Đưa di sản văn chương đến gần với độc giả đương đại

Sách và văn hóa đọc tạo nên một xã hội học tập, tri thức và phát triển không ngừng dựa trên sự tích lũy kiến thức. Trong đó, những tác phẩm văn học nổi tiếng luôn thu hút số lượng độc giả đông đảo bởi tính nhân văn, sức sống bền bỉ và khả năng gìn giữ nét tinh hoa dân tộc qua từng câu chữ.

Hiện nay, việc thưởng thức các tác phẩm văn học kinh điển đã được nâng tầm, không chỉ bằng chương trình giảng dạy trong nhà trường hay sách in truyền thống. Tour du lịch văn học chữ Tâm chữ Tài tại Bảo tàng văn học Việt Nam là một mô hình góp phần quảng bá nét đẹp của văn chương và lan tỏa văn hóa đọc độc đáo.

Xin mời độc giả hãy nhập vai du khách tham gia hành trình khám phá những không gian văn học tràn đầy cảm xúc và khơi gợi lòng tự hào dân tộc.

Từ điểm xuất phát là khu vườn tượng 20 danh nhân văn học Việt Nam, mọi người cùng nhau gánh Tâm gánh Tài, đặt tay lên cánh cửa gỗ màu nâu thâm trầm để mở ra Ngôi đền Văn chương thật thiêng liêng và trang trọng.

Trạm dừng chân đầu tiên, chúng ta được biết quá trình lịch sử hình thành chữ viết và vai trò của nó trong việc lưu truyền thơ văn được cô đọng thành tục đi xin chữ.

Tiếp đó, cả đoàn cùng lắng nghe bản Tuyên ngôn Độc lập đầu tiên Nam quốc Sơn Hà; ngắm chiếc bàn gỗ mộc mạc mà đại thi hào Nguyễn Du đã ngồi sáng tác, chìm đắm trong không gian thi ca của Truyện Kiều và cảm nhận tinh hoa của ngôn ngữ Việt.

Chiếc bàn làm việc của đại thi hào Nguyễn Du là một trong những kỷ vật quý giá được lưu giữ tại Bảo tàng Văn học Việt Nam.

Phần tóm tắt tác phẩm Truyện Kiều của Tiến sĩ - Nhà văn Đỗ Anh Vũ kết nối giữa quá khứ và hiện tại, đưa độc giả trẻ đến gần hơn với tuyệt tác thi ca của dân tộc:

Khách tham quan còn được tìm hiểu di sản thơ ca phong phú của Chủ tịch Hồ Chí Minh bao gồm: thơ ca tuyên truyền cách mạng và thơ ca cảm hứng trữ tình.

Nép bóng những cây đại thụ văn học Việt Nam như: Nguyễn Du, Nguyễn Trãi, Nam Cao, Ngô Tất Tố, Vũ Trọng Phọng, Nguyễn Tuân, Nguyên Hồng… mỗi du khách như được sống lại vào hoàn cảnh lịch sử lúc bấy giờ để hiểu thêm sự ra đời, không gian, cảm hứng và chất liệu sáng tác nên mỗi tác phẩm.

Những tác phẩm của Nguyễn Trãi từ bản nguyên gốc cho đến các sách xuất bản sau này được trưng bày tại Bảo tàng Văn học Việt Nam.

Tiểu phẩm Chí Phèo - Thị Nở và bát cháo hành huyền thoại khiến các bạn trẻ ồ lên thích thú; chú Dế mèn trong cuốn sách văn học thiếu nhi kinh điển Dế Mèn phiêu lưu ký gắn liền với tuổi thơ của bao người… là những nhân vật văn học ‘bước ra đời thực’ sinh động và hấp dẫn, góp phần đưa tác phẩm đến gần hơn với độc giả.

Dòng văn học hiện thực phê phán được tái hiện bằng những câu chuyện về cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của nhiều nhà văn lớn. Đọc và tìm hiểu để thêm khâm phục về những người dân hiền lành, sống trong tận cùng đau thương, chứng kiến bao thăng trầm của lịch sử dân tộc nhưng vẫn làm nên cốt cách tinh thần Việt Nam.

Các em nhỏ háo hức tham gia cuộc thi giải ô chữ tìm hiểu về những tác phẩm, nhà văn Việt Nam được tổ chức ngay tại Bảo tàng.

Điểm dừng chân cuối cùng là không gian thơ ca dạt dào tình yêu thương của 2 nhà thơ Lưu Quang Vũ, Xuân Quỳnh khiến nhiều người rưng rưng xúc động. Đó là bài thơ Nhà chật với ngôn từ mộc mạc, miêu tả chân thực cuộc sống khó khăn giữa không gian eo hẹp mà người ta phải chắt chiu từng centimet. Nhưng chỉ mấy mét vuông đó cũng đủ ươm trồng cả một vườn văn-thơ-nhạc xanh tươi của đôi vợ chồng nghệ sĩ tài hoa bạc mệnh.

Nhà chỉ có mấy mét vuông, sách vở xếp cạnh nồi

Nếu nằm mơ, em quờ tay là chạm vào thùng gạo

Ô tường nhỏ treo tranh và phơi áo

Ta chỉ có mấy thước vuông cho hạnh phúc của mình.

Nhà chật như khoang thuyền nhỏ hẹp giữa sông

Vừa căng buồm để đi, vừa nấu cơm để sống...

Giai điệu da diết của ca khúc Thuyền và biển (thơ: Xuân Quỳnh, nhạc: Phan Huỳnh Điểu) với những câu hát ngập tràn tiếng sóng lòng, vỗ về trái tim nhỏ bé của người con gái khi phải xa người yêu đã kết thúc tour du lịch văn học đầy ý nghĩa.

Văn học là tấm gương phản chiếu trung thành cuộc sống, là sản phẩm văn hóa tinh thần của thời đại. Các nhà văn đã làm việc không mệt mỏi, kết hợp giữa nghệ thuật ngôn ngữ, trí tuệ và cảm xúc để hình thành nên những tác phẩm kiệt xuất.

Và tôi xin kết thúc bài viết bằng một câu nói của nhà triết học người Pháp - Rene Descartes. “Đọc sách hay cũng giống như trò chuyện với các bộ óc tuyệt vời nhất của những thế kỷ đã trôi qua”.

Linh Đan