EU lo ngại Trung Quốc 'vũ khí hóa' các vật liệu quan trọng

Các quan chức Liên minh châu Âu đang làm việc để thu hẹp phạm vi kiểm soát xuất khẩu mà Trung Quốc mới công bố đối với gali và germani, 2 kim loại chính được sử dụng trong chất bán dẫn, tấm pin mặt trời và xe điện, hãng thông tấn Bloomberg cho hay.

Trung Quốc hôm 3/7 tuyên bố, họ sẽ hạn chế xuất khẩu 2 loại khoáng sản này cùng các hợp chất hóa học có liên quan vì lý do an ninh quốc gia, vì chúng có thể được sử dụng cho mục đích quân sự. Điều này có nghĩa là nếu chính quyền trung ương từ chối cấp giấy phép, các công ty sẽ bị cấm xuất khẩu hoàn toàn.

Tin tức bất ngờ từ Bắc Kinh đặt Brussels vào tình trạng báo động cao, bởi cả gali và germani đều thuộc danh mục “chiến lược”, rất cần thiết để hoàn thành quá trình chuyển đổi kỹ thuật số và năng lượng xanh của EU.

Người phát ngôn của Ủy ban châu Âu nghi ngờ Trung Quốc viện dẫn lý do “an ninh quốc gia” để biện minh cho động thái bất ngờ này, đồng thời kêu gọi nước này xây dựng chính sách thương mại dựa trên “những cân nhắc về an ninh rõ ràng”, phù hợp với Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).

EU lập luận rằng những vật liệu này được sử dụng trong nhiều loại sản phẩm công nghệ và lo ngại rằng Trung Quốc đang “vũ khí hóa” các vật liệu quan trọng.

Theo bà Shu Jueting, người phát ngôn của Bộ Thương mại Trung Quốc, việc kiểm soát xuất khẩu gali và germani mới được công bố không nhằm vào bất kỳ quốc gia cụ thể nào. Ảnh: Global Times

Phát ngôn viên của Bộ Thương mại Trung Quốc Shu Jueting hôm 6/7 cho biết, EU và Mỹ đã được thông báo trước về các biện pháp kiểm soát này. Tuy nhiên, theo nguồn tin của Bloomberg, các quan chức EU ở Bắc Kinh chỉ có vài giờ đồng hồ để báo cáo về nước trước khi thông báo chính thức được đưa ra hôm 3/7.

Bloomberg cũng cho biết, EU đang bắt đầu đánh giá về tác động của các hạn chế này đối với các ngành công nghiệp và quốc gia trong khối, cũng như các bước hành động tiếp theo.

Tuy nhiên, vẫn chưa rõ quá trình đánh giá mất bao nhiêu thời gian, bởi tác động thực tế của các biện pháp này phụ thuộc vào mức độ nghiêm ngặt mà chính phủ Trung Quốc quyết định thực thi chúng.

Mặc dù Trung Quốc nói rằng các biện pháp này được thực hiện vì lý do an ninh quốc gia, nhưng thông báo của họ được đưa ra chỉ vài ngày sau khi chính phủ Hà Lan công bố các biện pháp kiểm soát mới nhằm cản trở các công ty Trung Quốc tiếp cận thiết bị sản xuất chip quan trọng.

Trong khi đó, Mỹ được cho là đang xem xét các biện pháp kiềm chế mới đối với việc xuất khẩu dịch vụ điện toán đám mây và chất bán dẫn AI sang Trung Quốc.

Các sự kiện diễn ra nối tiếp nhau cho thấy Bắc Kinh sẵn sàng tận dụng sự thống trị thị trường của mình đối với kim loại hiếm để trả đũa những gì họ coi là các biện pháp kiểm soát thương mại “chính trị hóa” của các đồng minh phương Tây.

Mặc dù vậy, người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh phủ nhận ý định “ăn miếng trả miếng” của Trung Quốc.

“Trung Quốc luôn cam kết thực hiện các biện pháp kiểm soát xuất khẩu công bằng, hợp lý và không phân biệt đối xử. Việc kiểm soát xuất khẩu của chính phủ Trung Quốc đối với các mặt hàng có liên quan theo luật là một thông lệ quốc tế phổ biến và nó không nhắm mục tiêu vào bất kỳ quốc gia cụ thể nào”, bà Mao Ninh cho biết.

Nguyễn Tuyết (Theo Bloomberg, CNBC, Euronews)