Du lịch Bắc Ninh sáng tạo, đổi mới để vươn mình trong kỷ nguyên mới

Du lịch Bắc Ninh vươn mình trong kỷ nguyên mới. (Nguồn: Baovanhoa)

Nhiều thế mạnh để vươn tầm

Những năm qua, du lịch Bắc Ninh có chuyển biến tích cực, các chỉ tiêu phát triển khá cao. Tốc độ tăng trưởng lượng khách và doanh thu năm 2023, 2024 đều đạt trên 40%; dự báo năm 2025 có thể còn cao hơn, nhiều địa danh văn hóa của tỉnh lọt top xu hướng tìm kiếm trên mạng.

Năm 2024, toàn tỉnh đón khoảng 2,3 triệu lượt khách, doanh thu đạt 1.900 tỉ đồng. Trong 6 tháng đầu năm 2025, Bắc Ninh đón trên 2 triệu lượt khách với tổng doanh thu trên 2.000 tỉ đồng. Riêng trong dịp nghỉ lễ 30/4 và 1/5, lượng khách đến Bắc Ninh đạt 75.000 lượt, tăng 15% so với cùng kỳ năm 2024.

Những con số biết nói này là minh chứng rõ rệt cho hiệu quả của các chính sách, định hướng và hành động quyết liệt nhằm phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn theo Quy hoạch tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Nằm ở cửa ngõ phía Đông Bắc của thủ đô Hà Nội, thuộc vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, Bắc Ninh có truyền thống lịch sử, văn hiến lâu đời, nơi hội tụ kho tàng di sản văn hóa đồ sộ và độc đáo. Đó là hơn 1.500 di tích lịch sử và công trình văn hóa đặc sắc tiêu biểu, đặc biệt dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Cùng với đó, nhiều di sản văn hóa phi vật thể, lễ hội, làng nghề truyền thống là lợi thế, tiềm năng để tỉnh Bắc Ninh triển khai chiến lược phát triển du lịch với mục tiêu trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.

Bí thư Tỉnh ủy Bắc Ninh Nguyễn Anh Tuấn (thứ 2 từ trái sang) giới thiệu nghề làm tranh Đông Hồ với các đại biểu và đông đảo người dân, du khách tại không gian phố đi bộ Hồ Hoàn Kiếm (Hà Nội). (Nguồn: Baovanhoa)

Với di sản dân ca Quan họ được UNESCO công nhận năm 2009, Bắc Ninh xây dựng thương hiệu du lịch “Về miền Quan họ” nhằm thu hút du khách trong và ngoài nước. Chiến lược này bao gồm việc tổ chức các chương trình biểu diễn dân ca Quan họ, trưng bày tranh dân gian Đông Hồ và các hoạt động văn hóa khác để quảng bá hình ảnh Bắc Ninh - Kinh Bắc.

Trong suốt 16 năm qua, tỉnh Bắc Ninh đã có nhiều chủ trương chính sách bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa đại diện của nhân loại. Đặc biệt, MV “Bắc Bling” đã thành công vang dội, không chỉ ở con số đạt khoảng 200 triệu lượt xem mà còn giới thiệu được những hình ảnh đẹp tiêu biểu nhất về con người và di sản của quê hương Bắc Ninh. Nhiều địa điểm văn hóa của Bắc Ninh đã được tìm kiếm, tạo sức hút mạnh mẽ cho tỉnh.

Du lịch được xác định là một ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp quan trọng thúc đẩy nền công nghiệp văn hóa, tạo việc làm, thu hút đầu tư, đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu nền kinh tế, bảo tồn, phát huy giá trị truyền thống, lịch sử, văn hóa của dân tộc, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Tháng 4/2025, tỉnh Bắc Ninh đã ban hành Kế hoạch hành động thực hiện Công điện số 34/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc thúc đẩy phát triển du lịch, bảo đảm thực hiện tốc độ tăng trưởng kinh tế hai con số trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh.

Theo Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh Nguyễn Trung Khuê, tỉnh Bắc Ninh được định hướng quy hoạch theo Quyết định 1589/QĐ-TTg, ngày 08/12/2023 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch vùng tỉnh Bắc Ninh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, trong đó phương án phát triển tổ hợp sinh thái, nghỉ dưỡng, văn hóa… Ngành du lịch tỉnh Bắc Ninh đã nỗ lực vươn lên, phát triển nhanh cả về quy mô và chất lượng, khẳng định vai trò, vị trí quan trọng trong nền kinh tế.

Những thành quả đó có được là sự định hướng đúng đắn, có những bước đi phù hợp trong lãnh đạo, tỉnh đã ban hành những cơ chế, chính sách tạo điều kiện thuận lợi cho ngành du lịch tỉnh phát triển.

Ông Nguyễn Trung Khuê cho biết, mục tiêu kế hoạch đến năm 2030 du lịch Bắc Ninh đón và phục vụ 4,5 - 5 triệu lượt khách, tổng thu đạt 4.500 tỉ đồng. Đồng thời, phát triển thêm từ 3 - 5 sản phẩm du lịch, tiếp tục đa dạng hóa sản phẩm du lịch văn hóa.

Du khách đến Bắc Ninh tham gia tour du lịch miễn phí “Tinh hoa văn hóa Bắc Ninh - Sắc màu di sản” ngày càng tăng. (Nguồn: Baovanhoa)

Định vị du lịch bằng tour trải nghiệm di sản độc đáo

Nhằm tạo dựng một thương hiệu du lịch đặc trưng, hoạt động xúc tiến và quảng bá du lịch tại Bắc Ninh đang được đẩy mạnh một cách toàn diện và có hệ thống, thu hút du khách trong nước và quốc tế. Tỉnh đã chú trọng việc xây dựng và quảng bá những tour du lịch kết hợp với di sản văn hóa Quan họ. Xây dựng các sản phẩm du lịch lịch xanh, bền vững, du lịch văn hóa cộng đồng, lễ hội, du lịch trải nghiệm làng nghề, du lịch sinh thái nông nghiệp nông thôn... Những sản phẩm du lịch này phản ánh sự giàu có, đa dạng của văn hóa truyền thống, đồng thời mang đến cho du khách những trải nghiệm độc đáo.

Ngoài ra, tỉnh còn mời gọi người dân, du khách trong và ngoài nước đến trải nghiệm thực tế bằng các tour du lịch miễn phí “Tinh hoa văn hóa Bắc Ninh - Sắc màu di sản”. Tạo ấn tượng từ những ngày đầu mở tuyến, 2025 là năm thứ 2 tour du lịch miễn phí được tổ chức và đã đạt được tăng trưởng ngoạn mục. Tour du lịch này nhận được sự ủng hộ và đánh giá cao của đông đảo nhân dân và du khách thập phương, tạo sự lan tỏa rộng rãi.

Sau khi triển khai chương trình du lịch miễn phí “Tinh hoa văn hóa Bắc Ninh - Sắc màu di sản”, tỉnh Bắc Ninh đã đã đón hàng nghìn lượt khách trong và ngoài tỉnh, góp phần làm sống lại những giá trị văn hóa tưởng chừng bị lãng quên.

Từ cuối tháng 5/2025, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bắc Ninh đã quyết định điều chỉnh và mở rộng thêm 8 điểm đến mới trên cả 4 tuyến tour nhằm làm giàu thêm nội dung trải nghiệm. Các điểm đến này trải đều khắp các huyện Từ Sơn, Thuận Thành, Tiên Du, Gia Bình và Lương Tài. Đây đều là những vùng đất nổi tiếng với chùa cổ, làng nghề truyền thống và di sản văn hóa phi vật thể.

Ông Nguyễn Mạnh Tiến, Phó giám đốc Bảo tàng và Xúc tiến Du lịch Bắc Ninh cho hay, chương trình tour du lịch miễn phí đã góp phần “đánh thức” nhiều giá trị văn hóa tưởng như đã bị lãng quên. Từ việc được trực tiếp nghe Quan họ vang lên bên mái đình làng Diềm, tự tay vẽ tranh dân gian Đông Hồ, đúc đồng tại Đại Bái, đến nặn gốm ở làng cổ Phù Lãng…

Bắc Ninh tái định vị du lịch văn hóa bằng tour trải nghiệm di sản độc đáo. (Nguồn: Baodautu)

Không ngừng chuyên nghiệp hóa, tăng sức cạnh tranh

Bên cạnh việc bảo tồn giá trị truyền thống, tỉnh Bắc Ninh đang nỗ lực kết nối các yếu tố di tích, làng nghề, không gian sinh thái và sản phẩm du lịch cộng đồng. Ngoài việc định hình, xây dựng tour, tuyến, tỉnh còn chú trọng đến khâu tổ chức vận hành từ đào tạo đội ngũ thuyết minh viên, số hóa điểm đến, xây dựng hệ sinh thái liên kết giữa các cơ sở lưu trú, ẩm thực và dịch vụ vận chuyển. Đây là tiền đề để du lịch Bắc Ninh không ngừng chuyên nghiệp hóa, hướng tới phục vụ nhu cầu ngày càng cao của du khách nội địa và quốc tế.

Đặc biệt, phát triển dịch vụ, sản phẩm du lịch văn hóa, các tiện ích du lịch, ứng dụng công nghệ số; hoàn thiện hệ thống tour du lịch, điểm du lịch, từng bước tạo dựng thương hiệu, đầu tư phát triển từ 1 - 2 mô hình du lịch cộng đồng từ các làng Quan họ; hoàn thành cơ sở dữ liệu văn hóa du lịch của tỉnh...

Ông Nguyễn Trung Khuê cho biết, để đạt được mục tiêu này, Bắc Ninh đã có chủ trương phát triển các khu du lịch trọng điểm và sản phẩm du lịch đặc trưng như khu du lịch núi Dạm tại TP Bắc Ninh, kết hợp giữa du lịch văn hóa, tâm linh và vui chơi giải trí hiện đại; bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa gắn với phát triển du lịch như dân ca Quan họ, tranh dân gian Đông Hồ, các di tích lịch sử - văn hóa... Bên cạnh đó, tăng cường hợp tác công - tư và thu hút đầu tư vào du lịch nhằm huy động nguồn lực xã hội hóa cho phát triển hạ tầng du lịch, dịch vụ và sản phẩm du lịch mới.

“Sự hợp tác này góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ, đa dạng hóa sản phẩm và tăng sức cạnh tranh cho du lịch Bắc Ninh”, ông Nguyễn Trung Khuê nhấn mạnh.

Du khách Nhật Bản thích thú với làng nghề gốm Phù Lãng truyền thống tại thị xã Quế Võ, Bắc Ninh. (Nguồn: DĐDN)

Bắc Ninh đã có bước đi đúng đắn khi chủ động tổ chức các tour du lịch miễn phí và tận dụng sức ảnh hưởng của các sản phẩm công nghiệp văn hóa để quảng bá di sản và các điểm đến nổi bật của quê hương. Tuy nhiên, tỉnh cần tiếp tục nghiên cứu và phát triển những chiến lược dài hạn, truyền thông hiệu quả, kết nối liên tỉnh trong công tác xúc tiến du lịch, đồng thời nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng.

Theo các chuyên gia, để thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, du lịch Bắc Ninh cần biến văn hóa thành giá trị cốt lõi, nâng cấp trải nghiệm, hiện đại hóa cách truyền tải và kết nối di sản với công nghệ số, công nghiệp sáng tạo. Bắc Ninh có đủ tài nguyên, đủ bản sắc, điều còn lại là tư duy làm du lịch sáng tạo, đổi mới và tâm huyết của những người yêu văn hóa Kinh Bắc.

Đặc biệt, tỉnh cần khuyến khích và phát triển các sản phẩm truyền thông sáng tạo về văn hóa Bắc Ninh, tăng cường sự tương tác và mang đến những trải nghiệm phong phú, sâu sắc cho du khách, đó chính là những yếu tố quan trọng giúp thu hút khách quay lại trong những lần tiếp theo. Hơn thế, để phát triển du lịch nhanh, bền vững, Bắc Ninh cần tiếp tục đổi mới tư duy, sáng tạo trong cách làm du lịch, bởi đó vừa là xu thế, vừa là yêu cầu tất yếu và cấp thiết trong giai đoạn hiện nay.

Tống Thoan