Đường băng cho doanh nghiệp 'cất cánh'

Các doanh nghiệp niêm yết và công ty đại chúng sẽ tận dụng được nhiều cơ hội từ thể chế để phát triển

Ba cột mốc lịch sử của kinh tế tư nhân Việt Nam

Theo ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Kinh tế - Tài chính Quốc hội, quá trình phát triển của khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam đã trải qua ba cột mốc mang tính bước ngoặt:

1988 - 1990: Lần đầu tiên, Nhà nước chính thức thừa nhận vai trò của kinh tế tư nhân. Tuy nhiên, doanh nghiệp chỉ được phép làm những gì cơ quan nhà nước cho phép. Cơ chế “xin - cho” cùng thời gian gia nhập thị trường kéo dài đã trở thành rào cản lớn.

1999 - 2000: Đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ về thể chế khi doanh nghiệp được quyền làm mọi điều pháp luật không cấm. Nhiều giấy phép con bị bãi bỏ, thời gian đăng ký rút ngắn chỉ còn 15 - 30 ngày, tạo đà bùng nổ về số lượng doanh nghiệp tư nhân.

2025 - Nghị quyết 68-NQ/TW: Nếu được thực thi đúng và đầy đủ, đây sẽ là cú huých mang tính đột phá về chất cho khu vực kinh tế tư nhân, giúp doanh nghiệp tiến xa hơn trong nền kinh tế thị trường hiện đại và hội nhập.

Tinh thần lớn nhất của Nghị quyết 68 là thiết lập một môi trường kinh doanh tự do, minh bạch và bình đẳng, không còn chỗ cho cơ chế “xin - cho” hay kiểu quản lý “không quản được thì cấm”. Doanh nghiệp được trao quyền tự chủ thực sự và được bảo vệ nghiêm túc về quyền tài sản, quyền cạnh tranh, quyền kinh doanh.

Đặc biệt, Nghị quyết nhấn mạnh nguyên tắc không hình sự hóa các quan hệ dân sự, kinh tế, không áp dụng hồi tố bất lợi và yêu cầu tách bạch rõ ràng giữa doanh nghiệp và cá nhân quản lý. Điều này tạo nên một khung pháp lý an toàn, nhất quán, củng cố niềm tin cho nhà đầu tư và doanh nhân.

Khơi thông năm nguồn lực then chốt

Nghị quyết 68 xác định rõ năm điểm nghẽn chiến lược cần được khơi thông đồng bộ để giải phóng tiềm năng cho khu vực kinh tế tư nhân, bao gồm:

Đất đai: Các địa phương phải chủ động rà soát, công khai minh bạch quỹ đất và quy hoạch mặt bằng sản xuất - kinh doanh. Đặc biệt, cần tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận không gian phát triển.

Nguồn vốn: Hệ sinh thái tài chính sẽ được mở rộng và đa dạng hóa, bao gồm tín dụng ngân hàng, quỹ đầu tư, tài chính xanh, Fintech và các mô hình tài chính đổi mới. Mục tiêu là giúp doanh nghiệp tiếp cận nguồn lực phù hợp hơn về chi phí và kỳ hạn.

Nhân lực chất lượng cao: Tăng cường hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp trong đào tạo thực hành, đổi mới chương trình giáo dục theo hướng thị trường và nâng cao kỹ năng số, sáng tạo, thích ứng - nhất là trong bối cảnh chuyển đổi công nghệ nhanh chóng.

Nguồn lực bị “mắc kẹt” do tranh chấp dân sự, hợp đồng kéo dài: Nghị quyết yêu cầu có cơ chế đặc thù để tháo gỡ các hợp đồng và dự án tồn đọng giữa nhà nước và doanh nghiệp tư nhân, từ đó giải phóng một lượng lớn tài nguyên đang bị chôn vốn và lãng phí.

Thủ tục hành chính và thể chế vận hành nguồn lực: Khi thủ tục được đơn giản hóa, minh bạch hóa và xử lý nhanh gọn, hiệu suất sử dụng nguồn lực sẽ được nâng cao một cách tự nhiên, tạo ra hiệu quả thực chất mà không cần can thiệp hành chính.

Doanh nghiệp cần chủ động thích nghi và tận dụng cơ hội bứt phá

Nghị quyết 68 chỉ thực sự tạo ra thay đổi khi được chuyển hóa thành hành động cụ thể trong từng doanh nghiệp. Chuyển biến thể chế là điều kiện cần, nhưng sự chuyển động của doanh nghiệp mới là điều kiện đủ.

“Trong bối cảnh thể chế đang chuyển từ quản lý sang kiến tạo, doanh nghiệp cần nhanh chóng điều chỉnh tư duy từ bị động sang chủ động, từ ngắn hạn sang chiến lược dài hạn. Mỗi doanh nghiệp cần trở thành một chủ thể chủ động kiến tạo sự phát triển của chính mình. Thể chế đã tạo đường băng. Cất cánh hay không, phụ thuộc vào chính động lực nội sinh của doanh nghiệp. Đây là cơ hội không chỉ để tồn tại, mà để vươn lên dẫn đầu - trong một cuộc chơi mới, công bằng hơn, minh bạch hơn và nhiều triển vọng hơn bao giờ hết”, ông Phan Đức Hiếu đánh giá.

Cơ hội lớn với doanh nghiệp niêm yết

Chuyên gia Bùi Thanh Minh và Trần Đức Anh, Ban Nghiên cứu Phát triển Kinh tế tư nhân nhận định: Nếu phân tích toàn văn Nghị quyết 68, chúng ta sẽ thấy thuật ngữ “doanh nghiệp” xuất hiện tới 142 lần - nhiều nhất trong Nghị quyết, tiếp theo là từ khóa “phát triển” với 59 lần. Điều này minh chứng cho tinh thần lấy doanh nghiệp làm trung tâm, lấy phát triển làm mục tiêu chủ đạo.

Nghị quyết nhấn mạnh tư duy phát triển doanh nghiệp gắn liền với quá trình kiến tạo, phát triển quốc gia, với hệ chính sách được thiết kế riêng biệt cho các loại hình doanh nghiệp với các bài toán khác nhau: Doanh nghiệp lớn đóng vai trò dẫn dắt, tham gia các bài toán chiến lược của quốc gia, dẫn dắt các doanh nghiệp khác; Doanh nghiệp vừa được khuyến khích tiên phong, vươn ra thị trường toàn cầu; Doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ được hỗ trợ tháo gỡ rào cản về đất đai, tín dụng, lao động...; Hộ kinh doanh được đưa vào khuôn khổ chính sách, để hỗ trợ song song với thúc đẩy phát triển mạnh mẽ, từ đó đẩy mạnh tinh thần khởi nghiệp trên toàn quốc.

Nghị quyết 68 thể hiện quyết tâm mạnh mẽ của Đảng và Nhà nước, mở ra không gian rộng lớn cho sự phát triển của doanh nghiệp tư nhân. Các doanh nghiệp niêm yết và công ty đại chúng, với nền tảng tài chính và quản trị tốt, sẽ tận dụng được nhiều cơ hội.

Trước hết, các doanh nghiệp niêm yết và công ty đại chúng đang đứng trước cơ hội lớn từ việc chuyển đổi mô hình tăng trưởng. Nghị quyết 68 thúc đẩy tinh thần đổi mới sáng tạo, khuyến khích chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và các mô hình kinh doanh mới.

Với năng lực quản trị và công nghệ cao hơn mặt bằng chung, các doanh nghiệp này có điều kiện thuận lợi hơn trong tiếp cận nguồn vốn, thử nghiệm mô hình mới, cũng như tham gia các chương trình lớn như “1.000 doanh nghiệp tiên phong”... Bên cạnh đó, các doanh nghiệp còn được hưởng lợi từ một môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch hơn.

Nghị quyết 68 thể hiện sự đổi mới tư duy: Từ quản lý sang phục vụ doanh nghiệp, từ tiền kiểm sang hậu kiểm; đảm bảo một cách tối đa quyền tự do kinh doanh và nguyên tắc không hồi tố, không hình sự hóa. Điều này góp phần khôi phục niềm tin kinh doanh, giúp doanh nghiệp mạnh dạn mở rộng ngành nghề, quay vòng vốn nhanh và tận dụng các cơ hội thị trường.

Đặc biệt, các doanh nghiệp niêm yết và công ty đại chúng có lợi thế rõ rệt trong tiếp cận vốn và thị trường tài chính khi Nghị quyết 68 đặt trọng tâm phát triển thị trường vốn chuyên nghiệp, đồng thời nhấn mạnh yêu cầu nâng hạng thị trường chứng khoán. Điều này mở rộng cơ hội cho doanh nghiệp tiếp cận nhà đầu tư tổ chức và các quỹ đầu tư quốc tế trong bối cảnh môi trường kinh doanh ngày càng được cải thiện.

Hương Minh