EU tăng chi tiêu quốc phòng, cam kết ủng hộ Ukraine

Hội nghị thượng đỉnh quốc phòng của Liên minh châu Âu (EU) tại Brussels diễn ra trong lúc gia tăng lo ngại Nga có thể tấn công một quốc gia EU, đồng thời đặt ra câu hỏi về sự phụ thuộc của châu Âu vào Mỹ trong việc đảm bảo an ninh.

“Hôm nay, chúng tôi đã chứng minh rằng EU đang đứng lên đối mặt với thách thức, xây dựng một châu Âu phòng thủ và sát cánh cùng Ukraine”, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa, người lãnh đạo hội nghị, phát biểu trước báo giới.

Các lãnh đạo EU hoan nghênh đề xuất của Ủy ban châu Âu cho phép linh hoạt tài chính trong chi tiêu quốc phòng, cũng như kế hoạch vay chung lên tới 150 tỷ euro để hỗ trợ các chính phủ EU tăng cường sức mạnh quân sự.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy tại Hội nghị thượng đỉnh đặc biệt của các nhà lãnh đạo Liên minh Châu Âu ở Brussels, Bỉ ngày 6/3 (Ảnh: Reuters)

Trong tuyên bố chung được toàn bộ 27 quốc gia thành viên thông qua, các nhà lãnh đạo kêu gọi các bộ trưởng nhanh chóng xem xét chi tiết các đề xuất này.

“Châu Âu phải chấp nhận thách thức này, cuộc chạy đua vũ trang này. Và chúng ta phải chiến thắng”, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk nhấn mạnh tại Hội nghị.

“Châu Âu hoàn toàn có khả năng giành chiến thắng trong bất kỳ cuộc đối đầu nào với Nga, dù về quân sự, tài chính hay kinh tế, bởi chúng ta đơn giản là mạnh hơn”, ông Tusk khẳng định.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, người hôm 5/3 đã cảnh báo cử tri Pháp rằng Nga là mối đe dọa đối với cả nước này và châu Âu, nhấn mạnh rằng các biện pháp hiện tại mới chỉ là bước khởi đầu.

“Dù điều gì xảy ra tại Ukraine, chúng ta vẫn cần xây dựng năng lực quốc phòng tự chủ ở châu Âu”, ông phát biểu sau hội nghị thượng đỉnh EU.

Các nhà lãnh đạo EU cũng bày tỏ sự ủng hộ đối với Ukraine. Tuy nhiên, tuyên bố chung được thông qua mà không có sự tham gia của Thủ tướng Hungary Viktor Orban, một đồng minh của Tổng thống Mỹ Donald Trump và là nhà lãnh đạo đang duy trì quan hệ chặt chẽ với Moskva.

Trong tuyên bố, 26 nhà lãnh đạo EU còn lại nhấn mạnh rằng không thể có bất kỳ cuộc đàm phán nào về Ukraine nếu không có sự tham gia của Ukraine, đồng thời cam kết tiếp tục viện trợ cho nước này.

“Chúng tôi ở đây để bảo vệ Ukraine”, Chủ tịch EC Antonio Costa khẳng định. Ông cùng Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã nồng nhiệt chào đón Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tới hội nghị, trong khung cảnh hoàn toàn trái ngược với căng thẳng giữa ông Trump và ông Zelensky tại Nhà Trắng hồi tuần trước.

Nhiều thập kỷ phụ thuộc vào sự bảo vệ của Mỹ, cùng những khác biệt trong vấn đề ngân sách quốc phòng và cách thức sử dụng năng lực răn đe hạt nhân của Pháp cho châu Âu cho thấy EU sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc thay thế vai trò của Washington sau khi nước này đóng băng viện trợ quân sự cho Ukraine.

Theo NATO, Mỹ đã cung cấp hơn 40% viện trợ quân sự cho Ukraine trong năm ngoái, một phần trong số đó châu Âu không thể dễ dàng thay thế. Dù vậy, một số nhà lãnh đạo EU vẫn bày tỏ hy vọng, ít nhất là công khai, rằng Washington có thể được thuyết phục quay trở lại hỗ trợ Ukraine.

Ông Macron cho biết các nhà lãnh đạo EU đã ủng hộ đề xuất của Tổng thống Ukraine về một lệnh ngừng bắn trên không và trên biển giữa lực lượng Nga và Ukraine. Ông Zelensky khẳng định điều này sẽ là phép thử cho thiện chí của Moskva trong việc chấm dứt cuộc chiến kéo dài 3 năm qua.

Cẩm Lai (Reuters)