ESG và chuyển đổi số - Thách thức từ cơn khát nhân sự

ESG và chuyển đổi số: Từ chiến lược đến thực thi

“Có tới 92% chiến lược được xây dựng nhưng không thực sự thành công, phần lớn do thiếu một kế hoạch hành động cụ thể, thiếu sự cam kết xuyên suốt từ cấp lãnh đạo tới nhân viên”. Con số đáng chú ý trên được ông Sam Hanna, Giám đốc điều hành và Phó Chủ tịch Chiến lược ASEAN - Shell Global Lubricants nhấn mạnh tại Hội thảo chuyên đề Giải pháp chuyển đổi số và thực hành ESG - Chìa khóa hướng tới hội nhập nền kinh tế toàn cầu tổ chức ngày 24/6.

Theo vị chuyên gia này, điều quan trọng là các thành viên trong tổ chức phải cùng nhìn về một hướng, như một đội bóng, sẽ hỗn loạn nếu mỗi người nhìn vào một khung thành khác nhau. Không dễ để biến một chiến lược thành chuỗi hoạt động cụ thể, điều tương tự cũng diễn ra trong việc thực thi ESG.

Ông Sam Hanna cho biết, dù 80% doanh nghiệp cho biết đã có cam kết hoặc kế hoạch ESG, có tới 34% doanh nghiệp không có chương trình ESG. Đối với các doanh nghiệp lớn, chỉ 15% các doanh nghiệp có báo cáo đầy đủ về ESG. Con số đáng lo hơn là 76% thiếu cấu trúc quản trị ESG bài bản về vai trò nhiệm vụ, trách nhiệm hay cơ chế giám sát.

Theo ông Sam Hanna, trong bối cảnh toàn cầu chuyển dịch mạnh mẽ, ESG không còn là lựa chọn mà là chiến lược bắt buộc. Việt Nam đang ở một thời điểm mang tính quyết định, buộc phải giải bài toán kép giữa tăng trưởng nhanh và tăng trưởng bền vững. Tuy nhiên, hai mục tiêu này không đối lập mà có thể hài hòa, với ESG đóng vai trò là cầu nối.

Ông Sam Hanna, Giám đốc điều hành và Phó chủ tịch Chiến lược ASEAN - Shell Global Lubricants.

Đồng tình với quan điểm trên, TS. Lương Thái Bảo từ Viện Ngân hàng Tài chính, Đại học Kinh tế Quốc dân cho rằng chiến lược và thực thi sẽ quyết định thành công. Ở cấp quốc gia, Việt Nam đứng giữa lựa chọn giữa tăng trưởng đơn thuần hay tăng trưởng bền vững. Trong các biến số của mô hình tăng trưởng, việc triển khai phát triển công nghệ thực hiện ở ba lĩnh vực gồm R&D, đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp.

Việt Nam đã thiết lập chiến lược cạnh tranh quốc gia dựa trên công nghệ số. Trong đó, chuyển đổi số quốc gia với tư cách vừa là mục tiêu của chính sách phát triển công nghiệp vừa là công cụ đạt mục tiêu chiến lược quốc gia khác và động lực để thúc đẩy R&D, đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp trong ngành.

Ở cấp độ vi mô, doanh nghiệp với vai trò tập hợp các nguồn lực để lập để từ đó thực thi kế hoạch và đạt mục tiêu. Công nghệ là yếu tố tăng trưởng nội sinh, đưa ra cách thức để kết hợp các yếu tố về lao động và vốn. Do đó, theo ông Bảo, ESG và chuyển đổi số không nằm ngoài mục tiêu cuối cùng nhằm giúp mô hình sản xuất vận hành hiệu quả hơn, tạo ra sản lượng nhiều hơn với những ràng buộc mới về môi trường và trách nhiệm xã hội.

Khoảng trống nguồn nhân lực - điểm nghẽn của ESG

Hội thảo chuyên đề "Giải pháp chuyển đổi số và thực hành ESG - Chìa khóa hướng tới hội nhập nền kinh tế toàn cầu".

Cũng tại hội thảo, TS. Phùng Văn Đông, Giám đốc Viện Công nghệ Châu Á tại Việt Nam (AIT Việt Nam), nhấn mạnh rằng việc thực thi ESG & chuyển đổi số không thể thành công nếu thiếu con người. Kể lại về lần chia sẻ với một CEO của tập đoàn đầu tư lớn tại TP.HCM, TS. Phùng Văn Đông cho biết doanh nghiệp của CEO này đã làm về ESG từ rất sớm nhưng vẫn thiếu hụt các nhân sự để có thể cùng tham gia quản trị, đánh giá, giúp đỡ tư vấn cho đối tác.

“Tôi nằm vắt tay lên trán, suy nghĩ, về mạng lưới quen biết của mình có ai thật sự là chuyên gia ESG không”, lời tâm sự cá nhân của vị CEO được TS. Phùng Văn Đông kể lại phản ánh một thực tế phổ biến về nguồn nhân lực cho ESG. Cơn khát nguồn lực nhân sự xanh và số còn thể hiện ở việc chỉ có khoảng 30% kỹ sư công nghệ thông tin mới ra trường có thể làm việc ngay.

Thách thức nhân lực ESG không chỉ nằm ở số lượng mà còn ở chất lượng. Các tổ chức đào tạo hiện chưa kịp điều chỉnh chương trình dạy, trong khi công nghệ mới, đặc biệt là AI, thay đổi nhanh chóng, liên tục yêu cầu cập nhật kỹ năng. Một chương trình học có thể hợp lý hôm nay nhưng lạc hậu chỉ sau vài tháng. Ngay cả với làn sóng sa thải các kỹ sư ngành IT được nhắc đến gần đây cũng xuất phát từ việc chuyển dịch yêu cầu khi bùng nổ công nghệ mới.

"ESG là lĩnh vực liên ngành, yêu cầu kiến thức tích hợp từ môi trường, xã hội, quản trị và cả công nghệ. Không dễ để tìm được một chuyên gia hiểu được chuẩn mực ESG, lại có thể sử dụng công cụ số, phân tích dữ liệu, viết báo cáo chuẩn quốc tế hay hiểu về công nghệ blockchain trong báo cáo giám sát rủi ro", Giám đốc AIT Việt Nam cho hay.

Nếu không giải quyết bài toán nguồn nhân lực, ESG sẽ tiếp tục vướng ở khâu thực thi. Theo TS. Phùng Văn Đông, không ai có thể đào tạo một mình cho cả xã hội. AIT Việt Nam cũng đang cùng doanh nghiệp xây dựng các chương trình linh hoạt, thực tiễn. Đồng hành là cách duy nhất để cùng nhau vượt qua thách thức này.

Tùng Linh