Du lịch y tế Việt Nam bước vào thời kỳ nâng cấp 'chuỗi giá trị sức khỏe'

Những đề xuất này được chia sẻ tại "Hội nghị Liên kết phát triển Du lịch Y tế giữa TPHCM và các tỉnh, thành vùng Đồng bằng Sông Cửu Long và Đông Nam Bộ", diễn ra tại TPHCM sáng 31-10

Du khách trải nghiệm các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại khu nghỉ dưỡng, kết hợp thư giãn và tái tạo năng lượng. Ảnh: TL

Nâng chuẩn nhân lực y tế

Ông Rafi Kot, Giám đốc điều hành Hệ thống Phòng khám Family Medical Practice Việt Nam, nhấn mạnh rằng ngoài cơ sở vật chất, yếu tố then chốt để thu hút khách quốc tế là năng lực và chứng nhận quốc tế của đội ngũ y bác sĩ. Hiện nay, nhiều cơ sở y tế tại Việt Nam đã đạt chứng nhận JCI – tiêu chuẩn về chất lượng và an toàn y tế – nhưng phần lớn bác sĩ vẫn chưa có chứng nhận quốc tế tương đương.

Theo ông Rafi Kot, nhiều trường y tại Việt Nam chưa được công nhận quốc tế, khiến sinh viên tốt nghiệp không thể chứng thực bằng cấp ở nước ngoài, hạn chế cơ hội học chuyên khoa và trao đổi chuyên môn quốc tế. Ông cũng khẳng định giá cả thấp không phải yếu tố quyết định; điều quan trọng là đội ngũ bác sĩ phải được công nhận theo chuẩn quốc tế, đồng thời các chương trình đào tạo nội trú và chuyên khoa cần nâng chuẩn để tạo điều kiện cho bác sĩ trẻ học tập và thực hành ở nước ngoài.

Khả năng giao tiếp bằng ngoại ngữ và hiểu biết về văn hóa cũng rất quan trọng, bởi du khách nước ngoài thường chủ động tham gia vào quá trình chăm sóc sức khỏe.

Đồng quan điểm với ông Rafi Kot, TS.BS Trương Thị Ngọc Lan, Phó Giám đốc Viện Y Dược học Dân tộc TPHCM, cho biết nhiều bác sĩ và kỹ thuật viên vẫn còn hạn chế về ngoại ngữ và kỹ năng giao tiếp quốc tế. Sở Du lịch TPHCM cũng ghi nhận nâng cao năng lực ngoại ngữ và giao tiếp chuyên nghiệp là yếu tố then chốt để phát triển du lịch y tế quốc tế.

Ông Rafi Kot cho rằng các trung tâm y khoa công nghệ cao và chuyên sâu cần được ưu tiên phát triển. Những trung tâm này phục vụ du lịch y tế với quy mô nhân lực vừa phải, dễ tập trung và có tiềm năng thu hút khách quốc tế cao, trong khi Việt Nam hiện chủ yếu xây dựng nhiều bệnh viện lớn thay vì các trung tâm chuyên môn. Việc sử dụng cơ sở y tế công cho khách quốc tế cũng có thể dẫn đến thiếu giường điều trị cho người dân địa phương.

Một số lĩnh vực có thể triển khai du lịch y tế ngay từ giai đoạn đầu gồm thụ tinh trong ống nghiệm, nha khoa với các vật liệu cải tiến và khám sức khỏe tổng quát, trong khi các thủ thuật chuyên sâu hơn sẽ phát triển ở giai đoạn sau.

Bên cạnh đó, ông Lê Trương Hoàng Nam, Phó Trưởng phòng Phát triển Sản phẩm - Ban Phát triển Kinh doanh Vietravel, nhấn mạnh rằng để hướng tới mô hình chuẩn quốc tế và phát triển bền vững, cần xây dựng hành lang pháp lý đầy đủ, hoàn thiện cơ chế quản lý và bộ tiêu chuẩn chứng nhận chất lượng du lịch y tế theo vùng.

Đồng thời, việc chuẩn hóa chuyển tuyến, hồ sơ bệnh án điện tử và xây dựng trung tâm dữ liệu du lịch y tế vùng sẽ nâng cao hiệu quả quản lý và kết nối dịch vụ.

Du khách tập yoga bên bãi biển. Ảnh: TL

Phát triển chuỗi du lịch y tế toàn diện

TPHCM là trung tâm y tế hàng đầu cả nước, sở hữu hơn 160 bệnh viện, đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao và khả năng điều trị chuyên sâu. Thành phố cũng là điểm đến y tế quốc tế, thu hút hơn 40% khách nước ngoài đến khám chữa bệnh tại Việt Nam.

Nhờ vị trí thuận lợi, TPHCM dễ dàng kết nối với các tỉnh lân cận, tạo điều kiện phát triển các dịch vụ y tế kết hợp nghỉ dưỡng và các sản phẩm đặc trưng vùng miền. Sau khi hợp nhất với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu (cũ), du lịch y tế tại TPHCM càng có cơ hội tận dụng lợi thế địa phương, từ nghỉ dưỡng biển đảo đến trải nghiệm các khu rừng nguyên sinh.

Công ty Vietravel đề xuất mô hình “ba tầng” du lịch y tế, kết nối TPHCM với các tỉnh vệ tinh, hướng tới chuỗi giá trị toàn diện giữa chăm sóc sức khỏe và nghỉ dưỡng.

Theo đó, Trung tâm điều trị kỹ thuật cao tại TPHCM cung cấp dịch vụ y tế chuyên sâu, tạo niềm tin và thu hút khách quốc tế. Sau điều trị, khách có thể phục hồi và nghỉ dưỡng tại các tỉnh Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long, tận hưởng môi trường tự nhiên và dịch vụ chăm sóc toàn diện.

Các tầng được liên kết bằng hành lang logistics và hệ thống quản lý du lịch thông minh, đảm bảo di chuyển thuận tiện và trải nghiệm liền mạch. Mô hình này vừa tăng thời gian lưu trú và chi tiêu của khách, vừa phân bổ doanh thu đồng đều, đồng thời hướng tới phát triển du lịch y tế bền vững.

Các chuyên gia cũng đề xuất triển khai “Visa du lịch y tế” dành cho khách quốc tế, kết hợp khám, điều trị và nghỉ dưỡng đi kèm bảo hiểm y tế bắt buộc. Đồng thời, việc tăng cường hợp tác công – tư, phát triển cơ sở vật chất và công nghệ y tế, thành lập Quỹ phát triển du lịch y tế và huy động vốn xã hội hóa hỗ trợ doanh nghiệp được coi là những bước đi quan trọng.

Theo bà Võ Ngọc Điệp, Trưởng phòng Quản lý cơ sở lưu trú du lịch, Sở Du lịch TPHCM, thành phố cũng đang triển khai hàng loạt giải pháp đồng bộ để hiện thực hóa tiềm năng du lịch y tế.

Sở Y tế phối hợp với Sở Du lịch, Sở Công Thương và các đơn vị liên quan xây dựng đề án tổng thể phát triển du lịch y tế, trong đó việc đưa vào hoạt động tổng đài du lịch y tế và cổng thông tin quốc tế sẽ giúp du khách dễ dàng tra cứu thông tin, đặt lịch khám chữa bệnh và thanh toán trực tuyến từ xa.

Thúc đẩy du lịch y tế từ Y học cổ truyền

Sở Du lịch TPHCM và các đơn vị lữ hành đánh giá Y học cổ truyền là hướng đi tiềm năng để phát triển du lịch y tế. Sở Du lịch khuyến khích công ty du lịch, khách sạn và các cơ sở Y học cổ truyền hợp tác, tạo trải nghiệm kết hợp chăm sóc sức khỏe và văn hóa phương Đông.

TS.BS Trương Thị Ngọc Lan, Phó Giám đốc Viện Y Dược học Dân tộc TPHCM, cho biết trong năm 2025, Viện sẽ triển khai mô hình chăm sóc sức khỏe trọn gói, kết hợp trải nghiệm, thư giãn và điều trị. Khách sẽ được hướng dẫn giác hơi bằng bầu giác không dùng lửa, tự xoa bóp và luyện tập dưỡng sinh.

Các gói thư giãn kết hợp nhiều kỹ thuật theo nhu cầu và vùng cơ thể, gồm hơ ấm, xông hơi thuốc, trà thảo dược và giác hơi, nhắm tới các vấn đề sức khỏe phổ biến như nhức mỏi sau hành trình dài hay căng thẳng.

Để nâng cao chất lượng phục vụ, Viện mở rộng thời gian hoạt động đến 21:00 giờ, chuẩn hóa và tập huấn lại các kỹ thuật giác hơi, xoa bóp và bấm huyệt, đồng thời đào tạo toàn bộ nhân viên, bác sĩ và điều dưỡng. Viện cũng xây dựng các bài dưỡng sinh ngắn, chuyên sâu, đảm bảo hiệu quả và an toàn cho khách quốc tế.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy dịch vụ du lịch y tế kết hợp Y học cổ truyền vẫn còn nhiều hạn chế. Theo bà Lan, dịch vụ hiện rời rạc, chưa tạo trải nghiệm liền mạch từ chẩn đoán, điều trị, nghỉ dưỡng đến mua sắm. Cơ chế hợp tác giữa cơ sở y tế và doanh nghiệp du lịch chưa hiệu quả, sản phẩm dược phẩm chưa đa dạng, chủ yếu phục vụ nội bộ và chưa có thương hiệu, trong khi cơ sở vật chất chưa đáp ứng nhu cầu đoàn khách lớn.

Những hạn chế này đặt ra nhu cầu cấp thiết về một mô hình quản lý và chuẩn hóa dịch vụ đồng bộ.

Bà Lan đề xuất thành lập “Trung tâm xúc tiến du lịch y tế Y học cổ truyền TPHCM”, chuẩn hóa dịch vụ theo bộ tiêu chí về vệ sinh, kỹ năng, ngoại ngữ và quy trình trị liệu. Đồng thời, Viện sẽ đào tạo nhân lực kết hợp y tế – du lịch, bồi dưỡng ngoại ngữ và kiến thức văn hóa cho bác sĩ, lương y và hướng dẫn viên.

Song song với việc chuẩn hóa dịch vụ, liên kết với doanh nghiệp và mở rộng chuỗi tour chuyên đề sẽ giúp tối ưu nguồn lực và nâng tầm thương hiệu. Viện hướng tới hình thành chuỗi tour “Sức khỏe phương Đông – Trải nghiệm Y học cổ truyền Việt Nam”, phối hợp với bệnh viện Y học cổ truyền và các đơn vị hỗ trợ để phục vụ đoàn khách lớn, tối ưu nhân sự và cơ sở vật chất.

Đồng thời, Viện chú trọng quảng bá thương hiệu quốc tế thông qua Festival Đông y, triển lãm và hội chợ du lịch y tế ASEAN và thế giới, góp phần đưa Việt Nam trở thành điểm đến uy tín trong lĩnh vực du lịch y tế toàn cầu.

Nguyên Phong