Elon Musk và Jack Dorsey bị chỉ trích khi muốn 'xóa bỏ toàn bộ luật sở hữu trí tuệ'

Elon Musk, chủ sở hữu hiện tại của X, nhanh chóng phản hồi: “Tôi đồng ý”.

Không rõ chính xác điều gì khiến Jack Dorsey và Elon Musk đưa ra những tuyên bố này, nhưng chúng xuất hiện trong bối cảnh các công ty AI, gồm cả OpenAI, đang phải đối mặt với nhiều vụ kiện cáo buộc vi phạm bản quyền để huấn luyện các mô hình ngôn ngữ lớn của họ.

Tuy nhiên, không phải ai cũng đồng tính với quan điểm đó.

Ed Newton-Rex (người điều hành tổ chức phi lợi nhuận Fairly Trained, chuyên chứng nhận các phương pháp huấn luyện AI tôn trọng quyền lợi của người sáng tạo) mô tả cuộc trao đổi giữa Jack Dorsey và Elon Musk là “các lãnh đạo công nghệ tuyên chiến toàn diện với những người sáng tạo không muốn công sức cả đời của mình bị khai thác để kiếm lời”.

Nhà văn Lincoln Michel nhận định: “Nếu không có luật sở hữu trí tuệ thì các công ty của Jack hay Elon sẽ không thể tồn tại” và nói thêm rằng: “Họ chỉ đơn giản là ghét nghệ sĩ”.

Theo đó, Lincoln Michel chỉ trích Jack Dorsey và Elon Musk hưởng lợi từ hệ thống luật sở hữu trí tuệ, nhưng giờ lại muốn xóa bỏ nó, có thể vì cản trở lợi ích của họ, nhất là trong lĩnh vực AI. Ông cho rằng họ xem nhẹ quyền lợi của nghệ sĩ và người sáng tạo.

Jack Dorsey sau đó đã giải thích thêm quan điểm của mình trong các phản hồi tiếp theo, nói “hiện có những mô hình tốt hơn nhiều để trả công cho người sáng tạo”, đồng thời cho rằng “các mô hình hiện tại lấy quá nhiều từ họ và chỉ nhằm trục lợi”.

Theo Jack Dorsey, hệ thống hiện tại bóc lột người sáng tạo và nên được thay thế bằng những mô hình mới công bằng hơn, trong đó người làm ra nội dung nhận được phần xứng đáng thay vì để các nền tảng trung gian "ăn dày".

Nhà đồng sáng lập Twitter đưa ra lập luận tương tự khi bị luật sư Nicole Shanahan phản bác bằng một từ “KHÔNG” viết hoa.

“Luật sở hữu trí tuệ là thứ duy nhất phân biệt tác phẩm của con người với của AI. Nếu anh muốn cải cách, hãy cùng bàn bạc!”, Nicole Shanahan cho hay.

Jack Dorsey phản hồi rằng: “Sự sáng tạo chính là điều đang phân biệt con người với máy móc, nhưng hệ thống hiện tại lại đang kìm hãm điều đó và trao quyền phân phối tiền bạc vào tay những ‘người gác cổng’ không trả công một cách công bằng”.

Phản ứng của Elon Musk (Giám đốc điều hành Tesla) ít nhất cũng phù hợp với những gì ông từng phát biểu trước đây, khi ông nói với Jay Leno rằng “bằng sáng chế là dành cho kẻ yếu”. Jay Leno là diễn viên hài, người dẫn chương trình truyền hình, nhà viết kịch bản và người đam mê xe hơi nổi tiếng của Mỹ.

Cách đây một thập kỷ, trong một động thái được gọi là “tặng bằng sáng chế”, Elon Musk cam kết Tesla sẽ không thực thi các bằng sáng chế của mình với các công ty khác sử dụng chúng “một cách thiện chí”. Tuy nhiên sau đó, Tesla vẫn kiện hãngcông nghệ chuyên về siêu tụ điện Cap-XX (Úc) về bằng sáng chế. Lý do được đưa ra là để đáp trả vụ kiện mà Cap-XX đệ đơn trước đó với một công ty con của Tesla.

Elon Musk và Jack Dorsey (trái) có cùng quan điểm là muốn ‘xóa bỏ toàn bộ luật sở hữu trí tuệ’ - Ảnh: Getty Images

Jack Dorsey từng thể hiện sự quan tâm đến các phương pháp tiếp cận mã nguồn mở với mạng xã hội, đặc biệt là khi khởi xướng dự án cuối cùng đã trở thành Bluesky, dù ông có vẻ mất niềm tin và rút khỏi ban quản trị của Bluesky.

Jay Graber, Giám đốc điều hành Bluesky, gần đây nói rằng sự ra đi của Jack Dorsey đã “giải phóng” công ty khỏi cảm giác là dự án phụ của một tỷ phú.

Cũng cần lưu ý rằng ranh giới giữa một cuộc trò chuyện ngẫu nhiên trên X hoàn toàn có thể ảnh hưởng đến chính sách thật sự của chính phủ Mỹ, khi Elon Musk đang lãnh đạo Ban Hiệu quả Chính phủ (DOGE) trong chính quyền Trump với mục tiêu tinh giản bộ máy hành chính và cắt giảm chi tiêu công của chính phủ liên bang Mỹ. DOGE chủ yếu được vận hành bởi các nhân sự đến từ giới công nghệ.

Mối quan hệ giữa Jack Dorsey với Elon Musk

Tháng 5.2024, Jack Dorsey đã rời khỏi hội đồng quản trị của Bluesky, dịch vụ mạng xã hội mà ông từng tài trợ và phổ biến một năm trước.

Trước đó, Jack Dorsey đã sử dụng X để chào mời các khoản tài trợ từ thiện mới của mình cho các giao thức internet mở, mà ông mô tả là “công nghệ tự do”. Ông đã thêm X vào loại công nghệ đó, gợi ý rằng các tập đoàn cũng có thể sử dụng và phát triển các giao thức internet mở.

Jack Dorsey đã giảm bớt danh sách những người mà ông theo dõi trên X xuống chỉ còn 3, gồm Elon Musk, Edward Snowden và Stella Assange (vợ của Julian Assange - nhà sáng lập WikiLeaks đang bị cầm tù). WikiLeaks là một tổ chức quốc tế phi lợi nhuận xuất bản các rò rỉ tin tức và phương tiện truyền thông phân loại được cung cấp từ các nguồn ẩn danh.

Điều này gợi ý sự ấm lên rõ ràng trong mối quan hệ giữa Elon Musk với Jack Dorsey.

Chỉ trích cách điều hành X của Elon Musk

Năm 2023, Jack Dorsey từng sử dụng Bluesky để chỉ trích Elon Musk và cách tỷ phú này vận hành X. Jack Dorsey cho rằng tỷ phú giàu nhất thế giới không "hành xử đúng đắn"kể từ khi tiếp quản X.

Elon Musk đổi Twitter tên thành X, sa thải một số giám đốc cấp cao và khoảng 80% nhân viên, đưa nhiều người dùng bị cấm trước đó trở lại (gồm cả ông Donald Trump) và cung cấp dịch vụ trả phí để có dấu tích xanh.

“Tôi nghĩ Elon Musk đã hành động sai khi nhận ra thời điểm mua lại của mình quá tệ. Tôi cũng không cho rằng việc hội đồng quản trị ép ông mua vào lúc đó như vậy là đúng”, Jack Dorsey chia sẻ trên Bluesky.

Trong một bài viết khác, Jack Dorsey cho rằng đáng lẽ Elon Musk nên từ bỏ thương vụ Twitter và đền bù 1 tỉ USD phí đơn phương hủy hợp đồng.

Theo Jack Dorsey, nếu Elon Musk hay bất cứ ai muốn mua lại Twitter, họ chỉ cần ra giá làm hài lòng hội đồng quản trị và cao hơn những gì Twitter có thể mang lại là được. “Vì vậy, tôi cho rằng Elon Musk đáng lẽ nên rút khỏi thương vụ và đền bù 1 tỉ USD”, Jack Dorsey khẳng định.

Điều đáng nói là Jack Dorsey từng ủng hộ đưa Elon Musk vào hội đồng quản trị và mua lại Twitter.

Hồi tháng 4.2022, Jack Dorsey tweet: "Elon là giải pháp duy nhất mà tôi tin tưởng. Tôi tin tưởng sứ mệnh của anh ấy là mở rộng ánh sáng của tri thức".

Bluesky ban đầu được thành lập vào năm 2019 như một dự án nội bộ của Twitter, khi Jack Dorsey vẫn là giám đốc điều hành, nhưng sau đó được tách ra thành công ty độc lập hoạt động vì lợi ích công chúng năm 2021. Jack Dorsey từ chức Giám đốc điều hành Twitter vào năm 2021 và nhiệm kỳ của ông trong hội đồng quản trị kết thúc năm 2022.

Bluesky là một mạng lưới và giao thức được khởi chạy để theo đuổi lý tưởng của Jack Dorsey về Twitter như một dịch vụ không có sự kiểm soát tập trung. Bluesky chính thức ra mắt vào tháng 2.2024 với khoảng 3 triệu người dùng và tăng lên thành 25,9 triệu cuối năm đó, công ty cho biết.

Mạng xã hội này đã gây chú ý trong những ngày đầu thành lập như một cách để thoát khỏi biến động tại Twitter sau thương vụ mua lại của Elon Musk.

Hồi tháng 2.2025, Jack Dorsey đưa ra ý kiến về việc nhiều người rời bỏ X để tham gia Bluesky.

"Tôi nghĩ rằng nhiều người đang chạy trốn khỏi X hơn là đến với Bluesky vì một điều gì đó", Jack Dorsey cho biết trong một tập của podcast In Good Company khi được hỏi tại sao Bluesky lại phát triển nhanh như vậy.

"Thật không may, đó không phải là cách tuyệt vời để xây dựng một sản phẩm. Chúng ta thường muốn mọi người chạy đến với mình vì một điều cụ thể mà trước đây họ không thể làm", doanh nhân 48 tuổi người Mỹ nói thêm.

"Bluesky đã xây dựng được điều mà tôi muốn nó làm và tôi rất hào hứng, đó là kho thuật toán, nơi người dùng có thể chọn thuật toán của riêng mình. Đó tưởng chừng là lý do nhiều người sẽ tìm đến nền tảng này. Tôi nghĩ lý do nhiều người sẽ đến với Bluesky vì họ có nhiều quyền tự chủ hơn và nhiều quyền kiểm soát hơn. Thế nhưng, đó không phải là điều mà mọi người quan tâm. Điều mà họ quan tâm lúc này là không tham gia X vì bất kỳ lý do cá nhân nào", ông bình luận.

Bluesky đã chứng kiến sự gia tăng đột biến về số lượng người dùng đăng ký vào tháng 11.2024 trong bối cảnh nhiều người rời khỏi X sau khi ông Trump, với sự hỗ trợ của Elon Musk, đắc cử Tổng thống Mỹ.

Elon Musk đã chi hơn 250 triệu USD và liên tục đăng bài kêu gọi trên mạng xã hội X để giúp ông Trump tái đắc cử Tổng thống Mỹ. Đáp lại, ông Trump trao cho Elon Musk quyền lãnh đạo DOGE.

Sơn Vân