EU có động thái mới ở Biển Đen

Trong bối cảnh cuộc xung đột ở Ukraine làm gia tăng các rủi ro địa chính trị ở khu vực Biển Đen, EU muốn thiết lập một trung tâm an ninh hàng hải để bảo vệ cơ sở hạ tầng quan trọng và các hoạt động vận chuyển trong khu vực. Nhưng thông tin chi tiết vẫn còn mơ hồ.

Liên minh châu Âu (EU) đặt mục tiêu tăng cường sự hiện diện của mình tại Biển Đen, một khu vực có giá trị địa chiến lược mới, để bảo vệ cơ sở hạ tầng quan trọng, gỡ bỏ thủy lôi trên biển, chống lại các mối đe dọa hỗn hợp, giảm thiểu rủi ro môi trường và đảm bảo quyền tự do hàng hải cho thương mại.

"Khu vực Biển Đen có tầm quan trọng chiến lược lớn đối với Liên minh châu Âu vì mối liên hệ (giữa) Trung Á và châu Âu. Nó quan trọng vì an ninh, thương mại và năng lượng", Đại diện cấp cao EU về Chính sách Đối ngoại và An ninh Kaja Kallas cho biết hôm 28/5 khi bà công bố một chiến lược mới nhằm củng cố mối quan hệ giữa khối này với các quốc gia Biển Đen, ngoại trừ Nga.

Biển Đen là một vùng nước giáp ranh với 7 quốc gia với bờ biển trải dài qua 2 quốc gia thành viên EU – Bulgaria và Romania, cũng như các ứng cử viên đang chờ gia nhập EU là Gruzia (Georgia), Thổ Nhĩ Kỳ và Ukraine, cộng với Nga. Moldova, một quốc gia ứng cử viên EU nữa, cũng có thể tiếp cận vùng biển này qua Sông Danube.

Kể từ khi xung đột Nga-Ukraine bùng phát, Biển Đen đã trở nên bất ổn với các cuộc tấn công qua lại, việc sử dụng mìn và các hoạt động quân sự trên diện rộng, gây nguy hiểm cho hoạt động vận chuyển hàng hóa trong khu vực.

Gần đây, EU ngày càng lo ngại về các cuộc tấn công tiềm tàng vào cơ sở hạ tầng quan trọng dưới biển như cáp quang và hoạt động của các tàu chở dầu thuộc "hạm đội bóng tối" giúp Nga lách các lệnh trừng phạt của EU đối với xuất khẩu dầu của mình, bà Kallas cho biết.

Khu vực Biển Đen đã trở nên bất ổn kể từ xung đột Nga-Ukraine, khi việc sử dụng mìn và các hoạt động quân sự trên diện rộng đã cản trở dòng chảy hàng hóa. Ảnh: Getty Images

Theo chiến lược mới được EU công bố hôm 28/5, một "trung tâm an ninh hàng hải" dự kiến sẽ được thiết lập để tăng cường "nhận thức tình hình và chia sẻ thông tin trên Biển Đen, giám sát theo thời gian thực từ không gian đến đáy biển, và cảnh báo sớm về các mối đe dọa tiềm ẩn và các hoạt động độc hại".

Bà Kallas cho biết, đề xuất này cũng có thể giúp giám sát một lệnh ngừng bắn tiềm tàng trong tương lai giữa Nga và Ukraine. Một mục tiêu khác là hỗ trợ xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông khu vực, một phần là "để cải thiện khả năng di chuyển của quân đội để quân đội và thiết bị có thể đến nơi cần thiết, khi cần thiết", nhà ngoại giao hàng đầu EU nhấn mạnh.

Tuy nhiên, theo DW, vẫn chưa rõ trung tâm này sẽ đặt ở đâu và những quốc gia nào sẽ tham gia, cũng như không rõ nguồn tài chính nào sẽ được phân bổ cho trung tâm này.

Còn theo bà Kallas, nguồn tài trợ, địa điểm và mô hình hoạt động của trung tâm an ninh sẽ phụ thuộc vào các cuộc đàm phán về ngân sách 7 năm tiếp theo của khối.

Ủy ban châu Âu (EC) – cơ quan điều hành EU – dự kiến sẽ trình bày đề xuất rất được mong đợi cho ngân sách 2028-2032 trước khi kết thúc năm. Bản dự thảo sau đó sẽ khởi động một cuộc tranh luận kéo dài, phức tạp và có thể bùng nổ giữa các chính phủ của 27 quốc gia thành viên.

Hôm 28/5, EC cho biết, bước tiếp theo sẽ là tập hợp các Bộ trưởng từ các quốc gia thành viên EU và các nước Biển Đen để thảo luận về cách đưa đề xuất này tiến triển.

Brussels hy vọng tầm quan trọng ngày càng lớn của Biển Đen, một khu vực bao gồm 174 triệu người, sẽ thuyết phục các trung tâm ra quyết định ở các quốc gia có liên quan đặt cược vào chiến lược này và cung cấp các khoản tiền cần thiết.

Kế hoạch này cũng có thể hưởng lợi từ nỗ lực tài chính mà hầu hết các quốc gia thành viên sẽ phải thực hiện để đạt được mục tiêu 5% GDP trong tương lai của NATO.

Minh Đức (Theo Euronews, DW)