Đưa Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 vào cuộc sống

Luật Bảo vệ môi trường (BVMT) năm 2020 đã được Quốc hội khóa XIV thông qua tại Kỳ họp thứ 10, có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2022, gồm 16 chương và 171 điều quy định cụ thể về hoạt động BVMT, nguyên tắc BVMT; việc thực hiện pháp luật, chính sách và công tác quản lý Nhà nước về BVMT; là khung pháp lý để người dân thực hiện quyền, trách nhiệm tham gia BVMT. Luật BVMT năm 2020 được đánh giá đã sửa đổi, bổ sung Luật BVMT 2014 theo hướng hoàn thiện thể chế, chính sách, quy định pháp luật về BVMT phù hợp với đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước, đáp ứng yêu cầu hội nhập, tạo hành lang pháp lý đồng bộ, thống nhất về BVMT, nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý Nhà nước về BVMT, đáp ứng yêu cầu đặt ra của giai đoạn phát triển mới, góp phần thúc đẩy phát triển bền vững.

Cán bộ Sở Tài nguyên và Môi trường tuyên truyền, hướng dẫn cán bộ quản lý môi trường Khu công nghiệp Bảo Minh về Luật Bảo vệ môi trường năm 2020.

Để Luật BVMT năm 2020 đảm bảo thực thi đồng bộ, hiệu quả và nhanh chóng đi vào đời sống nhân dân, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 50/KH-UBND ngày 29-4-2021 về tổ chức triển khai thi hành Luật. UBND tỉnh yêu cầu các cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân cần chủ động nghiên cứu quy định của Luật; các sở, ban, ngành, cơ quan liên quan và chính quyền địa phương các cấp phải phối hợp đồng bộ và phải tổ chức triển khai thi hành Luật kịp thời, toàn diện, thống nhất, phù hợp với đặc điểm tình hình của từng đơn vị, địa phương, đối tượng. Đồng thời tỉnh xác định rõ trách nhiệm, phân công nhiệm vụ cụ thể cho các sở, ban, ngành, các cơ quan, đơn vị, địa phương trong việc tổ chức triển khai thi hành Luật. Thực hiện kế hoạch chỉ đạo của UBND tỉnh, các sở, ban, ngành, UBND cấp huyện, xã, các tổ chức chính trị xã hội, các cơ quan thông tin đại chúng đang tập trung tuyên truyền, tập huấn, phổ biến Luật BVMT năm 2020 để nâng cao hiểu biết và nhận thức trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong tuân thủ Luật BVMT 2020. Hoạt động truyền thông được triển khai bằng nhiều hình thức: Tổ chức các hội nghị triển khai Luật từ tỉnh tới huyện, các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh (từ nay đến quý I-2022); biên soạn, in ấn tài liệu và tờ rơi về Luật, các văn bản hướng dẫn thi hành Luật; kẻ vẽ pa nô, khẩu hiệu tuyên truyền có nội dung liên quan đến công tác BVMT, Luật BVMT năm 2020; tuyên truyền trên hệ thống truyền thông đại chúng.

Căn cứ vào nhiệm vụ của ngành, thời gian qua, Sở Tài nguyên và Môi trường (TN và MT) đã chủ trì, phối hợp, hướng dẫn các sở, ban, ngành, các địa phương, đơn vị liên quan chú trọng tuyên truyền để toàn dân hiểu rõ những điểm mới mang tính đột phá, cải tiến, phù hợp với tình hình thực tế trong các quy định về công tác BVMT. So với Luật BVMT năm 2014, Luật BVMT năm 2020 được bố cục lại, đưa các quy định về bảo vệ các thành phần môi trường lên đầu, thể hiện rõ mục tiêu xuyên suốt là bảo vệ các thành phần môi trường, bảo vệ sức khỏe người dân, coi đây là nội dung trọng tâm, quyết định cho các chính sách BVMT khác. Đối với yêu cầu BVMT của dự án đầu tư Luật BVMT quy định đồng bộ các công cụ quản lý môi trường theo từng giai đoạn của dự án, bắt đầu từ khâu xem xét chủ trương đầu tư, thẩm định dự án, thực hiện dự án cho đến khi dự án đi vào vận hành chính thức và kết thúc dự án, bao gồm: chiến lược BVMT quốc gia, quy hoạch BVMT, đánh giá môi trường chiến lược, đánh giá sơ bộ tác động môi trường, đánh giá tác động môi trường, giấy phép môi trường và đăng ký môi trường. Luật còn thiết kế khung chính sách hướng đến việc hình thành đạo luật về BVMT có tính tổng thể, toàn diện và hài hòa với hệ thống pháp luật về kinh tế - xã hội; cải cách mạnh mẽ, cắt giảm trên 40% thủ tục hành chính, giảm thời gian thực hiện các thủ tục hành chính, trong khoảng thời gian từ 20 ngày đến 85 ngày, góp phần giảm chi phí tuân thủ của doanh nghiệp. Luật BVMT năm 2020 có 11 chính sách, quy định mới mang tính đột phá chính. Trong đó: Lần đầu tiên, cộng đồng dân cư được quy định là một chủ thể trong công tác BVMT; tăng cường công khai thông tin, tham vấn, phát huy vai trò giám sát, phản biện, đồng thời được bảo đảm quyền và lợi ích của cộng đồng dân cư khi tham gia các hoạt động BVMT. Lần đầu tiên chế định về thẩm quyền quản lý Nhà nước dựa trên nguyên tắc quản lý tổng hợp, thống nhất, một việc chỉ giao cho một cơ quan chủ trì thực hiện; phân cấp triệt để cho địa phương. Lần đầu chế định cụ thể về kiểm toán môi trường nhằm tăng cường năng lực, hiệu quả quản lý môi trường của doanh nghiệp. Sửa đổi, bổ sung các quy định về thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm. Sửa đổi, bổ sung một số điều của một số luật có liên quan đến BVMT và quy định điều khoản chuyển tiếp. Luật BVMT năm 2020 đã định chế nội dung sức khỏe môi trường; bổ sung nhiều giải pháp bảo vệ các thành phần môi trường, đặc biệt là môi trường không khí, môi trường nước. Cụ thể hóa các quy định về ứng phó biến đổi khí hậu, thúc đẩy phát triển thị trường các-bon trong nước. Hoàn thiện hành lang pháp lý bảo vệ di sản thiên nhiên phù hợp với pháp luật quốc tế về di sản thế giới, đáp ứng yêu cầu của quá trình hội nhập quốc tế. Thay đổi phương thức quản lý môi trường đối với dự án đầu tư theo các tiêu chí môi trường; kiểm soát chặt chẽ dự án có nguy cơ tác động xấu đến môi trường mức độ cao, thực hiện hậu kiểm đối với các dự án có công nghệ tiên tiến và thân thiện môi trường; cắt giảm thủ tục hành chính. Thúc đẩy phân loại rác thải tại nguồn; định hướng cách thức quản lý, ứng xử với chất thải, góp phần thúc đẩy kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam. Tạo lập chính sách phát triển các mô hình tăng trưởng kinh tế bền vững, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, phục hồi và phát triển nguồn vốn tự nhiên. Sở TN và MT còn phối hợp với các sở, ngành, UBND các huyện, thành phố và các đơn vị có liên quan tham mưu theo thẩm quyền các văn bản quy phạm pháp luật quy định chi tiết hướng dẫn thi hành Luật BVMT năm 2020 theo danh mục tại Quyết định số 278/QĐ-UBND ngày 2-2-2021 của UBND tỉnh quy định chi tiết các nội dung được giao của các Luật được Quốc hội khóa XIV thông qua tại Kỳ họp thứ 10 đảm bảo đúng trình tự và thời gian, để triển khai thực hiện đồng bộ khi Luật BVMT có hiệu lực thi hành.

Thời gian tới, Sở TN và MT tiếp tục phối hợp tích cực với các sở, ngành Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Giao thông Vận tải, Y tế, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Xây dựng; các huyện, thành phố và các đơn vị hữu quan rà soát các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến lĩnh vực BVMT đang có hiệu lực thi hành, kiến nghị các nội dung cần sửa đổi, bổ sung, bảo đảm sự thống nhất, phù hợp với các quy định của Luật BVMT năm 2020. Sở TN và MT cũng chủ trì theo dõi, đôn đốc, kiểm tra công tác triển khai Luật BVMT năm 2020; chú trọng nắm bắt tình hình thực tế, thuận lợi khó khăn trong việc triển khai, thực thi Luật trên phạm vi toàn tỉnh để tham mưu điều chỉnh Kế hoạch triển khai Luật cho phù hợp.

Với quyết tâm của cả hệ thống chính trị, sự cố gắng nỗ lực cao của toàn ngành TN và MT, cùng với sự tích cực quan tâm, vào cuộc của người dân, toàn tỉnh đặt mục tiêu tổ chức triển khai thực hiện Luật BVMT năm 2020 một cách hiệu quả nhất./.

Bài và ảnh: Thanh Thúy