Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ Rà soát kỹ lưỡng phạm vi quyền chuyển giao công nghệ

Tập trung tiếp thu công nghệ lõi của các nước phát triển nhất

ĐBQH Phan Xuân Dũng (Khánh Hòa) nêu vấn đề, chuyển giao công nghệ gồm ba nội dung chính. Một là, nghiên cứu và phát triển công nghệ từ các tổ chức khoa học công nghệ, sau đó ứng dụng vào cuộc sống. Hai là, ứng dụng những công nghệ cao, công nghệ tiên tiến của các nước trên thế giới vào Việt Nam. Ba là, chuyển giao công nghệ ra nước ngoài.

ĐBQH Phan Xuân Dũng (Khánh Hòa) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Để xác định phương thức chuyển giao công nghệ, cần hiểu rõ "vành đai công nghệ" trên thế giới. Theo đại biểu Phan Xuân Dũng, có thể phân ra 4 nhóm quốc gia theo trình độ công nghệ trên thế giới.
Đó là Nhóm công nghệ lõi (vành đai thứ nhất): gồm các nước G7 và Nga/Liên Xô cũ. Đây là những quốc gia có nền kinh tế công nghiệp phát triển nhất thế giới, chiếm 61 - 70% tổng số phát minh. Nhóm công nghiệp hóa (vành đai thứ hai): Nhóm này đứng sau nhóm công nghệ lõi trong hệ thống vành đai công nghệ.

Cùng với đó là nhóm đang phát triển (vành đai thứ ba): Nhóm này bao gồm cả những quốc gia có thu nhập cao như Hàn Quốc, Singapore, Trung Quốc và Việt Nam. Và, nhóm chậm phát triển (vành đai thứ tư): Đây là nhóm cuối cùng trong phân loại này.

Với mục tiêu trở thành nước công nghiệp hóa theo định hướng của Đảng, Việt Nam cần xác định vị trí mục tiêu, nếu chỉ tiếp nhận công nghệ từ nhóm thứ hai và thứ ba, Việt Nam sẽ không thể tiến vào “nhóm công nghệ lõi”. Nêu vấn đề này, đại biểu Phan Xuân Dũng kiến nghị, cần chú trọng, tập trung tiếp thu những công nghệ lõi của các nước phát triển nhất, định hướng này sẽ giúp Việt Nam hiện thực hóa mong muốn của Đảng, tiến gần hơn đến nhóm lõi trong 40 - 50 năm tới.

ĐBQH Nguyễn Phương Tuấn (An Giang) cho biết, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ có 2 điểm mới mang tính đột phá: xác lập rõ cơ sở pháp lý của chủ thể là chủ sở hữu công nghệ, chủ thể có quyền sử dụng công nghệ; phân định rõ quyền sở hữu tài sản, thiết bị và quyền sở hữu công nghệ.

ĐBQH Nguyễn Phương Tuấn (An Giang) phát biểu. Ảnh: Lâm Hiển

Đại biểu Nguyễn Phương Tuấn đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, rà soát kỹ lưỡng về quyền chuyển giao công nghệ, phạm vi quyền chuyển giao công nghệ để bảo đảm không có sự mâu thuẫn, chồng chéo với các luật có liên quan, nhất là Luật Sở hữu trí tuệ vì liên quan đến bí quyết công nghệ. “Nếu triển khai thực hiện quyền chuyển giao công nghệ không cẩn thận dễ dẫn đến xung đột với bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ của Luật Sở hữu trí tuệ đang sửa, đây cũng là một nội dung cần phải cân nhắc”, đại biểu Nguyễn Phương Tuấn lưu ý.

Một điểm mới nữa trong dự thảo Luật lần này là quy định về vấn đề góp vốn bằng công nghệ, theo đó, cho phép góp vốn bằng bí quyết, các giải pháp công nghệ hoặc các bằng sáng chế ở các viện, trường (gọi là “patent”). Đây là hướng để tích cực giải quyết vấn đề “đóng băng” kết quả nghiên cứu, tài sản trí tuệ.

Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Phương Tuấn đề nghị cân nhắc quy định cho phép là tự quyết định giá trị công nghệ góp vốn ở khoản 2 Điều 1 dự thảo Luật, vì nếu tự quyết định giá trị công nghệ góp vốn thì tiềm ẩn một rủi ro rất lớn là nguy cơ thổi phồng giá trị công nghệ góp vốn, tạo ra vốn ảo và ảnh hưởng tiêu cực đến sự lành mạnh của môi trường đầu tư. Do vậy, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo phải làm rõ hơn nội dung tự quyết định giá trị góp vốn công nghệ để tránh nguy cơ lạm dụng và khuyến khích sử dụng dịch vụ đánh giá một cách độc lập hơn.

Làm rõ căn cứ xác định cơ quan có thẩm quyền chủ trì thẩm định và có ý kiến về công nghệ

Tại khoản 9, Điều 1 dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung Điều 14 Luật Chuyển giao công nghệ, ĐBQH Nguyễn Thị Thu Hà (Quảng Ninh) đề nghị làm rõ cơ quan có thẩm quyền chủ trì thẩm định và có ý kiến về công nghệ trong cơ quan chuyên môn thực hiện chức năng tham mưu cho UBND tỉnh quản lý nhà nước về ngành, lĩnh vực và phối hợp với cơ quan chuyên môn về khoa học, công nghệ, các cơ quan, tổ chức có liên quan.

ĐBQH Nguyễn Thị Thu Hà (Quảng Ninh) phát biểu. Ảnh: Lâm Hiển

Bởi lẽ, việc thẩm định và có ý kiến về công nghệ đòi hỏi cần có nhân tố của cơ quan chuyên môn về khoa học, công nghệ để làm rõ thêm thẩm quyền chủ trì thẩm định và có ý kiến chung về lĩnh vực công nghệ.

Tại khoản 10, Điều 1 dự thảo Luật sửa đổi Điều 15 của Luật Chuyển giao công nghệ, đại biểu cũng đề nghị làm rõ thêm cơ quan có thẩm quyền và có ý kiến về công nghệ trong chủ trì tham mưu thuộc UBND tỉnh chủ trì phối hợp với cơ quan chuyên môn về khoa học, công nghệ, các cơ quan, tổ chức có liên quan để thẩm định về khoa học công nghệ đối với các dự án liên quan đến lĩnh vực này.

Cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu bổ sung các căn cứ xác định cơ quan chuyên môn thực hiện chức năng tham mưu cho UBND tỉnh quản lý nhà nước về ngành, lĩnh vực chủ trì thẩm định và có ý kiến về công nghệ. Vì, hiện nay, các sở, ngành của tỉnh đều có liên quan đến lĩnh vực này, ví dụ như Sở Công Thương, Sở Nông nghiệp và Môi trường hay Sở Xây dựng đều có chức năng chủ trì tham mưu đối với những nội dung lĩnh vực liên quan. “Chẳng hạn, đối với dự án xử lý chất thải rắn sinh hoạt bằng công nghệ nhiệt phân để tạo ra các sản phẩm khí tổng hợp sẽ do cơ quan nào chủ trì trong 3 cơ quan trên, hay do cơ quan nào khác chủ trì thẩm định và có ý kiến về công nghệ?”. Dẫn ví dụ này, đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà đề nghị, cần làm rõ, quy định để có căn cứ xác định thêm.

Mặt khác, cùng với việc kiểm tra, giám sát đầu tư theo quy định của pháp luật, việc dự thảo Luật quy định cơ quan chủ trì thẩm định và có ý kiến về công nghệ phải bố trí thời gian kiểm tra, giám sát về công nghệ sẽ gây khó khăn cơ quan chủ trì thẩm định. Để bảo đảm thống nhất quá trình kiểm tra và giám sát đối với dự án đầu tư, đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà đề nghị, dự thảo Luật quy định theo hướng: trong quá trình kiểm tra, giám sát đầu tư theo quy định của pháp luật thì đồng thời thực hiện kiểm tra, giám sát về công nghệ đối với dự án đầu tư và giao cho cơ quan quản lý nhà nước về đầu tư có trách nhiệm phối hợp với cơ quan chủ trì để thực hiện trong khoản 24 Điều 1 dự thảo Luật.

Dự thảo Luật bổ sung hoạt động thẩm định giá công nghệ tại Điều 43 Luật hiện hành. Góp ý về nội dung này, đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà cho rằng, hoạt động thẩm định giá công nghệ đòi hỏi chuyên môn rất cao nhưng dự thảo Luật chưa quy định chặt chẽ về điều kiện bảo đảm thực thi. Do đó, đề nghị bổ sung các quy định về tiêu chuẩn năng lực chuyên môn, trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân thực hiện thẩm định giá công nghệ hoặc cung cấp dịch vụ thẩm định giá công nghệ.

Nhật An