Dự chi 1,23 triệu tỷ đồng xây dựng nông thôn, giảm nghèo, phát triển miền núi

Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10, chiều ngày 3/12, Quốc hội nghe tờ trình và báo cáo chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2026 - 2035.

Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng trình bày tờ trình của Chính phủ. Ảnh: Media Quốc hội

Theo quan điểm của Chính phủ, Chương trình nhằm quản lý thống nhất, hiệu quả, thực chất và bền vững hơn, khắc phục tình trạng chồng chéo, phân tán nguồn lực và trùng lặp nhiệm vụ đã tồn tại trong việc triển khai 3 chương trình mục tiêu quốc gia riêng lẻ giai đoạn 2021 - 2025.

Chính phủ đề xuất, thời gian thực hiện Chương trình là 10 năm (2026 - 2035), được chia thành hai giai đoạn: Giai đoạn 1 (2026 - 2030) và giai đoạn 2 (2031-2035), với sự ưu tiên rõ rệt cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Dự kiến, tổng nguồn lực huy động thực hiện Chương trình trong giai đoạn 1 tối thiểu khoảng 1,23 triệu tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách Trung ương hỗ trợ trực tiếp khoảng 100.000 tỷ đồng (chiếm 8%); vốn ngân sách địa phương các cấp 400.000 tỷ đồng (chiếm 33%); vốn lồng ghép từ các chương trình mục tiêu quốc gia, chương trình, dự án khác 360.000 tỷ đồng (chiếm 29%); vốn tín dụng chính sách 22.686 tỷ đồng (chiếm 2%), vốn doanh nghiệp và huy động đóng góp từ cộng đồng, người dân 348.000 tỷ đồng (28%).

Đối với giai đoạn 2, Chính phủ sẽ trình Quốc hội quyết định nguồn lực dựa trên kết quả thực hiện của giai đoạn 2026 - 2030.

Về mục tiêu cụ thể của Chương trình đến năm 2030, Chính phủ kỳ vọng thu nhập bình quân của người dân nông thôn tăng gấp 2,5-3 lần so với năm 2020. Trong đó, thu nhập bình quân của người dân tộc thiểu số bằng 2/3 bình quân chung của cả nước.

Tỷ lệ nghèo đa chiều cả nước duy trì mức giảm từ 1 đến 1,5%/năm, phấn đấu tỷ lệ hộ nghèo đa chiều vùng dân tộc thiểu số và miền núi xuống dưới 10%, tỷ lệ nghèo đa chiều ở xã nghèo giảm ít nhất 3%/năm.

Phấn đấu 100% số xã nghèo trên cả nước thoát khỏi tình trạng nghèo; vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi cơ bản không còn các xã, thôn đặc biệt khó khăn. Hằng năm thu hút 3% lao động nông thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi sang làm các ngành, nghề: Công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, du lịch, dịch vụ...

Đến năm 2035, phấn đấu thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn tăng ít nhất 1,6 lần so với năm 2030; thu nhập bình quân của người dân tộc thiểu số bằng 2/3 bình quân chung của cả nước. Tỷ lệ nghèo đa chiều cả nước duy trì mức giảm từ 1 đến 1,5%/năm theo chuẩn nghèo giai đoạn 2031-2035.

Phấn đấu giảm ít nhất 50% số lượng xã, thôn, bản khó khăn trên địa bàn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; 4-5 tỉnh, thành phố vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi không còn xã, thôn bản khó khăn...

Chính phủ đề nghị Quốc hội cho phép kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân nguồn vốn của các chương trình mục tiêu quốc gia năm 2025 (bao gồm cả vốn của các năm trước được chuyển nguồn sang năm 2025) đến hết ngày 31/12/2026. Ủy ban nhân dân các cấp quyết định việc điều chỉnh dự toán, kế hoạch đầu tư công ngân sách Nhà nước của dự án thành phần không còn đối tượng hỗ trợ, không còn nhiệm vụ chi để bổ sung thực hiện các dự án, nhiệm vụ khác trong từng chương trình mục tiêu quốc gia được kéo dài sang năm 2026.

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Lâm Văn Mẫn trình bày báo cáo thẩm tra. Ảnh: Media Quốc hội

Đại diện cơ quan thẩm tra, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Lâm Văn Mẫn cho biết, Hội đồng Dân tộc thống nhất với sự cần thiết hợp nhất 3 chương trình mục tiêu quốc gia nhằm giảm chồng chéo về chính sách, đối tượng, địa bàn; nâng cao hiệu quả đầu tư, tập trung, ưu tiên nguồn lực cho vùng khó khăn nhất, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Hội đồng Dân tộc cơ bản thống nhất với đề xuất của Chính phủ về tổng vốn và phương án bổ sung vốn cho Chương trình; đề nghị Chính phủ sớm có phương án bổ sung vốn cho Chương trình ngay từ đầu kỳ.

Cơ quan thẩm tra cũng đề nghị Chính phủ cân nhắc, tính toán lại cơ cấu, tỷ lệ vốn đối ứng cho phù hợp với tình hình thực tiễn của các địa phương, nhất là các tỉnh khó khăn, vùng dân tộc thiểu số và miền núi. Đồng thời, nguyên tắc phân bổ vốn cần thể hiện rõ tập trung, ưu tiên nguồn lực cho vùng dân tộc thiểu số và miền núi; nghiên cứu phân rõ nguồn lực cho từng hợp phần, nội dung Chương trình.

Đinh Nhung