8 hệ thống phòng không đáng chú ý của Ấn Độ

Mạng lưới phòng không mà nước này thiết lập gồm cả hệ thống nhập khẩu như S-400 của Nga, Spyder của Israel lẫn giải pháp nội địa như Akash, tạo thành lá chắn toàn diện đối phó nhiều cuộc tấn công.

Hệ thống tầm ngắn chuyên đánh chặn mối đe dọa ở khoảng cách tối đa 30km. Mối đe dọa từ 30 - 70km do hệ thống tầm trung phụ trách. Còn hệ thống tầm xa xử lý mối đe dọa từ 70 - 4.000km.

Hai giải pháp nội địa

Hệ thống Akash do Cơ quan Nghiên cứu - Phát triển quốc phòng Ấn Độ (DRDO) phát triển và đưa vào sử dụng từ năm 2014, sử dụng tên lửa đất đối không tầm trung có khả năng vô hiệu hóa nhiều mối đe dọa như chiến đấu cơ, máy bay không người lái, trực thăng, tên lửa hành trình. Phạm vi đánh chặn đạt 40km.

Biến thể Akash-NG có phạm vi đánh chặn 70 - 80km, tốc độ cùng hiệu quả đều tăng lên. Hệ thống từng được kích hoạt khi Pakistan đáp trả chiến dịch Sindoor của Ấn Độ tháng qua.

Một giải pháp nội địa khác là Akashteer phát triển bởi công ty Bharat Electronics. Được ví như “Vòm sắt” phiên bản Ấn Độ, hệ thống tích hợp dữ liệu từ nhiều nền tảng radar và tên lửa khác nhau để tạo ra hình ảnh không phận thống nhất theo thời gian thực. Khả năng ra quyết định tự động, phi tập trung của nó giúp rút ngắn thời gian phản ứng trước mối đe dọa.

Lúc Paskitan tấn công đáp trả, Akash cùng Akashteer đánh chặn tất cả máy bay không người lái lẫn tên lửa bắn sang. Toàn bộ 15 địa điểm bị nhắm mục tiêu đều không ghi nhận thương vong.

Hệ thống Akash - Ảnh: Asia Times/Wikipedia

S-400 của Nga

Hệ thống đất đối không tầm xa S-400 Triumf được Ấn Độ mua qua hợp đồng trị giá 5 tỉ USD ký tháng 10.2018. Được thiết kế để đối phó máy bay, tên lửa hành trình, tên lửa đạn đạo, nó có thể tấn công nhiều mục tiêu cùng lúc ở phạm vi lên đến 380km.

Tính đến năm 2023, 3 trong số 5 tổ hợp S-400 Triumf theo hợp đồng đã đi vào hoạt động.

Barak-8

Tên lửa đất đối không tầm trung Barak-8 vừa hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ thủ đô New Delhi khỏi tên lửa đạn đạo Fatah-II của Pakistan. Đây là khí tài do DRDO hợp tác với công ty Israel Aerospace Industries (IAI) phát triển, tầm bắn 70 - 100km, tốc độ tối đa gần 3.000 km/giờ, mang được đầu đạn 60kg, dùng hệ thống đẩy xung kép, điều khiển vector lực đẩy, radar và cảm biến tiên tiến.

Lô Barak-8 đầu tiên được mua vào năm 2017. Đến nay cả lục quân, không quân lẫn hải quân Ấn Độ đều sử dụng chúng.

Tên lửa Barak-8 - Ảnh: Military Review

Spyder của Israel

IAI còn hợp tác với Rafael Advanced Defense Systems phát triển hệ thống phòng không di động tầm thấp Spyder, đủ sức vô hiệu hóa máy bay phản lực, trực thăng, máy bay không người lái, đạn dẫn đường chính xác.

Được thiết kế để bắn 2 loại tên lửa Python-5 và Derby, Spyder có cả biến thể tầm ngắn tối đa 15km cùng biến thể tầm trung 35 - 50km, tốc độ tối đa 4.900 km/giờ, tiêu diệt mối đe dọa ở độ cao lên đến 16.000 mét.

Ấn Độ ký hợp đồng mua 18 hệ thống tầm trung Spyder-MR cùng 750 tên lửa Python-5 và Derby. Không quân nước này đang vận hành 1 tổ hợp, chờ chuyển giao 4 tổ hợp khác.

Spyder từng được kích hoạt trong nhiều sự kiện căng thẳng, bảo vệ hạ tầng cố định lẫn đơn vị di động. Với khả năng theo dõi nhiều mục tiêu, hoạt động ở mọi điều kiện thời tiết, phản ứng nhanh nhạy, hệ thống đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phòng không nhiều lớp.

QRSAM

Đây là một giải pháp nội địa khác phát triển bởi DRDO. Tên lửa QRSAM có thể tấn công nhiều mục tiêu trong phạm vi 25 - 30km, rất lý tưởng cho phòng không cơ động trong tình huống chiến trường thay đổi nhanh chóng.

Một hệ thống gồm 2 phương tiện chính: đơn vị chỉ huy - điều khiển hoàn toàn tự động, nền tảng radar tích hợp cả radar mảng chủ động (BSR) lẫn radar đa chức năng (BMFR). Hộp chứa tên lửa phóng đi được đặt trên xe tải vô cùng linh hoạt.

Lần thử nghiệm QRSAM thành công đầu tiên diễn ra vào ngày 7.6.2017 tại bang Odisha. Vài cuộc thử nghiệm gần đây chứng minh hiệu quả tác chiến cùng khả năng theo dõi mục tiêu từ xa, phối hợp hệ thống mạnh mẽ của hệ thống. Giới chức quốc phòng xem vũ khí này như cột mốc quan trọng trong hành trình hướng tới các giải pháp phòng không tự phát triển.

Hệ thống QRSAM - Ảnh: DRDO

QRSAM bổ sung cho Akash và Spyder, tạo thành lá chắn bảo vệ tài sản quan trọng, đơn vị cơ động khỏi mối đe dọa tầm thấp.

Abhra MRSAM

Tháng 2.2023, quân đoàn 33 bảo bệ biên giới Sikkim và hành lang Siliguri đưa tên lửa đất đối không tầm trung Abhra MRSAM đầu tiên vào sử dụng. Tên lửa này do DRDO cùng Israel Aerospace Industries hợp tác phát triển, có thể đánh chặn máy bay phản lực, trực thăng, máy bay không người lái, tên lửa hành trình với tầm bắn lên đến 70km. Abhra MRSAM qua nhiều lần thử nghiệm thể hiện khả năng tiêu diệt mục tiêu tốc độ cao ở tình huống phức tạp.

Hiện lục quân, không quân lẫn hải quân Ấn Độ đều sử dụng Abhra MRSAM. Đặc biệt khu trục hạm INS Vikrant và khu trục hạm lớp Kolkata đều được trang bị.

VSHORADS

Do DRDO phát triển để đối phó mối đe dọa tầm cực thấp, VSHORADS có thể tiêu diệt mục tiêu là máy bay phản lực hay trực thăng cách xa 6 - 7km ở độ cao 4,5km. Hệ thống nặng chỉ 21kg và dài 2 mét nên dễ dàng triển khai bởi cá nhân hay nhóm nhỏ, lập nên thế trận phòng thủ một cách nhanh chóng.

VSHORADS có 3 lần thử nghiệm thành công ngoài khơi bờ biển Odisha. Hệ thống tích hợp nhiều công nghệ tiên tiến như hệ thống kiểm soát phản ứng (RCS).

Mặc dù tầm bắn lẫn tốc độ không bằng Igla-S của Nga hay Stinger của Mỹ, VSHORADS lại đáp ứng tốt nhu cầu của quân đội Ấn Độ.

Kub Kvadrat

Đây là hệ thống đất đối không thời Liên Xô, đạt tầm bắn 24km, đánh chặn được mục tiêu ở độ cao 14km. Kub Kvadrat sử dụng tên lửa dẫn đường radar bán chủ động 3M9 với tốc độ tối đa 3.424 km/giờ. Tên lửa nặng 599kg và mang đầu đạn phân mảnh nổ mạnh 59kg.

Khả năng tấn công nhiều mục tiêu ở độ cao khác nhau cộng thêm hệ thống dẫn đường radar bán chủ động khiến Kub Kvadrat trở thành một trong số hệ thống đáng tin cậy.

Cẩm Bình