EU đề xuất kéo dài bảo hộ người tị nạn Ukraine

Người tị nạn từ Ukraine tại khu vực biên giới Medyka, Ba Lan, ngày 27/2/2022. Ảnh: AFP/TTXVN

Đây được xem là một bước đi nhân đạo, đồng thời cũng là cơ hội để EU lần đầu tiên bắt đầu lên kế hoạch dài hạn cho tương lai của hơn 4 triệu người Ukraine đang tị nạn trên lãnh thổ mình.

Kể từ khi cuộc xung đột với Nga bùng phát hồi tháng 3/2022, hàng triệu người Ukraine đã rời bỏ quê hương và được EU tiếp nhận theo cơ chế bảo hộ đặc biệt, cho phép cư trú, làm việc và tiếp cận các dịch vụ y tế, giáo dục cũng như hỗ trợ xã hội.

Theo phóng viên TTXVN tại Bỉ, trong bối cảnh quy chế hiện tại sẽ hết hiệu lực vào tháng 3/2026, EC đề xuất gia hạn thêm một năm, đến tháng 3/2027. Quan trọng hơn, Ủy ban này cũng hướng tới việc chuyển từ phản ứng khẩn cấp sang kế hoạch hỗ trợ dài hạn, nhằm tạo điều kiện để người tị nạn hòa nhập bền vững hoặc trở về quê nhà một cách an toàn và có phẩm giá.

Bên cạnh việc gia hạn bảo hộ, điểm nhấn quan trọng trong đề xuất của EC là kế hoạch đồng tài trợ thành lập các "Trung tâm đoàn kết" (Unity Hubs). Những trung tâm này được kỳ vọng sẽ đóng vai trò kép: hỗ trợ người tị nạn hòa nhập tốt hơn với cộng đồng sở tại thông qua đào tạo ngôn ngữ, tìm kiếm việc làm và học tập; đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho những người có nguyện vọng hồi hương khi điều kiện cho phép.

EC nhấn mạnh việc hồi hương phải được tiến hành trên cơ sở tự nguyện, có thông tin đầy đủ và đảm bảo an toàn. Do đó, EC khuyến khích các quốc gia thành viên thiết lập chương trình hồi hương tự nguyện, phối hợp chặt chẽ với chính quyền Ukraine. Điều này nhằm đảm bảo quá trình trở về, nếu diễn ra, sẽ được triển khai một cách tuần tự, có kiểm soát và nhân đạo, thay vì đột ngột khi quy chế bảo hộ tạm thời kết thúc.

Phát biểu tại Brussels, Phó Thủ tướng Ukraine Oleksiy Tchernichov bày tỏ ủng hộ kế hoạch này, đồng thời ghi nhận nỗ lực của EU trong việc đảm bảo cuộc sống ổn định cho công dân Ukraine xa xứ. Về phần mình, Ủy viên châu Âu về các vấn đề nội vụ Magnus Brunner nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chuẩn bị cho “giai đoạn chuyển tiếp”, từ bảo hộ khẩn cấp sang hòa nhập bền vững hoặc hồi hương có tổ chức.

Với đề xuất mới, EU không chỉ gia hạn một chính sách nhân đạo, mà còn định hình lại cách tiếp cận dài hạn đối với người tị nạn: không chỉ là nơi trú ẩn tạm thời, mà còn là không gian để xây dựng lại cuộc sống - dù ở lại hay trở về.

Cùng ngày 4/6, tại Berlin, Ngoại trưởng Ba Lan Radoslaw Sikorski đã thảo luận với người đồng cấp Đức Johann Wadephul về an ninh châu Âu, cũng như việc tiếp tục viện trợ quân sự và kinh tế cho Ukraine.

Theo phóng viên TTXVN tại châu Âu, sau cuộc hội đàm, Ngoại trưởng Sikorski khẳng định Ba Lan và Đức "có vai trò đặc biệt" liên quan đến an ninh ở sườn phía Đông châu Âu và hỗ trợ Ukraine. Ông nhấn mạnh "đây là trách nhiệm lịch sử chung và là phép thử cho sự hợp tác của chúng ta". Ông cho biết người đồng cấp Đức đã nhất trí rằng "châu Âu phải chịu trách nhiệm lớn hơn đối với an ninh của chính mình và tương lai của một Ukraine có chủ quyền".

Hai ngoại trưởng đã khởi động lại Diễn đàn Ba Lan - Đức sau 7 năm gián đoạn. Bày tỏ vui mừng trước sự kiện này, Ngoại trưởng Sikorski đồng thời cho rằng "xã hội dân sự là một yếu tố rất quan trọng trong quan hệ giữa Ba Lan và Đức”. Nhà ngoại giao Ba Lan cho rằng diễn đàn này cung cấp một nền tảng thiết yếu cho đối thoại giữa chính phủ và các đại diện của giới học giả, chuyên gia, đồng thời kỳ vọng diễn đàn sẽ tạo đà cho sự phát triển quan hệ song phương trong nhiều lĩnh vực.

Cũng trong ngày 4/6, tại Hội nghị Nhóm Liên lạc quốc phòng Ukraine tổ chức ở Brussels (Bỉ), Bộ trưởng Quốc phòng Hà Lan Ruben Brekelmans công bố gói viện trợ mới trị giá 400 triệu euro (tương đương 457 triệu USD) cho Ukraine nhằm hỗ trợ các hoạt động hàng hải. Gói này bao gồm hơn 100 tàu các loại (tàu tuần tra, tàu vận tải, tàu đánh chặn, tàu đặc nhiệm), hơn 50 thiết bị bay không người lái trên biển, hệ thống cảm biến, vũ khí, phụ tùng và chương trình huấn luyện chuyên sâu cho lực lượng Ukraine.

Hương Giang - Ngọc Long (TTXVN)