Đức đang kéo tụt nền kinh tế châu Âu

Sản xuất là một trong những thế mạnh lớn của Đức so với các quốc gia khác tại châu Âu. Ảnh: Zuma Press.

Ngành sản xuất, động cơ tăng trưởng lớn nhất của Đức, nay đã trở thành vật cản đối với quốc gia này. Trong các cuộc khủng hoảng kinh tế trước đây, Đức có thể dựa vào các nhà máy của mình để kéo đất nước vượt ra khỏi suy thoái.

Tuy nhiên, điều này đã không còn hiệu nghiệm trong bối cảnh hiện tại, theo The Wall Street Journal.

Các chướng ngại khách quan

Giá năng lượng tăng mạnh vào năm ngoái khiến hàng hóa trở nên đắt đỏ hơn. Bên cạnh đó, lạm phát và lãi suất tăng cao trên khắp thế giới khiến người tiêu dùng tại nhiều quốc gia buộc phải thắt chặt chi tiêu.

“Trong thời điểm sức mua trên thế giới bị suy yếu, Đức đã mất đi thế mạnh cạnh tranh của mình”, ông Matthias Zachert, CEO của Lanxess, một công ty hóa chất tại Đức, nhận định. Đồng thời, vị này cho biết lợi nhuận ước tính của công ty đã bị cắt giảm trong năm nay.

Cuộc chiến tại Ukraine đã tác động tiêu cực tới hoạt động sản xuất của các doanh nghiệp Đức. Ảnh: Associated Press.

Các doanh nghiệp sản xuất tại Đức đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng khi cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine diễn ra. Trước đó, xứ sở bạch dương là nguồn cung cấp hơn một nửa lượng khí đốt tự nhiên nhập khẩu của Đức vào năm 2021. Kể từ khi chiến sự bắt đầu, nguồn cung này đã bị cắt giảm.

Một điểm yếu khác của Đức xuất phát từ phía Trung Quốc, một thị trường quan trọng đối với các công ty Đức. Quốc gia tỷ dân này đã bị sa lầy trong chính sách Zero Covid nghiêm ngặt. Kể cả khi Trung Quốc mở cửa trở lại, đà phục hồi kinh tế của nước này vẫn chậm hơn dự kiến.

Ngoại trừ Nga, Đức là thành viên duy nhất của G20 (Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới) có tổng sản phẩm quốc nội (GDP) trong quý I thấp hơn so với cùng kỳ năm ngoái. Sự đi xuống của Đức là một trong những yếu tố khiến khu vực đồng euro rơi vào suy thoái trong đầu năm nay.

Những điểm yếu từ bên trong

Song song với các yếu tố khách quan, Đức cũng phải đối mặt với những thách thức lớn về cấu trúc của ngành sản xuất. Các khó khăn này đến từ sự tốn kém khi chuyển đổi sang các nguồn năng lượng tái tạo, những thay đổi trong chuỗi cung ứng toàn cầu và việc thiếu hụt công nhân lành nghề.

BASF, nhà sản xuất hóa chất lớn nhất của Đức, cho biết họ có kế hoạch đóng cửa các bộ phận của nhà máy lớn tại thành phố Ludwigshafen (Đức) và chuyển đến Bỉ cùng với Pháp.

Một cuộc khảo sát đối với 400 doanh nghiệp vừa và nhỏ vào cuối tháng 4 và đầu tháng 5 của Hiệp hội Công nghiệp Liên bang Đức cho thấy 16% số công ty đã chuyển các bộ phận sản xuất và việc làm ra nước ngoài. 30% đơn vị khác đang dự tính về quyết định trên.

Nhiều doanh nghiệp đã suy tính tới việc rời khỏi Đức để tìm kiếm cơ hội mới tại châu Âu. Ảnh: Reuters.

Sự phụ thuộc vào sản xuất và xuất khẩu của Đức là điều bất ổn đối với một nền kinh tế phát triển lớn. Điều này khiến Đức trở nên giống Trung Quốc, công xưởng của thế giới, hơn là một quốc gia châu Âu thông thường.

Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), ngành sản xuất chiếm 19% GDP của Đức vào năm 2021, gần gấp đôi so với Mỹ, Anh hoặc Pháp.

Các nhà máy của Đức cũng sử dụng một lượng công nhân lớn hơn so với những thành viên khác trong nhóm G7 (7 cường quốc có nền kinh tế công nghiệp phát triển). Theo OECD, có khoảng 8,1 triệu người làm việc tại các nhà máy của Đức trong 3 tháng đầu năm nay, tương đương gần 10% dân số. Tại Mỹ, tỷ lệ này chỉ là 5%.

Vào những năm đầu của thế kỷ mới, Đức là nước xuất khẩu hàng hóa lớn nhất thế giới, vượt cả Trung Quốc và Mỹ. Tuy nhiên, mức thặng dư đó đã giảm dần kể từ năm 2016. Trong năm ngoái, thặng dư xuất khẩu xuống mức thấp nhất từng được ghi nhận kể từ năm 2000, theo thống kê của chính phủ Đức.

Với sự biến động của ngành sản xuất, các trụ cột khác của nền kinh tế Đức, bao gồm tiêu dùng và dịch vụ, cũng đang chìm đắm trong tình trạng trì trệ. Việc quốc gia này rơi vào suy thoái trong năm nay cũng một phần đến từ sự sụt giảm trong chi tiêu hộ gia đình khi hóa đơn lương thực và năng lượng tăng vọt.

“Cuộc xung đột tại Ukraine, cuộc khủng hoảng năng lượng, lạm phát và sự suy giảm tiêu dùng đã ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của chúng tôi. Doanh số bán hàng ở Đức đã giảm 9% trong năm tài chính vừa qua”, ông Alexander Birken, Giám đốc điều hành của Otto Group, một công ty thương mại điện tại Hamburg (Đức), cho biết.

Viện nghiên cứu Ifo dự báo nền kinh tế Đức sẽ giảm 0,4% trong năm nay, so với mức tăng trưởng 0,6% trong khu vực đồng euro. Tuy nhiên, tổ chức này cho rằng kinh tế Đức sẽ có những tiến triển tích cực hơn vào cuối năm.

Thanh Vũ