Dùng mỹ phẩm trôi nổi, nhiều người hỏng da vì corticoid

Bác sĩ sử dụng laser 6D điều trị tình trạng giãn mao mạch cho bệnh nhân.

Theo thông tin từ Hệ thống Bệnh viện đa khoa Tâm Anh Thành phố Hồ Chí Minh, từ đầu tháng 11 đến nay, cơ sở này ghi nhận hàng trăm trường hợp, phần lớn là nữ giới, đến khám vì ngứa da, đỏ rát, sạm đen hoặc bùng phát mụn sau khi dùng các sản phẩm làm trắng, trị nám. Riêng hai tuần cuối tháng 11/2025, số ca tăng gần gấp đôi, trung bình 20 người mỗi ngày.

Tổn thương da nghiêm trọng vì mỹ phẩm làm đẹp không rõ nguồn gốc

Điểm chung của nhiều người bệnh là dùng sản phẩm của một số cơ sở làm đẹp vừa bị cơ quan chức năng cảnh báo chứa một số thành phần gây hại vượt mức cho phép hoặc không rõ thành phần và nguồn gốc. Ngoài ra, bước vào mùa lễ Tết, nhu cầu làm đẹp cuối năm tăng cao khiến nhiều người tìm kiếm các sản phẩm tác dụng nhanh và gặp phải biến chứng.

Phần lớn người bệnh không hề biết các sản phẩm mình dùng lâu dài này có chứa corticoid, cho đến khi da xuất hiện tổn thương.

Chị N.T.L. (26 tuổi) cho biết thường chăm sóc da tại một cơ sở thẩm mỹ và được giới thiệu mua bộ sản phẩm trị mụn, sáng da. Sau vài ngày dùng, da hết ngứa và mụn; đến tuần thứ hai thì trắng và mịn thấy rõ. Nhưng chỉ sang tuần thứ ba, hai má sạm loang, mụn bùng phát diện rộng và nóng rát, đỏ. Không yên tâm, chị đến bệnh viện và được chẩn đoán viêm da tiếp xúc dị ứng, có thể do lạm dụng corticoid.

Trong khi đó, chị T.T.H. (38 tuổi) đến khám trong tình trạng da mỏng, ngứa và giãn mạch sau 2-3 năm dùng bộ sản phẩm trị nám mà chị tin là “an toàn” vì ghi chiết xuất tự nhiên. Da chị sáng và bớt ngứa nên tiếp tục bôi suốt nhiều năm. Chỉ đến khi cơ quan chức năng công bố nhiều sản phẩm trị nám chứa corticoid hoặc hydroquinone vượt mức cho phép, chị mới nghi ngờ và đi khám. Bác sĩ đánh giá chị bị giãn mạch, da mỏng, dễ kích ứng do lạm dụng hoạt chất mạnh kéo dài, cần điều trị phục hồi và theo dõi lâu dài.

Sau 2-3 tuần điều trị bằng thuốc uống kháng viêm, thuốc bôi phục hồi hàng rào và chế độ chăm sóc tối giản, đợt bùng phát cấp của chị L. đã được kiểm soát tốt, mụn viêm và sắc tố không còn lan rộng, nền da ổn định cho điều trị tiếp theo. Với chị H., bác sĩ chỉ định điều trị giãn mạch bằng laser 6D định kỳ 2 tuần/lần để giảm giãn mao mạch, giảm đỏ da và giảm viêm. Do giãn mạch đã lâu và nhiều, cải thiện chậm, chị cần điều trị kiên trì và theo dõi lâu dài.

Biến chứng từ mỹ phẩm chứa corticoid

Bác sĩ chuyên khoa I Quách Thị Bích Vân, chuyên khoa Da liễu-Thẩm mỹ Da cho biết, chị em thường thấy da đẹp nhanh hơn vì các sản phẩm này chứa corticoid làm giảm viêm, ức chế miễn dịch và làm mụn xẹp tức thì. Tuy nhiên, tác dụng làm đẹp chỉ kéo dài rất ngắn.

"Sau giai đoạn cải thiện ngắn, da bắt đầu đỏ, teo mỏng, nổi mụn li ti, tăng sắc tố, nám lan rộng… Ngưng sản phẩm thì gặp phản ứng ngứa, châm chích, da dễ đỏ rát, hay phát ban mụn trứng cá. Hai vấn đề thường gặp nhất là viêm da do corticoid (đỏ nóng, giãn mạch, mụn viêm hoặc sẩn đỏ li ti) và phụ thuộc corticoid", bác sĩ Vân cho hay.

Một hậu quả nặng nề khác do lạm dụng corticoid là sạm đen toàn mặt. Bác sĩ Vân giải thích, corticoid khiến da mỏng, hàng rào bảo vệ suy yếu, da nhạy cảm, tạo điều kiện cho tia UV kích hoạt tế bào sắc tố hoạt động mạnh. Melanin tăng sinh nhanh kết hợp tình trạng viêm mạn tính dẫn tới sạm da lan rộng, nám nặng hơn; nhiều trường hợp mặt chuyển màu nâu xám gần như toàn bộ và rất khó phục hồi.

Bác sĩ lưu ý, không ít người bệnh dùng suốt 1-3 năm mới xuất hiện kích ứng, tưởng bị dị ứng sản phẩm khác mà không biết đây là hệ quả tích lũy của corticoid.

Khi nhiễm độc mỹ phẩm thường cần 6-12 tuần để phục hồi hàng rào da, việc cải thiện mụn hay sắc tố có thể kéo dài nhiều tháng thậm chí hàng năm. Phác đồ điều trị ưu tiên ổn định da trước bằng thuốc bôi phục hồi, thuốc chống viêm hoặc kháng sinh khi có bội nhiễm.

Khi da ổn định, bác sĩ có thể kết hợp sử dụng thêm laser 4D, IPL, điện di phục hồi để xử lý sắc tố, giảm đỏ và hạn chế viêm an toàn.

Corticoid là nhóm thuốc kháng viêm mạnh, thường được chỉ định điều trị nhiều bệnh như hô hấp, thần kinh, tiêu hóa, cơ xương khớp…. Hoạt chất này có trong nhiều loại thuốc và sản phẩm điều trị các bệnh da liễu và vấn đề của da, như viêm da (chàm), vảy nến, dị ứng hoặc trị sẹo, thâm nám, giảm viêm nhanh,… Mỹ phẩm và các sản phẩm chứa corticoid được bán rộng rãi trên thị trường, dễ mua và sử dụng.

Tuy nhiên corticoid là con dao hai lưỡi, bởi nếu không được chỉ định và kiểm soát bởi bác sĩ, da dễ bị ‘nghiện’ corticoid, khiến người dùng phụ thuộc vào thuốc. Đồng thời có thể gây ra các biến chứng nặng nề, khó phục hồi.

Để phòng tránh các tổn thương da, bác sĩ khuyến cáo người dùng không nên mua mỹ phẩm trôi nổi, xách tay hay không rõ nguồn gốc, đồng thời không tin vào quảng cáo làm đẹp cấp tốc. Khi đi khám, nên mang theo sản phẩm đang dùng để bác sĩ nhận diện nguy cơ chứa corticoid hoặc các chất bào mòn, từ đó xây dựng phác đồ điều trị chính xác, hiệu quả và an toàn.

THIÊN LAM