến, hướng dẫn chuyên môn liên quan việc tiếp tục áp dụng Quyết định số 103/2024/QĐ-UBND ngày 24/12/2024 và một số quyết định khác của Ủy ban Nhân dân tỉnh Ninh Thuận (cũ) làm cơ sở phê duyệt giá đất cụ thể để tính bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện dự án.
Ngoài ra, Ủy ban Nhân dân tỉnh sớm chỉ đạo Ủy ban Nhân dân xã Phước Dinh sớm thẩm định, phê duyệt điều chỉnh Đồ án quy hoạch khu tái định cư phục vụ di dân dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1; ban hành thông báo điều chỉnh, bổ sung thu hồi đất (phần mở rộng) khu tái định cư phục vụ di dân dự án.
Đồng thời chỉ đạo Ủy ban Nhân dân xã Vĩnh Hải sớm thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ điều chỉnh Quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 khu nghĩa trang (khu suối Hố Tây) phục vụ di dân dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2.
Đây là dự án đặc biệt quan trọng, từ lâu nay người dân luôn rất đồng thuận, luôn trông đợi dự án sớm triển khai. Đừng để người dân vùng dự án phải mãi trông chờ bởi những vướng mắc phát sinh lẽ ra đã sớm khai thông./.
