Elon Musk: Thế giới có vấn đề đáng sợ hơn sự nóng lên toàn cầu

Nếu có một điểm mà các nhà phê bình và người hâm mộ Elon Musk cùng quan điểm: Tỷ phú này là người bảo vệ môi trường. Elon Musk đồng sáng lập Tesla, công ty có mục tiêu là giúp xây dựng một thế giới bền vững.

"Tesla bảo vệ sự sống trên Trái đất, SpaceX kéo dài sự sống xa hơn", tỷ phú giàu nhất thế giới nói về sứ mệnh của hai công ty nổi tiếng của mình.

"Điều này do mục đích tổng quát của Tesla Motors (và lý do tôi tài trợ cho công ty) là giúp thúc đẩy quá trình chuyển đổi từ nền kinh tế khai thác hydrocacbon sang nền kinh tế điện mặt trời, mà tôi tin là phần cơ bản, nhưng không phải là giải pháp độc quyền, bền vững", Elon Musk viết vào tháng 8.2006 khi ông giới thiệu "Kế hoạch tổng thể bí mật của Tesla Motors (chỉ giữa bạn và tôi)". Đó là một loại hướng dẫn bí mật để chuyển đổi phương tiện giao thông và cứu hành tinh khỏi chết vì ô nhiễm.

Thế nên, Tesla đã đẩy nhanh quá trình chuyển đổi lĩnh vực ô tô sang xe điện, giúp giảm lượng khí thải CO2 từ phương thức giao thông được sử dụng nhiều nhất ở Bắc bán cầu.

Kể từ khi Tesla sáp nhập với SolarCity, một công ty khác mà Elon Musk trình làng, nhà sản xuất ô tô điện cũng sản xuất các tấm pin năng lượng mặt trời.

Elon Musk cho rằng vấn đề suy giảm dân số còn lớn hơn cả sự nóng lên toàn cầu

"Sự suy giảm dân số là rủi ro lớn hơn nhiều"

Vào năm 2021, ông trùm công nghệ đã đình chỉ việc mua ô tô điện Tesla bằng Bitcoin, sau khi các nhà hoạt động nói với ông rằng nó cần rất nhiều điện để xác thực các giao dịch (Proof-of-Work) được thực hiện bằng tiền mã hóa.

Tuy nhiên, vị tỷ phú này tin rằng có một sự ưu tiên, thậm chí là vấn đề quan trọng hơn nhiều so với sự nóng lên toàn cầu. Đó là sự giảm dân số thế giới, hiện tượng đặc biệt ảnh hưởng đến các quốc gia ở Bắc bán cầu và Trung Quốc.

“Sự sụp đổ dân số do tỷ lệ sinh thấp là nguy cơ lớn hơn nhiều với nền văn minh so với sự nóng lên toàn cầu”, Elon Musk đã tweet vào ngày 26.8. Như để thể hiện rằng ông rất nghiêm túc, Elon Musk cho biết thêm: “Hãy đánh dấu những lời này”.

Để nhấn mạnh sự cấp bách của việc giảm dân số ở các nước phương Tây, đang sản xuất phần lớn tài sản của thế giới, Elon Musk muốn nhắc nhở chúng ta rằng ông vẫn coi sự nóng lên toàn cầu là vấn đề lớn và quan trọng với hành tinh. Elon Musk dường như gợi ý rằng giảm dân số là vấn đề cần ưu tiên hơn. Về cơ bản, chúng ta phải xác định lại các ưu tiên và ở đầu danh sách nên là vấn đề dân số, theo Elon Musk.

Đây không phải là lần đầu tiên Elon Musk đưa ra vấn đề này. Trước đây, ông đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về sự suy giảm dân số ở Nhật Bản, Ý, Hàn Quốc, Trung Quốc và Hồng Kông. Ông cũng cảnh báo về tỷ lệ sinh đang giảm ở Mỹ và các nơi khác.

Một số dấu hiệu cảnh báo

Báo động mới của Elon Musk được đưa ra sau khi dữ liệu mới mâu thuẫn về xu hướng dân số thế giới.

Theo số liệu gần đây của Cơ quan Thống kê Hàn Quốc (Kostat), tổng tỷ suất sinh ở nước này, hay số con trung bình mà một phụ nữ sinh trong suốt cuộc đời của mình, ở mức 0,81 vào năm 2021, so với 0,84 của năm trước đó. Đây là con số thấp nhất kể từ khi cơ quan thống kê bắt đầu tổng hợp dữ liệu liên quan vào năm 1970. 2021 cũng đánh dấu năm thứ 4 liên tiếp con số dưới 1.

Hàn Quốc là quốc gia duy nhất có số lần sinh trên một phụ nữ duy trì ở mức dưới 1 trong số 38 thành viên của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD). Năm 2020, tổng tỷ suất sinh của các nước thành viên OECD bình quân là 1,59.

Các quốc gia thành viên của OECD là Úc, Áo, Bỉ, Canada, Cộng Hòa Séc, Đan Mạch, Phần Lan, Pháp, Đức, Hy Lạp, Hungary, Iceland, Ireland, Ý, Nhật Bản, Hàn Quốc, Luxemburg, Mexico, Hà Lan, New Zealand, Na Uy, Ba Lan, Bồ Đào Nha, Cộng hòa Slovakia, Tây Ban Nha, Thụy Điển, Thụy Sỹ, Thổ Nhĩ Kỳ, Anh và Mỹ.

Theo Liên Hợp Quốc, dân số toàn cầu dự kiến sẽ đạt 8 tỉ người vào ngày 15.11.2022. Mức cao nhất là khoảng 10,4 tỉ người trong những năm 2080 và dân số thế giới sẽ duy trì ở mức đó cho đến 2100.

Tuy nhiên, tổ chức này cũng cho biết vào năm 2021, tỷ lệ sinh là 2,3 con/phụ nữ, so với 5 con vào năm 1950 và sẽ là 2,1 vào năm 2050. Các nhà kinh tế của HSBC ước tính, trong một nghiên cứu gần đây, sự sụt giảm này sẽ đáng kể hơn, đặc biệt là với sự hội nhập tốt hơn của phụ nữ vào thị trường lao động, sự gia tăng bất động sản và tiếp cận tốt hơn với các biện pháp chăm sóc và tránh thai.

Theo cảnh báo của HSBC, xu hướng dân số toàn cầu đang già đi cũng cho thấy tỷ lệ tử vong sẽ tăng mạnh. Theo nghiên cứu này, các đường cong của tỷ lệ sinh và tỷ lệ tử có thể giao nhau giữa những năm 2080 và 2090.

Thế nên, họ kết luận rằng dân số thế giới sẽ giảm một nửa sau 80 năm, xuống còn 4 tỉ người vào năm 2100.

Tất cả điều này xảy ra vào thời điểm những đợt nắng nóng chưa từng có đang ảnh hưởng đến Bắc bán cầu và sau khi thông qua dự luật chống biến đổi khí hậu ở Mỹ.

Elon Musk đã đúng về thách thức hàng đầu mà các hãng sản xuất ô tô điện phải đối mặt

Elon Musk đang kêu gọi đầu tư nhiều hơn vào lithium, kim loại màu trắng bạc rất quan trọng để sản xuất pin ô tô điện.

Hồi tháng 7, Giám đốc điều hành Tesla đã phàn nàn về chi phí điên rồ của lithium và gọi “pin lithium là dầu mỏ kiểu mới". Elon Musk tuyên bố lĩnh vực tinh chế lithium không khác gì "giấy phép để in tiền".

“Về cơ bản, tinh chế lithium giống như việc đào tiền. Thế nên tôi muốn nhấn mạnh rằng, con người nên tham gia vào ngành công nghiệp tinh chế lithium. Bạn không thể thua trong cuộc chơi này", ông nói.

Song đi đôi với lợi ích mà lithium mang lại, Elon Musk cũng đề cập đến những khó khăn trong khâu xử lý, làm sao để lithium đạt đủ tiêu chuẩn và có thể sử dụng trong lĩnh vực sản xuất pin.

“Bạn phải tinh chế lithium thành lithium carbonate và lithium hydroxide cấp pin - những thứ vốn có độ tinh khiết cực cao", ông nhấn mạnh.

Tỷ phú giàu nhất thế giới có lý. Khi ngành công nghiệp ô tô chuyển hướng khỏi nhiên liệu hóa thạch bẩn và hướng tới năng lượng pin sạch hơn, lithium đang trở thành tâm điểm chú ý. Nhu cầu về kim loại này đã tăng vọt trong những năm gần đây cùng với giá của nó.

Vẫn còn nhiều câu hỏi rằng việc liệu thế giới có quản lý để khai thác, tinh chế và vận chuyển đủ lithium để hỗ trợ cuộc cách mạng xanh sẽ diễn ra trong thập kỷ tới và hơn thế nữa hay không.

Theo Elon Musk và các chuyên gia, đảm bảo đủ pin lithium là một trong những thách thức lớn nhất mà các nhà sản xuất ô tô phải đối mặt trong thời gian tới
Ở đây, chúng tôi trình bày những điều cơ bản về lý do tại sao lithium lại quan trọng như vậy và điều gì có thể xảy ra tiếp theo.

Lithium là gì và vai trò của nó trong ô tô điện?

Đó là một vật liệu quan trọng trong pin lithium-ion điện áp cao để sản xuất ô tô điện. Nó cũng có trong pin máy tính xách tay và những thứ tương tự.

Tại sao Elon Musk tiếp tục nói về lithium?

Khi các công ty ô tô đã tăng doanh số bán xe điện trong những năm gần đây và đưa ra những hứa hẹn đầy tham vọng về tương lai điện của họ, nhu cầu về lithium đã bùng nổ.

Theo công ty tư vấn quản lý toàn cầu McKinsey, tính đến đầu tháng 3.2022, giá lithium đã tăng 550% so với năm trước. Nhu cầu với kim loại này sẽ vượt xa nguồn cung trong ít nhất 5 năm tới và sự thiếu hụt có thể kéo dài đến năm 2030, theo S&P Global Commodity Insights (nhà cung cấp thông tin về năng lượng và hàng hóa).

Trong bối cảnh đó, đã rõ lý do vì sao Elon Musk lại thúc giục các việc kinh doanh tinh chế nhiều lithium hơn. Trong khi lithium thô rất dồi dào, nó cần được tinh chế trước khi có thể được đưa vào sử dụng trong các tế bào pin.

Theo Sam Abuelsamid, nhà phân tích di động điện tử tại Guidehouse Insights (công ty tư vấn và thông tin thị trường hàng đầu), đảm bảo đủ pin lithium là một trong những thách thức lớn nhất mà các nhà sản xuất ô tô phải đối mặt trong thời gian tới.

Nguồn cung lithium vẫn còn khá hạn chế vì không có nhiều nhu cầu về nó cho đến khi ô tô điện bắt đầu phát triển mạnh, ông Sam Abuelsamid nói. Thế nhưng, ngành công nghiệp này đang làm việc để tăng nguồn cung.

"Trong 3-5 năm tới, chúng ta có thể sẽ ổn. Nếu những nguồn lithium khác không được phát triển tương đối nhanh chóng thì trong nửa sau của thập kỷ, chúng ta chắc chắn có nguy cơ không có đủ lithium", Sam Abuelsamid nhận định.

Các công ty ô tô đang làm gì để có lithium?

Sự không chắc chắn về nguồn cung cấp lithium đã thúc đẩy các nhà sản xuất ô tô đi thẳng đến nguồn cung cấp và đảm bảo nguồn cung cho chính họ. Tuần này, Ford đã công bố các thỏa thuận với các công ty lithium sẽ cho phép hãng sản xuất 600.000 ô tô điện mỗi năm bắt đầu từ 2023. General Motors cũng đã thực hiện các thỏa thuận tương tự.

Cả hai đều đã thực hiện các thỏa thuận bằng giấy mực với các nhà cung cấp có trụ sở tại Mỹ. Theo Sam Abuelsamid, sau khi bị đốt cháy bởi tình trạng thiếu chip máy tính đang diễn ra, các nhà sản xuất ô tô muốn tránh trở nên quá phụ thuộc vào hàng nhập khẩu. Hầu hết nguồn cung cấp lithium hiện tại được khai thác ở Nam Mỹ hoặc Úc và được chế biến tại Trung Quốc.

Tesla cho biết đang tìm cách tự xử lý lithium. Giám đốc tài chính Tesla - Zachary Kirhorn nói: “Chúng tôi cũng đang nghiên cứu hoạt động tinh chế lithium vì cách tốt nhất để học cách tăng tốc thứ gì đó là tự mình làm việc đó”.

Có chi phí môi trường để khai thác lithium không?

Những người ủng hộ môi trường đã chỉ trích các hoạt động khai thác lithium vì làm cạn kiệt nguồn cung cấp nước địa phương. Theo Steve Christensen, Giám đốc điều hành của Responsible Battery Coalition (Liên minh pin có trách nhiệm), những việc làm đó hiện chỉ chiếm thiểu số.

Một cách để làm cho pin ô tô tốt hơn với môi trường và đồng thời tăng cường nguồn cung cấp lithium là tập trung nhiều hơn vào việc tái chế các tế bào lithium-ion.

Steve Christensen nói với trang Insider rằng nếu việc tái chế pin được mở rộng, được chính phủ khuyến khích và hoạt động hiệu quả hơn thì sẽ giảm đáng kể nhu cầu khai thác, tinh chế lithium mới.

“Tôi hoàn toàn đồng ý với Musk rằng bạn có thể tự in tiền của mình (bằng cách tinh chế lithium – PV). Tôi nghĩ về cơ bản bạn cũng có thể tạo ra một chiếc máy in tiền trên vật liệu tái chế, nếu chúng ta có thể nhận được động lực cho việc tái chế trong pin", Steve Christensen nhận xét.

Sơn Vân