Đưa chuyên môn về máy ảnh vào lĩnh vực sản xuất chip và vũ trụ

Hãng đã tiến hành các đợt nâng cấp mở rộng chi nhánh Nikon Tochigi, một trung tâm sản xuất của tập đoàn ở phía Bắc Tokyo. Theo Chủ tịch Nikon, Muneaki Tokunari, mục tiêu là tạo ra một cơ sở có khả năng sản xuất mọi loại ống kính, từ những loại nhỏ như hạt gạo đến các sản phẩm cho thiết bị sản xuất chip.

Nikon sẽ nâng cấp, mở rộng Nikon Tochigi nhằm hợp nhất sản xuất tại đó vào năm tài chính 2027 với tổng diện tích sàn khoảng 20.000 mét vuông, lớn hơn tổng diện tích các cơ sở hiện có.

Các nâng cấp này chỉ là một phần trong sáng kiến trị giá 100 tỷ yen của Nikon đến năm 2030. Công ty đang cân nhắc đầu tư thêm vào trung tâm liên quan đến ống kính sản xuất chip. Một nhân viên của Nikon cho biết: “Tinh thần của công nhân đang tăng lên trên thực địa”.

Chủ tịch Tokunari gia nhập Nikon với tư cách là Giám đốc tài chính, chuyển đến từ Tập đoàn tài chính Mitsubishi UFJ vào tháng 4/2020 khi Nikon đang ở dưới “đáy vực”.

Năm 2020, sự bùng phát của COVID-19 đã kìm hãm nhu cầu đối với máy ảnh kỹ thuật số chủ lực của Nikon. Doanh số bán thiết bị in thạch bản để sử dụng trong sản xuất màn hình phẳng cũng giảm xuống mức 0 trong quý từ tháng 4 - 6 năm đó do lệnh hạn chế đi lại khiến Nikon không thể lắp đặt máy tại các địa điểm của khách hàng ở nước ngoài.

Nikon đã chịu khoản lỗ ròng kỷ lục là 34,4 tỷ yen trong năm tài chính 2020 khi doanh thu của tập đoàn giảm một nửa từ mức đỉnh điểm xuống còn 451,2 tỷ yen. Giá cổ phiếu của công ty đã giảm xuống mức thấp nhất trong khoảng 30 năm là 620 yen vào tháng 10/2020.

Chủ tịch Tokunari là người đầu tiên hành động để ngăn chặn tình trạng “chảy máu”. Nikon đã chuyển việc sản xuất máy ảnh phản xạ ống kính đơn kỹ thuật số (SLR) vốn được xử lý tại một nhà máy ở tỉnh Miyagi đến một nhà máy ở Thái Lan.

Các nhà máy liên quan đến ống kính máy ảnh trong nước đã đóng cửa và hợp nhất tại Thái Lan và Tochigi. Cổ phiếu nắm giữ chéo đã được bán để đảm bảo nguồn vốn. Nikon đã vượt qua khủng hoảng vào năm kết thúc vào tháng 3/2022, đạt lợi nhuận ròng là 42,6 tỷ yen.

Sau khi đến thăm nhiều cơ sở khác nhau, Chủ tịch Tokunari kết luận rằng công ty đã quá tập trung vào các sản phẩm hoàn thiện mang tên Nikon.

Công nghệ đo lường quang học và độ chính xác của Nikon được hoàn thiện kể từ khi công ty thành lập vào năm 1917, là một trong những công nghệ tốt nhất trên thế giới, nhưng lợi nhuận vẫn tiếp tục bị ảnh hưởng bởi một nhóm khách hàng nhỏ và xu hướng thị trường thay đổi.

Ví dụ, Nikon phụ thuộc rất nhiều vào Intel với tư cách là khách hàng về thiết bị quang khắc bán dẫn. Họ đã tụt hậu so với công ty ASML của Hà Lan trong việc phát triển quang khắc cực tím (EUV), được sử dụng trong sản xuất chip tiên tiến, và biên lợi nhuận trong lĩnh vực kinh doanh này rất chậm chạp.

Trong quá trình tìm kiếm các nguồn lợi nhuận khác, Chủ tịch Tokunari đã tập trung vào các thành phần quang học tập trung vào công nghệ thấu kính. Nikon tự sản xuất kính cho ống kính của mình tại một cơ sở ở tỉnh Akita, giúp công ty có nhiều tự do hơn trong việc phát triển công nghệ so với các đối thủ cạnh tranh lấy kính từ các nguồn bên ngoài.

Việc đa dạng hóa khách hàng sẽ giúp công ty chống chịu tốt hơn với những biến động kinh tế. Nikon cũng hy vọng rằng việc sử dụng các thành phần ống kính sẽ cho phép công ty đề xuất các cơ hội kinh doanh mới cho khách hàng. Vì linh kiện quang học là lĩnh vực mà các công ty như Hoya của Nhật Bản đang dẫn đầu nên Nikon đã hướng đến các ngành công nghiệp tiên tiến. Trong đó, hãng đã phát triển công nghệ ống kính để kiểm soát ánh sáng chính xác có ứng dụng vượt ra ngoài máy ảnh và chất bán dẫn.

Con đường của Nikon bắt đầu có dấu hiệu tích cực. Cơ quan Thám hiểm Hàng không Vũ trụ Nhật Bản (JAXA) đang sử dụng các linh kiện của Nikon trong vệ tinh quan sát. Trong lĩnh vực bán dẫn tiên tiến, công ty Lasertec của Nhật Bản đã chọn Nikon làm nhà cung cấp các thành phần quang học. Lasertec kiểm soát độc quyền ảo đối với các thiết bị thử nghiệm EUV.

Trong năm tài chính trước, mảng linh kiện quang học của Nikon đã thu về 16,8 tỷ yen lợi nhuận hoạt động, tăng so với mức 100 triệu yen trong năm tài chính 2020. Mảng kinh doanh linh kiện quang học hiện là mảng mang lại lợi nhuận lớn thứ 2 sau máy ảnh, với mức lợi nhuận là 46,5 tỷ yen trong năm tài chính 2023.

Nikon có kế hoạch mở rộng danh mục kinh doanh của mình sang lĩnh vực in 3D kim loại, cũng sử dụng các thành phần quang học.

Công ty đang tái đầu tư thu nhập từ mảng máy ảnh vào các doanh nghiệp tăng trưởng. Trong năm tài chính trước, mảng máy ảnh đã tạo ra 51 tỷ yen thu nhập trước lãi vay, thuế, khấu hao và khấu hao, chiếm một nửa lợi nhuận của toàn tập đoàn.

Phân khúc máy ảnh đã cải thiện hiệu quả kinh doanh bằng cách tập trung vào phát triển các mẫu máy cao cấp và tầm trung, nơi có nhu cầu đang mạnh. Tuy nhiên, điện thoại thông minh vẫn tiếp tục xâm chiếm thị trường máy ảnh độc lập và khả năng tạo ra lợi nhuận của máy ảnh dự kiến sẽ giảm dần.

Theo Hiệp hội Sản phẩm Máy ảnh & Hình ảnh có trụ sở tại Tokyo, lượng máy ảnh kỹ thuật số được xuất xưởng đạt 7,72 triệu chiếc vào năm 2023, tương đương 6% so với mức đỉnh điểm. Do đó, Nikon cần đưa các doanh nghiệp mới vào đúng hướng trước khi thị trường máy ảnh hoàn toàn biến mất.

Thị trường vẫn chưa hoàn toàn chấp nhận ý tưởng rằng Nikon sẽ có sự phục hồi tăng trưởng mạnh mẽ. Nhà phân tích tại Iwai Cosmo Securities - Kazuyoshi Saito cho biết: “Chúng ta có thể đánh giá cao sự ổn định của thu nhập thông qua các cải cách cơ cấu, nhưng với tốc độ tăng trưởng hiện tại, Nikon sẽ chỉ trở thành một công ty không thua lỗ nhưng cũng không có đặc điểm gì đặc biệt”.

Doanh số năm tài chính này của hãng dự kiến sẽ tăng 4% lên 745 tỷ yen, nhưng lợi nhuận ròng đang trên đà giảm 8% xuống còn 30 tỷ yen. Trong bối cảnh một loạt các khoản đầu tư tăng trưởng, lợi nhuận ròng dự kiến sẽ giảm trong năm thứ 2 liên tiếp so với doanh thu tăng.

Xuân Giao (PV TTXVN tại Tokyo)