EU sửa đổi cơ chế tạm ngừng miễn thị thực đối với nước thứ ba

Biển chỉ hướng cho du khách đi vào khu vực Schengen tại sân bay quốc tế Henri Coanda, gần Bucharest, Romania. (Ảnh: THX/TTXVN)

Theo phóng viên TTXVN tại Brussels, ngày 17/6, Hội đồng và Nghị viện châu Âu (EP) đã đạt được thỏa thuận tạm thời về việc sửa đổi cơ chế cho phép Liên minh châu Âu (EU) tạm ngừng quy chế miễn thị thực đối với công dân các quốc gia thứ 3 hiện đang được miễn thị thực khi nhập cảnh khu vực Schengen.

Động thái này nhằm giúp EU phản ứng linh hoạt và kịp thời hơn trong các tình huống mà việc miễn thị thực bị lạm dụng hoặc ảnh hưởng đến lợi ích chung của khối.

Theo nội dung sửa đổi, cơ chế tạm ngừng miễn thị thực sẽ được áp dụng trong một số trường hợp mới, mở rộng so với các quy định trước đây.

Cụ thể, nếu một quốc gia áp dụng chính sách thị thực không phù hợp với quy định chung của EU, đặc biệt khi quốc gia đó nằm gần EU về mặt địa lý, nguy cơ dòng người từ các nước thứ 3 lợi dụng để nhập cảnh trái phép vào EU qua ngả trung gian sẽ gia tăng.

Bên cạnh đó, EU cũng sẽ cân nhắc áp dụng cơ chế này đối với những quốc gia triển khai các chương trình cấp quốc tịch đổi lấy đầu tư, trong đó người được cấp quốc tịch không cần có mối liên hệ thực tế với quốc gia sở tại, mà chỉ cần thực hiện một khoản đóng góp tài chính hoặc đầu tư định sẵn. Việc này bị coi là tiềm ẩn nhiều rủi ro liên quan đến an ninh và quản lý di trú.

Ngoài ra, cơ chế mới còn tính đến các yếu tố như sự tồn tại của các mối đe dọa tổng hợp, hoặc các lỗ hổng trong hệ thống pháp lý và quy trình bảo mật tài liệu của quốc gia thứ 3.

Trong trường hợp quan hệ đối ngoại giữa quốc gia đó và EU bị xấu đi, đặc biệt khi liên quan đến vi phạm nhân quyền, các quyền tự do cơ bản hoặc những vi phạm nghiêm trọng đối với Hiến chương Liên hợp quốc, EU cũng có thể xem xét tạm ngừng quy chế miễn thị thực.

Những điều kiện mới này được bổ sung vào các lý do đã được quy định trước đây, chẳng hạn như số lượng đơn xin tị nạn gia tăng đột biến từ một quốc gia có tỷ lệ chấp thuận thấp, số người bị từ chối nhập cảnh hoặc lưu trú quá hạn tăng cao, hay các nguy cơ đe dọa đến trật tự và an ninh công cộng.

Để đảm bảo tính minh bạch và nhất quán trong quá trình áp dụng, luật mới cũng đưa ra các ngưỡng định lượng cụ thể. Theo đó, nếu các chỉ số như trường hợp bị từ chối nhập cảnh, lưu trú quá hạn, nộp đơn xin tị nạn hoặc phạm tội nghiêm trọng tăng từ 30% trở lên, hoặc nếu tỷ lệ chấp thuận đơn xin tị nạn dưới 20%, EU sẽ có cơ sở để kích hoạt cơ chế tạm ngừng.

Về mặt thời gian, giai đoạn tạm ngừng ban đầu sẽ được kéo dài từ 9 tháng hiện nay lên 12 tháng. Nếu quốc gia liên quan không có động thái khắc phục phù hợp, thời gian này có thể được gia hạn thêm tối đa 24 tháng, thay vì 18 tháng như quy định cũ.

Trong suốt thời gian này, Ủy ban châu Âu (EC) sẽ tiến hành đối thoại với quốc gia bị ảnh hưởng nhằm thúc đẩy các biện pháp cải thiện. Trường hợp quốc gia đó không đáp ứng các yêu cầu sửa đổi, EU có thể tiến tới thu hồi vĩnh viễn quy chế miễn thị thực đã cấp.

Một điểm đáng chú ý trong thỏa thuận lần này là EU có thể giới hạn việc tạm ngừng miễn thị thực chỉ đối với những cá nhân cụ thể, thay vì áp dụng đại trà lên toàn bộ công dân như trước.

Đối tượng áp dụng có thể là các quan chức chính phủ, nhà ngoại giao hoặc những người chịu trách nhiệm trực tiếp cho các vi phạm liên quan đến quyền con người và nghĩa vụ quốc tế. Quy định này nhằm đảm bảo tính công bằng và tránh gây ảnh hưởng không cần thiết tới người dân nói chung.

Cơ chế tạm ngừng miễn thị thực, được EU đưa vào áp dụng từ năm 2013, là một biện pháp phòng ngừa nhằm đối phó với tình trạng lạm dụng chính sách di trú.

Trong những năm gần đây, EU đã ghi nhận nhiều trường hợp công dân các nước thứ 3 lưu trú quá thời hạn hoặc lợi dụng chính sách thị thực lỏng lẻo của một số quốc gia lân cận để tìm cách nhập cảnh bất hợp pháp vào EU.

Ngoài ra, số lượng đơn xin tị nạn không có cơ sở pháp lý hợp lệ cũng gia tăng đáng kể, đặt ra thách thức cho hệ thống tiếp nhận của các nước thành viên.

Thỏa thuận tạm thời giữa Hội đồng châu Âu và EP sẽ tiếp tục được đưa ra xem xét và thông qua chính thức trong thời gian tới, trước khi chính thức có hiệu lực trên toàn khối./.

(TTXVN/Vietnam+)