Đừng bao giờ chủ quan khi thấy những dấu hiệu thận đang 'kêu cứu'
Bệnh thận mạn tính không chỉ liên quan đến suy thận, nó còn gắn liền với nhiều nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng khác.
Bệnh thận mạn tính là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ 9 trên toàn cầu, cướp đi sinh mạng của gần 1,5 triệu người vào năm 2023. Trên thế giới, có khoảng 788 triệu người trưởng thành (từ 20 tuổi trở lên) hiện đang sống chung với bệnh thận mạn tính gấp đôi con số năm 1990.
Bệnh thận mạn tính không chỉ liên quan đến suy thận, nó còn gắn liền với nhiều nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng khác. Suy giảm chức năng thận là nguyên nhân gây ra 11,5% tổng số ca tử vong do tim mạch, khiến bệnh thận mãn tính trở thành yếu tố nguy cơ làm trầm trọng thêm các bệnh liên quan đến tim.
Tại sao bệnh thận mạn tính đang gia tăng?
Gánh nặng bệnh thận mạn tính (CKD) đã tăng đều đặn trong 3 thập kỷ qua do dân số già hóa và các bệnh chuyển hóa như tiểu đường, huyết áp cao và béo phì ngày càng phổ biến.
Các chuyên gia y tế chỉ ra rằng, điều này cho thấy việc phát hiện bệnh sớm gặp thất bại: nhiều người mắc bệnh thận mạn tính giai đoạn đầu chỉ có triệu chứng nhẹ hoặc không có triệu chứng. Tổ chức Y tế Thế giới đã nhấn mạnh rằng, sự gia tăng này có thể tránh được nếu các hệ thống y tế ưu tiên sàng lọc, phòng ngừa và tiếp cận các phương pháp điều trị hiệu quả.
Ba nguyên nhân chính dẫn đến sự gia tăng bệnh thận mạn tính trên thế giới:
- Các yếu tố nguy cơ chuyển hóa: Theo báo cáo, tiểu đường, tăng huyết áp và chỉ số khối cơ thể (BMI) cao là những yếu tố chính dẫn đến sự gia tăng bệnh thận mạn tính. Những tình trạng này làm tổn thương các bộ lọc nhỏ của thận theo thời gian.
- Dân số già hóa: Thận mất dần khả năng lọc theo tuổi tác, do đó, các quốc gia có nhiều người lớn tuổi hơn sẽ có tỷ lệ mắc bệnh thận mạn tính cao hơn.
- Không được tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe bình đẳng: Khi việc xét nghiệm phòng ngừa và điều trị sớm bị hạn chế, bệnh sẽ tiến triển đến giai đoạn sau mà không được phát hiện.
Tại sao cần đặc biệt chú ý các dấu hiệu bệnh thận mạn tính?
Thận có chức năng lọc chất thải, cân bằng dịch và giúp kiểm soát huyết. Tổn thương thận giai đoạn đầu thường không có triệu chứng rõ ràng, vì vậy nhiều người chỉ phát hiện ra khi bệnh đã tiến triển nặng và khó điều trị.
Đồng thời, bệnh thận mạn tính không chỉ gây tổn thương thận mà còn gián tiếp gây ra các nguyên nhân chính khác gây bệnh tật và tử vong. Theo nghiên cứu, rối loạn chức năng thận góp phần gây ra khoảng 11,5% số ca tử vong do tim mạch trên toàn cầu.
Trên thực tế, sức khỏe thận suy giảm là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạnh nhất. Mối liên hệ này đặc biệt đáng lo ngại vì bệnh tim mạch vẫn là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn thế giới. Khi thận không lọc máu đúng cách, độc tố có thể tích tụ, huyết áp có thể xấu đi, và tình trạng ứ nước có thể gây áp lực lên tim - tất cả đều làm tăng nguy cơ đau tim, đột quỵ và các biến chứng khác.
Những dấu hiệu ban đầu không nên bỏ qua
Bệnh thận thường diễn biến âm thầm ở giai đoạn đầu, nhưng những triệu chứng sau đây có thể là dấu hiệu cảnh báo quan trọng, đặc biệt nếu bạn cũng bị tiểu đường, huyết áp cao, bệnh tim, béo phì hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh thận:
- Thay đổi về tiểu tiện:Đi tiểu nhiều hoặc ít thường xuyên, đặc biệt là vào ban đêm, là dấu hiệu cảnh báo đầu tiên nên chú ý. Ngoài ra, nước tiểu có bọt hoặc sủi bọt (protein niệu) hoặc có máu trong nước tiểu cũng là những dấu hiệu đáng chú ý. Những dấu hiệu này cho thấy thận có thể đang bị rò rỉ protein hoặc máu.
- Sưng (phù nề): Sưng ở mắt cá chân, bàn chân, bàn tay hoặc quanh mắt không phải chỉ do các yếu tố về lối sống như thức khuya, đừng hoặc ngồi quá lâu,… chúng cũng có thể xảy ra do tích nước.
- Mệt mỏi hoặc yếu bất thường:Các chất độc mà thận thường đào thải có thể tích tụ và gây ra tình trạng mệt mỏi và khó tập trung kéo dài.
- Da ngứa, khô hoặc buồn nôn dai dẳng:Đây là một số dấu hiệu phổ biến cho thấy chất thải đang tích tụ trong cơ thể thay vì được lọc ra ngoài.
- Khó thở hoặc chán ăn: Suy thận nặng có thể ảnh hưởng đến hô hấp và tiêu hóa.
Nếu bạn nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào trong số này, đừng bỏ qua vì chỉ nghĩ nguyên nhân là do mệt mỏi hoặc do lão hóa. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được khám và tư vấn.
Nên làm gì để phòng tránh bệnh thận mạn tính?
Trước tình hình số người mắc bệnh thận mạn tính ngày càng tăng, các chuyên gia y tế khuyên bạn nên:
- Khám sàng lọc rộng hơn: Kiểm tra chức năng thận thường xuyên, như đo tốc độ lọc cầu thận (GFR) và albumin nước tiểu,… có thể giúp phát hiện bệnh sớm khi bệnh còn có thể điều trị được.
- Quản lý các yếu tố nguy cơ: Kiểm soát lượng đường trong máu, điều hòa huyết áp, quản lý cân nặng và thay đổi chế độ ăn uống tốt hơn có thể làm giảm đáng kể nguy cơ khởi phát hoặc tiến triển của bệnh thận mạn tính.
