Du lịch đường sắt và hàng không cạnh tranh khốc liệt tại Trung Quốc

Trong báo cáo mới đây về thị trường hàng không Trung Quốc, nhà sản xuất máy bay Embraer của Brazil nhận định các hãng hàng không Trung Quốc đang "mắc kẹt" trong một nghịch lý khó khăn: mặc dù lượng hành khách tăng lên, các hãng bay vẫn đang chật vật để đảm bảo lợi nhuận khi cạnh tranh ngày càng gay gắt trên các tuyến đường bay phổ biến.

Một sân bay tại Thâm Quyến, Trung Quốc. Ảnh minh họa.

Patrick Peng - Giám đốc điều hành Embraer tại Trung Quốc cho biết: “Sự phục hồi về lượng hành khách đã chứng minh tiềm năng thị trường của Trung Quốc, nhưng rõ ràng chỉ riêng lưu lượng không thể khôi phục lợi nhuận của các hãng hàng không nước này”.

Các hãng hàng không Trung Quốc vẫn tập trung chủ yếu vào các tuyến bay chính vốn đã bão hòa, với hơn 65% chuyến bay hoạt động trên các đường bay mật độ cao. Tại Trung Quốc, nhiều tuyến bay quá tải và cạnh tranh cao - nơi các hãng hàng không tranh giành thị phần trên cùng một cặp thành phố lớn, có những tuyến bay do ba hoặc nhiều đối thủ cạnh tranh khai thác. Kết quả là, một "Đại dương Đỏ" được tạo ra - thị trường được định hình bởi sự cạnh tranh khốc liệt, áp lực giá cả và lợi nhuận giảm dần.

Hơn nữa, sự phát triển của mạng lưới đường sắt cao tốc của Trung Quốc - một trong những hệ thống đường sắt hàng đầu thế giới, đã mang đến một lựa chọn thay thế hấp dẫn cho nhiều hành khách. Theo đánh giá của Embraer, sự mở rộng nhanh chóng của mạng lưới đường sắt cao tốc đã định hình lại du lịch nội địa tại Trung Quốc, đẩy các hãng hàng không vào cuộc cạnh tranh khốc liệt hơn nữa.

Một mẫu tàu chạy nội đô hoặc giữa các thành phố có cự ly gần tại Trung Quốc.

Ở nhiều cặp thành phố khoảng cách dưới 1.000km tại Trung Quốc, đường sắt mang đến khả năng di chuyển nhanh hơn từ trung tâm thành phố này đến trung tâm thành phố kia, với giá vé thấp hơn và đôi khi tần suất cao hơn, làm xói mòn lợi thế của các hãng hàng không. Báo cáo của Embraer gọi tuyến Quảng Châu - Vũ Hán là một “ví dụ điển hình và đau thương” - sản lượng trên tuyến bay rất phổ biến này đã giảm gần 40% sau khi dịch vụ đường sắt cao tốc giữa các thành phố bắt đầu vào năm 2009, và vẫn duy trì ở mức thấp kể từ đó.

Giá vé máy bay nội địa trung bình tại Trung Quốc đã giảm từ 848,6 nhân dân tệ (120 USD) trong quý I/2024 xuống còn 766,9 nhân dân tệ (108 USD) trong quý I/2025 - mức giảm 9,6%, mà các nhà nghiên cứu dự đoán sẽ kéo theo sụt giảm biên lợi nhuận cho các hãng hàng không Trung Quốc.

Để khắc phục khó khăn, nghiên cứu của Embraer khuyến khích các hãng hàng không Trung Quốc mở rộng sang các thị trường nội địa chưa được khai thác, đặc biệt là tại các thành phố hạng 3 và hạng 4 của Trung Quốc, nơi nhu cầu chưa được đáp ứng đủ. Các cặp thành phố không song song với đường sắt cao tốc, các tuyến bay quốc tế cự ly ngắn, các đường bay thẳng tới điểm đến thứ cấp... có thể mang lại cơ hội thị trường độc quyền hoặc song quyền cho các hãng hàng không.

Nghiên cứu của Embraer chỉ ra gần 800 cặp thành phố tại Trung Quốc thiếu kết nối đường sắt cao tốc, mất hơn 4,5 giờ để di chuyển bằng đường sắt hoặc hiện không có chuyến bay thẳng. Trong số này, 185 cặp có thể khai thác ngay đường đường bay mới với tần suất ít nhất 3 chuyến/tuần. Ngoài ra, các hãng hàng không Trung Quốc nên mở rộng mạng bay quốc tế chặng ngắn, đặc biệt là từ các trung tâm như Thành Đô, Vũ Hán, Nam Ninh và Côn Minh đến các điểm đến trên khắp châu Á.

Các loại máy bay thân hẹp từ 100 - 150 chỗ ngồi, hoặc máy bay thương mại cỡ nhỏ dưới 100 chỗ ngồi, cần được bổ sung thêm, nhằm giảm chi phí vận hành và khôi phục lợi nhuận. Những máy bay này cho phép tăng tần suất bay mà không bị dư thừa công suất, giúp bảo vệ lợi nhuận. Loại máy bay này cũng giúp giảm đáng kể các chi phí chính như nhiên liệu, bảo trì và sở hữu, chuyển đổi hiệu quả lưu lượng hành khách thành lợi nhuận thay vì chỉ đơn thuần là tăng khối lượng vận chuyển.

Nam Anh/VOV.VN Theo Embraer