Phân cấp, phân quyền để địa phương triển khai hiệu quả

Toàn cảnh thảo luận tại Tổ 15. Ảnh: Xuân Quý

Cần ưu tiên cao hơn cho vùng có đông đồng bào DTTS

Góp ý về Chủ trương đầu tư Chương trình Mục tiêu quốc gia về nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi đến năm 2035, ĐBQH Hoàng Đức Chính (Phú Thọ) nêu rõ, ngày 26/11 vừa qua, Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận số 219 về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW, ngày 16/6/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XIII về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, trong đó có yêu cầu tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt việc xây dựng nông thôn mới hiện đại, giàu đẹp, bản sắc, bền vững. Hoàn thiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới phù hợp với cấp tỉnh, cấp xã hiện nay. Tập trung xây dựng, thực hiện hệ thống quy hoạch đô thị và nông thôn, bảo đảm tính kết nối chặt chẽ, bổ trợ hài hòa, hợp lý, bảo vệ môi trường sinh thái (làng trong phố, phố trong làng) gắn kết chuỗi giá trị trong nước và quốc tế, phù hợp với bản sắc văn hóa dân tộc, mở thêm dư địa về không gian, nguồn lực mới cho phát triển.

Đại biểu cho rằng, sau khi thực hiện việc sáp nhập các đơn vị hành chính, các xã và thị trấn sau sáp nhập đều trở thành đơn vị hành chính cấp xã. Tuy nhiên, thực tiễn tại ở các địa phương từng là thị trấn trước đây lại chưa có quy định rõ ràng về định hướng phát triển theo hướng đô thị hay theo tiêu chí nông thôn mới.

ĐBQH Hoàng Đức Chính (Phú Thọ) phát biểu. Ảnh: Xuân Quý

Trên cơ sở tinh thần của Kết luận số 219, đại biểu Hoàng Đức Chính đề nghị Trung ương cần ban hành quy định cụ thể, rõ ràng hơn nhằm xác định định hướng phát triển cho những xã vốn có thị trấn trước đây. Việc này sẽ giúp các địa phương có cơ sở xây dựng kế hoạch phát triển phù hợp trong thời gian tới, bảo đảm hiệu quả và thống nhất trong triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia.

Ngoài ra, sau khi sáp nhập các đơn vị hành chính, cơ cấu dân số là đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) có sự thay đổi đáng kể. Chẳng hạn, trước đây tỉnh Hòa Bình có tỷ lệ đồng bào DTTS chiếm khoảng 70%, nhưng sau khi hợp nhất với Phú Thọ và Vĩnh Phúc, tỷ lệ này tại tỉnh mới chỉ còn khoảng 27%. Vì vậy, khi xây dựng tiêu chí phân bổ vốn của Chương trình, cần ưu tiên cao hơn cho những địa bàn có đông đồng bào DTTS sinh sống. Nếu chỉ xác định mức phân bổ vốn dựa vào tiêu chí tỷ lệ DTTS tính trên toàn tỉnh sau sáp nhập thì sẽ chưa đầy đủ, chưa phản ánh đúng thực tiễn, đồng thời có thể ảnh hưởng đến tâm lý và làm giảm nguồn lực đầu tư cho những khu vực vốn trước đây có tỷ lệ đồng bào DTTS rất cao.

Các đại biểu dự buổi thảo luận. Ảnh: Xuân Quý

Trao quyền để địa phương lựa chọn mô hình canh tác phù hợp

Đề cập những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai Chương trình, đặc biệt là trong giải ngân nguồn vốn sự nghiệp, đại biểu Hoàng Đức Chính cho rằng, qua quá trình triển khai thực hiện tại địa phương cho thấy, công tác giải ngân vẫn gặp nhiều trở ngại do quy trình, thủ tục còn phức tạp. Vì vậy, khi tiến hành hợp nhất 3 Chương trình Mục tiêu quốc gia, các dự án cần được thiết kế phù hợp hơn, theo hướng giảm bớt thủ tục hành chính đối với phần vốn sự nghiệp, đồng thời tăng cường phân cấp, phân quyền và trao quyền tự chủ cho địa phương trong việc lựa chọn mô hình canh tác, mùa vụ phù hợp với điều kiện thực tế của từng vùng.

Cho ý kiến vào nội dung này, Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn cho biết, qua rà soát cho thấy, việc triển khai 3 Chương trình Mục tiêu quốc gia thời gian qua còn nhiều vướng mắc, đặc biệt do chưa phân cấp, phân quyền đầy đủ cho địa phương, dẫn đến công tác tổ chức thực hiện chưa sát với thực tiễn. Bên cạnh đó, việc 3 Chương trình được triển khai tách rời khiến các dự án trở nên nhỏ lẻ, khi xuống tới địa phương lại tiếp tục bị chia tách thành nhiều tiểu dự án, gây phân tán nguồn lực và giảm hiệu quả đầu tư.

Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn phát biểu. Ảnh: Xuân Quý

Do vậy, Phó Thủ tướng nhấn mạnh sự cần thiết phải hợp nhất 3 Chương trình, đồng thời tập trung vào hai nhiệm vụ trọng tâm, đó là: Phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho địa phương, để địa phương chủ động quyết định nội dung, mục tiêu và cách thức triển khai phù hợp. Đồng thời, gộp các nội dung vào những dự án quy mô lớn, trọng điểm, tránh manh mún giúp địa phương dễ dàng lựa chọn ưu tiên đầu tư theo nhu cầu thực tế.

Phó Thủ tướng nêu ví dụ, với tỉnh Phú Thọ có 27% dân số là đồng bào DTTS, địa phương cần tập trung xây dựng các dự án thúc đẩy phát triển vùng DTTS nhằm tối ưu hiệu quả đầu tư. Phó Thủ tướng khẳng định, trên cơ sở phân cấp mạnh mẽ, Chính phủ sẽ giao mục tiêu và bố trí nguồn lực, còn các địa phương sẽ chủ động tổ chức thực hiện, bảo đảm tính linh hoạt và hiệu quả trong triển khai Chương trình.

Thứ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Y Vinh Tơr, ĐBQH tỉnh Đắk Lắk phát biểu. Ảnh: Xuân Quý

Góp ý về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Vinh - Thanh Thủy, ĐBQH Trần Văn Tiến (Phú Thọ) đánh giá, chủ trương phù hợp với Quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch mạng lưới đường cao tốc, quy hoạch vùng Bắc trung bộ và duyên hải miền trung, quy hoạch sử dụng đất; quy hoạch tỉnh nghệ An và quy hoạch đô thị và nông thôn.

ĐBQH Trần Văn Tiến (Phú Thọ) phát biểu. Ảnh: Xuân Quý

Tuy nhiên, đại biểu đề nghị cần làm rõ trên toàn tuyến, kết cấu nền đất đắp bao nhiêu km; kết cấu nền đất đào bao nhiêu km; kết cấu cầu, hầm bao nhiêu km. Ngoài ra, qua đợt mưa bão cho thấy, tại những khu vực trũng, thoát nước kém thì không dùng nền đất đắp, dùng kết cấu cầu cạn bê tông cốt thép để tránh ngập úng hoặc tiêu thoát nước không kịp khi có mưa lớn kéo dài.

Trần Tâm