Dự án xe buýt nhanh BRT Hà Nội có sai phạm hơn 43 tỉ đồng, vắng khách

Thanh tra Chính phủ vừa có thông báo kết luận thanh tra một số dự án đầu tư xây dựng từ nguồn vốn ngân sách, nguồn vốn vay, việc chuyển đổi, chuyển nhượng nhà đất của cơ quan nhà nước, doanh nghiệp nhà nước, nhà đất có vị trí đắc địa sang mục đích khác tại TP Hà Nội giai đoạn 2003-2016.

Cơ quan thanh tra đã kết luận một số nội dung liên quan đến dự án xe buýt nhanh BRT ở Hà Nội. Theo Thanh tra Chính phủ, việc đầu tư chưa đồng bộ, chưa tạo ra các lợi ích nhằm khuyến khích người dân chuyển từ phương tiện cá nhân sang sử dụng phương tiện vận tải công cộng.

Thanh tra Chính phủ chỉ ra nhiều sai phạm liên quan đến dự án xe buýt nhanh BRT của Hà Nội - Ảnh: Minh Chiến

Cụ thể, các nhà chờ, cầu vượt cho người đi bộ chưa thuận tiện cho người sử dụng, một số nhà chờ chưa có cầu vượt đi bộ để tiếp cận, cầu vượt đi bộ chưa hỗ trợ cho người khuyết tật.

Xe buýt BRT được bố trí làn đường riêng chiếm 1/3 mặt cắt ngang của các trục đường hiện có nhưng tốc độ chưa đạt yêu cầu, trong khi hiện trạng lưu thông giao thông trên tuyến rất lớn, nên thường xuyên xảy ra ùn tắc trong giờ cao điểm.

Theo báo cáo của Sở Giao thông Vận tải về kết quả vận tải hành khách đối với tuyến buýt nhanh BRT, 6 tháng đầu năm 2017, lượng khách bình quân đạt 40 người/lượt, chỉ đạt hơn 44% so với công suất thiết kế là 90 người/lượt; lượng khách bình quân giờ cao điểm cũng chỉ đạt hơn 75% công suất.

"Như vậy, mặc dù được đầu tư với số tiền rất lớn, nhưng dự án chưa đạt được hiệu quả như mong đợi, chưa đạt được mục tiêu đề ra là hạn chế phương tiện cá nhân, giảm ùn tắc giao thông và từng bước nâng cao chất lượng môi trường của TP" - Thanh tra Chính phủ kết luận.

Trong công tác đầu thầu, Thanh tra Chính phủ chỉ rõ, chủ đầu tư thực hiện một số thủ tục chưa tuân thủ mẫu hồ sơ mời thầu và hướng dẫn của Ngân hàng Thế giới như không lập dự toán Nhóm A và B theo nhóm sản xuất và lắp ráp trong nước; lấy báo giá xe nhập khẩu nguyên chiếc để làm căn cứ mời thầu.

Cơ quan thanh tra kết luận, Hợp phần I - Xe buýt nhanh BRT thuộc Dự án phát triển giao thông đô thị Hà Nội sai phạm tổng số tiền hơn 43,5 tỉ đồng. Trong đó, gói thầu số 04/BRT-TB (BRT CP08) sai phạm số tiền hơn 42,4 tỉ đồng do Công ty Cổ phần Thiên Thành An xuất bán cho chủ đầu tư 35 xe buýt BRT, giá trị chênh lệch tăng nhưng không chứng minh được khối lượng công việc thực hiện. Số tiền hơn 206 triệu đồng đối với đơn giá dịch vụ kiểm tra xe do chủ đầu tư thanh toán nhà thầu vượt so với hợp đồng đã ký, không đúng quy định.

Xe buýt BRT được đầu tư lớn nhưng lại vắng khách - Ảnh: Minh Chiến

Bên cạnh đó, gói thầu 01D/BRT-XL cũng có sai phạm số tiên gần 626 triệu đồng khi áp đơn giá vật liệu sai, thiếu sót trong công tác lập, thẩm tra, phê duyệt điều chỉnh một số hạng mục trong dự án.

Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị giao UBND TP Hà Nội xin ý kiến Bộ Kế hoạch và Đầu tư và thống nhất với nhà tài trợ để thu hồi số tiền theo kết luận thanh tra. Trong trường hợp liên danh Công ty cổ phần Thiên Thành An không thực hiện thì UBND TP Hà Nội chuyển hồ sơ vụ việc sang Cơ quan điều tra để xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật.

Về vấn đề này, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ đã giao UBND TP Hà Nội thực hiện theo kiến nghị của Thanh tra Chính phủ, không để xảy ra khiếu kiện quốc tế. Trường hợp xảy ra khiếu kiện quốc tế thì Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với UBND TP Hà Nội, cơ quan liên quan giải quyết theo quy định.

Tuyến buýt nhanh BRT được đầu tư thí điểm đầu tiên ở Hà Nội cũng như Việt Nam từ nguồn vay ODA của Ngân hàng Thế giới. Tổng mức đầu tư là 53,6 triệu USD, hơn 1.000 tỉ đồng. Sau khi được đầu tư, Hà Nội đã bàn giao cho Tổng công ty vận tải Hà Nội tiếp nhận quản lý và vận hành khai thác từ tháng 1-2017.

Minh Chiến