Đừng để 'tiền mất tật mang' vì tin công dụng thuốc tăng cường trí nhớ

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng không nên lạm dụng hoặc tự ý sử dụng các loại thuốc này khi không có hướng dẫn của bác sĩ.

Thổi phồng công dụng như “thần dược”

Một trong những loại thuốc “tăng cường trí nhớ” hot nhất hiện nay là Modafinil. Loại thuốc này thường được bán trên mạng xã hội hoặc các sàn thương mại điện tử, được quảng cáo có công dụng là “thuốc thông minh”, “hack não siêu ghi nhớ”, “tập trung siêu cao độ”, “giúp não chạy hết 100 lần công suất”... Loại thuốc này đã được nhiều học sinh, sinh viên “rỉ tai” nhau mua nhằm mục đích giúp tỉnh táo, tập trung trong giai đoạn ôn tập thi cử.

Loại thuốc Modafinil bán tràn lan trên sàn thương mại điện tử Shopee.

Bạn Trần Mai Hoàng (sinh viên năm thứ 3, Trường Đại học Thủy Lợi) cho biết: “Cứ đến mỗi lần thi học phần em lại mua thuốc này để uống, em còn nhớ cứ sau khi uống thấy trong người tỉnh táo hơn và không cảm thấy buồn ngủ. Em mạnh dạn thuyết trình, trong khi bản tính mình khá ngại khi đứng trước đám đông. Ban đầu em được một bạn trong lớp nói có loại thuốc hỗ trợ việc học rất tốt, em thử mua và uống thấy như vậy. Giờ cảm giác cứ mỗi lần đến mùa thi là em không thể thiếu được”.

Tương tự, chị Ngô Ngọc Yến, (ngõ 6, Trung Văn, Nam Từ Liêm, Hà Nội) cũng từng mua loại thuốc bổ não này về cho con dùng. Chị Yến kể: “Cách đây 2 năm con gái lớn thi vào cấp 3, mình rất lo lắng vì con không tập trung nhiều vào việc học. Sau khi được một người bạn tư vấn mình đã quyết định mua thuốc Modafinil cho con uống.Thực sự khi cháu uống 1 tuần cháu rất hưng phấn trong việc học, rất chịu khó học mà không hề kêu buồn ngủ. Tuy nhiên sau kỳ thi mình cảm giác cháu như một con người khác vậy, tính tình cũng thay đổi. Lo lắng sợ có biến chứng nên đã không cho cháu dùng nữa”.

Để mục sở thị việc mua bán tràn lan loại “thần dược” này, chúng tôi có lên mạng xã hội tìm kiếm. Quả thực loại thuốc này được bán khắp trên các trang mạng xã hội, thậm chí còn bán tại các sàn thương mại điện tử. Những người bán thuốc này không quên quảng cáo, tâng bốc lên như thể một loại “thần dược” đối với trí não.

Như tài khoản “thuocviet”, tại đây rao bán khá nhiều thuốc Modafinil với mức giá 70.000 đồng/viên 200mg. Người bán hàng cho biết: “Đây là một loại thuốc cực tốt cho những người cần tập trung học tập và làm việc. Khi uống thuốc này vào sẽ có cảm giác hưng phấn, không còn buồn ngủ về ban ngày nữa. Tác dụng phụ cũng không có. Nếu cần mua số lượng lớn bên em cũng cung cấp”. Khi được hỏi đơn vị sản xuất, hay đơn vị phân phối thì người này không nói gì.

Trên Lazada loại thuốc Modafinil cũng được bày bán dù đây là loại thuốc kê theo đơn bác sĩ.

Không chỉ trên mạng xã hội mà trên các sàn thương mại điện tử cũng được rao bán khá nhiều. Đơn cử như Shopee cũng rao bán đủ loại, cụ thể là loại Modafinil Modalert 200mg có giá chỉ với 32.999 đồng (mua 3-9 sản phẩm), 30 nghìn đồng (mua trên 10 sản phẩm).Thông tin về sản phẩm này cũng khá sơ sài. Như tên tổ chức chịu trách nhiệm, thành phần, địa chỉ tổ chức phân phối thì chỉ ghi là đang cập nhật. Hạn sử dụng của sản phẩm là 16/10/2024. Đặc biệt hơn về tác dụng phụ và hướng dẫn sử dụng cũng chỉ chia sẻ vài dòng rất đơn giản.Tương tự trên sàn thương mại điện tử Lazada cũng rao bán sản phẩm Modafinil 200mg. Tuy nhiên những thông tin về sản phẩm là hoàn toàn không có.

Anh Nguyễn Mạnh Lâm (Thôn Văn, Thanh Liệt, Thanh Trì, Hà Nội) chia sẻ: “Theo tôi tìm hiểu loại thuốc Modafinil được bán theo đơn của bác sĩ. Tuy nhiên trên mạng xã hội, thậm chí trên các sàn thương mại điện tử đều bán rất công khai, thậm chí những thông tin về sản phẩm cũng rất sơ sài. Nếu như người tiêu dùng cứ tự mua về sử dụng chắc chắn sẽ có biến chứng, có hậu quả”.

Phóng viên đã có những khảo sát tại một số quầy thuốc trên địa bàn Hà Nội. Qua khảo sát, trên thị trường hiện nay rao bán rất nhiều loại thuốc “tăng cường trí nhớ”. Nguồn gốc xuất xứ cũng hết sức đa dạng, từ hàng trong nước cho đến những hàng nhập khẩu, xách tay từ Mỹ, Australia như Brain Fuel, Focus R, Ginkgo B with Vinpocetine vốn dĩ vẫn mặc định cho người lớn tuổi, người mắc rối loạn tuần hoàn não… thì nay đã được người bán gắn thêm chức năng “tăng cường trí nhớ” cho sĩ tử.

Đến phố Phương Mai (Đống Đa, Hà Nội), nơi được coi như trung tâm bán thiết bị y tế và thuốc Tây, khi nghe chúng tôi có ý muốn mua “thuốc bổ não, tăng tập trung” cho học sinh ôn thi, các nhân viên nhà thuốc giới thiệu rất nhiệt tình. Một điều đặc biệt, tại cửa hàng bán thuốc này nhân viên cho rằng, đây là thuốc bổ não nên không cần đơn của bác sĩ. “Không cần phải đơn đâu chị, vì là thuốc bổ nên cứ uống vào là bổ. Ở đây bọn em có đủ cả các loại thuốc như magie B6, Vinpocentine hay Piracetam… chị cứ mua thử cho cháu uống, đảm bảo có hiệu quả ngay. Cứ đến những ngày chuẩn bị thi, số lượng bán ra tăng gấp đôi, nhiều khi không có hàng mà bán”, nhân viên tên H. đon đả giới thiệu.

Khi mạng Internet ngày càng trở nên phổ biến với mọi người thì cũng là lúc các bậc phụ huynh như lạc vào “ma trận” với các loại thuốc bổ não. Và khi ấy rất nhiều gia đình đã “nhắm mắt” mua thuốc cho con với ý nghĩ đã là thuốc bổ thì “không bổ ngang thì bổ dọc”. Một điều đặc biệt nguy hiểm, rất nhiều người được hỏi có biết gì về nguồn gốc xuất xứ của các loại thuốc này không thì chúng tôi đều nhận được câu trả lời là “không”.

Chúng tôi có liên lạc với một trang web chuyên bán các loại thuốc “tăng trí nhớ cho học sinh” có địa chỉ “thuocbo.”. Nhân viên trực máy tại các trang web này tỏ ra là một người bán hàng chuyên nghiệp, họ trả lời điện thoại với chúng tôi như một bài đã được lập trình sẵn: “Chị mua thuốc bên em là đúng địa chỉ rồi đó. Thuốc ở đây đều là hàng xách tay từ Australia, Mỹ, Nhật… Chất lượng thì không cần phải bàn cãi nhiều”.

Giá mỗi hộp thuốc cũng không phải là rẻ, dao động từ 500.000 đồng đến 2 triệu đồng, tùy vào hàng xách tay từ nước nào. Khi chúng tôi hỏi các nhân viên bán thuốc trên các trang mạng về tác dụng phụ, hướng dẫn sử dụng thì đều bị các nhân viên này né câu trả lời. “Chúng em chỉ là nhân viên bán hàng chứ không có chuyên môn gì về ngành dược. Tất cả thông tin đều được ghi trên hộp cả. Chị cứ an tâm, đây là thuốc bổ chứ không phải thuốc điều trị mà lo tác dụng phụ hay quá liều. Bọn em lấy thuốc đều dựa vào những phản hồi của khách hàng. Những loại này có tác dụng, có phản hồi tốt thì bọn em mới dám nhập về và bán”, nhân viên bán hàng Online tại trang “thuocbo.” cho hay.

Không nên tự tiện mua thuốc “tăng cường trí nhớ”

Qua tìm hiểu của phóng viên, đa số những người dùng Modafinil đều nhận thấy mạnh hơn cà phê và các chất caffeine rất nhiều. Sau khi uống đều tăng cường sự tập trung, không buồn ngủ. Tuy nhiên, Modafinil chỉ có tác dụng tăng sự tập trung trong công việc nhưng không khiến người dùng thông minh như quảng cáo.

Một loại thuốc được quảng cáo là “tăng cường trí nhớ” được bán với giá hơn 2 triệu đồng/hộp.

Bạn Trần Mai Hoàng cho hay: “Thực sự là khi uống vào sẽ có cảm giác tỉnh táo hơn, tập trung vào việc học hơn. Thế nhưng những sau khi hết tác dụng em lại có cảm giác đau đầu và rất mệt mỏi”.

Theo dược sĩ Nguyễn Trang (Bệnh viện đa khoa huyện Thanh Oai, Hà Nội) cho biết, Modafinil là thuốc kê đơn, tuy nhiên việc mua bán loại thuốc này hiện vẫn chủ yếu trên mạng xã hội và các sàn thương mại điện tử. Vì vậy, việc trao đổi, lưu trữ và sử dụng sẽ không thể đảm bảo chất lượng của thuốc được cung cấp. Người sử dụng không được tư vấn, hướng dẫn bởi bác sĩ, dược sĩ, các nhân viên chuyên môn ngành y tế có thể gặp nhiều nguy cơ rủi ro khi dùng thuốc.

“Việc bán trên mạng xã hội hoặc sàn thương mại điện tử, người bán thường “hô biến” tên gọi loại thuốc này là “thuốc thông minh”, “thuốc hack não siêu ghi nhớ”, “tập trung siêu cao độ”… nhằm mục đích bán được hàng. Tuy nhiên, tất cả tên gọi này đều sai lệch với tác dụng của thuốc. Đây là nhóm thuốc thúc đẩy sự tỉnh thức dùng điều trị cho những người bị ngủ quá mức trong thời gian thức - ngủ rũ và bị rối loạn giấc ngủ”, dược sĩ Trang chia sẻ.

Anh Trần Mai Hoàng vẫn thường xuyên sử dụng loại thuốc “tăng cường trí nhớ” cho mỗi kỳ thi.

Theo như dược sĩ Trang, khi sử dụng Modafinil, người dùng sẽ tỉnh táo và ít ngủ hơn, có thời gian học tập và làm việc. Tuy nhiên không thay đổi được tình trạng mệt mỏi cần nghi ngơi của cơ thể. Cơ chế hoạt động của thuốc là ảnh hưởng các chất dẫn truyền thần kinh dopamin ngoại bào, tăng sự sảng khoái.Chỉ cần dùng liều là 1 viên 200mg vào buổi sáng, người uống sẽ cảm thấy tác dụng. Tuy nhiên qua 10 tiếng, thuốc có thể hết tác dụng và làm người dùng mệt mỏi, có nhiều trường hợp sẽ cảm thấy bồn chồn, khó ngủ.

Được biết, liều dùng trung bình cho tỉnh táo vào ca làm việc của Modafinil là 200 mg (viên)/lần/buổi sáng. Những người bắt đầu sử dụng thuốc phải dùng liều nhỏ hơn là 100 mg (viên)/lần/buổi sáng. Tăng liều không tăng tác động gây tỉnh thức mà tăng các tác dụng phụ nguy hiểm.Các chuyên gia cho rằng, để tập trung học tập học sinh, sinh viên phải rèn luyện trong thời gian dài, không cần sử dụng đến các thuốc nhóm kích thích có kiểm soát.

Trên thực tế nhiều bác sĩ, chuyên gia về dinh dưỡng đều khẳng định hiện chưa có loại thuốc nào có thể giúp tăng trí nhớ hay tăng khả năng học tập. Trên thị trường có những loại thuốc bổ não, điều trị sự suy giảm trí nhớ ở người già, người đột quỵ, chấn thương sọ não, Alzheimer... Chính vì thế, trước những “ma trận” mà người bán bày ra, các gia đình cần phải tỉnh táo, cân nhắc thật kỹ trước khi sử dụng cho mình và người thân của mình.

Khi sử dụng các loại thuốc bổ não, an thần hay tăng cường tuần hoàn não thường khiến người dùng có đầu óc tỉnh táo, tập trung cao độ trong thời gian rất ngắn. Tuy nhiên, nguyên tắc của các loại thuốc kích thần kinh là sau giai đoạn kích thích sẽ là sự ức chế, mệt mỏi. Trường hợp sử dụng liên tục, kéo dài còn khiến người dùng phụ thuộc thuốc, thậm chí có thể gây teo não và nhiều tác dụng phụ khác. Các loại thuốc bổ não chỉ dùng với trường hợp thiếu hụt cần bổ sung theo sự chỉ dẫn, kê đơn của bác sĩ.

Phong Anh