Dùng bằng giả của ĐH Đông Đô sẽ bị xử lý sao?

Ngày 26-11, liên quan đến vụ án Trường Đại học (ĐH) Đông Đô cấp văn bằng hai tiếng Anh giả, ông Hoàng Minh Sơn, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT, cho biết đến nay bộ vẫn chưa nhận được kết luận điều tra của Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an.

Tuy vậy, ông Sơn cho biết Bộ GD&ĐT đã yêu cầu các đơn vị đào tạo phối hợp với công an để cùng rà soát lại thông tin về đầu vào và đầu ra của các học viên sau ĐH làm căn cứ xử lý.

Cơ quan công an tống đạt quyết định khởi tố bị can tại Trường ĐH Đông Đô. Ảnh: BCA

Khó "dính" hình sự

Cạnh đó, Bộ GD&ĐT sẽ phân công các bộ phận liên quan tiếp tục phối hợp chặt chẽ với cơ quan điều tra để xác minh thông tin và xử lý đúng quy định pháp luật, đúng thẩm quyền về những trường hợp đã sử dụng bằng giả của ĐH Đông Đô.

Ông Sơn nhấn mạnh cơ quan này sẽ có biện pháp xử lý nghiêm đối với các đơn vị, cá nhân thuộc Bộ GD&ĐT nếu có sai sót, vi phạm liên quan đến việc Trường ĐH Đông Đô cấp bằng giả.

Vấn đề pháp lý nhiều người quan tâm là những người sử dụng bằng giả liên quan đến vụ án này có phải chịu trách nhiệm không.

Theo TS Phan Anh Tuấn, Trưởng bộ môn luật hình sự Trường ĐH Luật TP.HCM, tất cả bằng giả đều phải bị thu hồi theo quy định của pháp luật.

Vì đây là bằng giả nên đối với người không biết, họ ghi danh học và được cấp bằng rồi dùng vào việc bổ túc hồ sơ cá nhân sẽ không có giá trị pháp lý. Do đó, tùy trường hợp cụ thể và quy định của cơ quan có thể cho những người này bổ sung bằng ngoại ngữ sau (nếu còn thời hạn) hoặc hủy kết quả công nhận. Những người này cũng có quyền yêu cầu Trường ĐH Đông Đô bồi thường các thiệt hại do trường này không được cấp bằng nhưng vẫn tuyển sinh.

Đối với người biết rõ đây là học giả/bằng giả thì căn cứ theo Điều 341 BLHS (tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; tội sử dụng con dấu hoặc tài liệu giả của cơ quan, tổ chức) để xét trách nhiệm.

Theo đó, người nào làm giả hoặc sử dụng con dấu, tài liệu hoặc giấy tờ giả thực hiện hành vi trái pháp luật thì bị phạt tiền từ 30 triệu đồng đến hai năm tù. Hành vi sử dụng giấy tờ giả chỉ cấu thành tội phạm khi “để thực hiện hành vi trái pháp luật”.

Hành vi trái pháp luật ở đây được hiểu là chủ thể dùng bằng giả đó để thực hiện hành vi phạm tội như dùng để lừa đảo chiếm đoạt tài sản của cá nhân, tổ chức. Do đó, với những người biết rõ là học giả/bằng giả dùng để bổ túc hồ sơ làm việc (nâng bậc lương, lên chức...), học tập (nâng cao bằng cấp...) mà không sử dụng vào việc thực hiện hành vi trái pháp luật thì không phạm tội theo Điều 341 BLHS nói trên.

Biết bằng giả nhưng vẫn dùng: Bị phạt hành chính

Theo luật sư (LS) Nguyễn Đức Chánh, Đoàn LS TP.HCM, nếu người học và được cấp văn bằng nhưng không biết là giả thì không phải do lỗi của họ. Việc dùng văn bằng này không phải là hành vi sử dụng văn bằng giả theo Nghị định 138/2013. Do chưa được cho phép của Bộ GD&ĐT nhưng ĐH Đông Đô vẫn đào tạo hệ văn bằng hai ngôn ngữ tiếng Anh là không đúng nên các bằng này không có giá trị pháp lý.

Đối với những cá nhân biết rõ rằng việc học giả/bằng giả nhưng vẫn học và vẫn dùng bằng đó để bổ túc hồ sơ cá nhân thì sẽ bị xử phạt hành chính. Theo khoản 3 Điều 16 Nghị định 138/2013 (xử phạt hành chính trong lĩnh vực giáo dục) thì người nào có hành vi sử dụng văn bằng, chứng chỉ giả có thể bị phạt tiền từ 10 triệu đến dưới 20 triệu đồng (có thể bị xử phạt bổ sung là tịch thu văn bằng, chứng chỉ giả).

LS Lê Quang Vũ, Đoàn LS TP.HCM, bổ sung nếu người sử dụng bằng giả công chức, viên chức thì có thể bị xử phạt hành chính, bị thu hồi văn bằng, cách chức, buộc thôi việc theo Điều 13, 18, 19 Nghị định 112/2020 của Chính phủ và Điều 22 Quyết định 33/2007 của Bộ GD&ĐT.

LS Lê Văn Hoan, Đoàn LS TP.HCM thì cho rằng đối với 23 người có tham gia học tập nhưng do Trường ĐH Đông Đô chưa được cấp phép đào tạo nên bằng tốt nghiệp mà họ được cấp không có giá trị. Những người này là bị hại trong vụ án, bởi họ tin tưởng vào nhà trường đưa ra những thông tin giới thiệu khi tuyển sinh đầu vào nên họ đóng tiền và tham gia học. Những người này có quyền yêu cầu Trường ĐH Đông Đô và những cá nhân liên quan bồi thường thiệt hại, bao gồm tiền học phí đã nộp và những thiệt hại thực tế (nếu có).

NGÂN NGA - HÀ PHƯỢNG