EU tự tin trước việc Nga ngừng hoàn toàn trung chuyển khí đốt qua Ukraine?

Cơ sở vận chuyển khí đốt ở Ukraine. Ảnh AFP

Hợp đồng trung chuyển giữa hai quốc gia đang có xung đột sẽ kết thúc vào tháng 12, khiến Turkstream qua Biển Đen đến Thổ Nhĩ Kỳ trở thành tuyến đường ống duy nhất để khí đốt của Nga đến EU. Đường ống Nord Stream, được cho là đã bị phá hoại, nối liền Nga và Đức, đã ngừng hoạt động kể từ năm 2022.

Tuy nhiên, mức độ hiện tại của các cơ sở lưu trữ ngầm (UGS) trên khắp EU và việc bổ sung cơ sở hạ tầng khí đốt mới, bao gồm các terminal khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) mang lại cho khu vực này một phương án dự phòng trong trường hợp nguồn cung cấp đường ống từ Nga bị cắt đứt, Mạng lưới các nhà điều hành hệ thống truyền tải khí đốt châu Âu (ENTSOG) cho biết trong một báo cáo.

EU đã đạt mục tiêu lưu trữ cho năm 2024 trước hạn khoảng 10 tuần, theo cơ sở dữ liệu giám sát lưu trữ khí đốt trực tuyến của Hiệp hội Cơ sở hạ tầng Khí đốt châu Âu (GIE). Năm ngoái, EU cũng đạt mức lưu trữ tối thiểu bắt buộc trước thời hạn hơn hai tháng.

Vào tháng 6/2022, EU đã thông qua một quy định yêu cầu các cơ sở lưu trữ khí đốt trong khu vực phải được lấp đầy ít nhất 90% công suất trước ngày 1/11 mỗi năm. Quy định này được đưa ra để đối phó với sự gia tăng giá năng lượng sau khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine.

“Vào ngày 1/10/2024, UGS của EU đã đạt trung bình 94%, tương đương với 1.083 TWh (terawatt giờ)”, ENTSOG cho biết trong báo cáo trên trang web của mình. Mức lưu trữ cao (59%) vào đầu giai đoạn nạp khí, tiêu thụ khí đốt giảm trong những năm qua và các biện pháp cụ thể do các quốc gia thành viên giới thiệu đã góp phần vào việc tích trữ khí đốt lớn vào đầu mùa đông.

“Cơ sở hạ tầng khí đốt, bao gồm các dự án đã được đưa vào hoạt động trong năm nay và các dự án mở rộng sẽ được khởi công trong mùa đông tới, đang tăng cường an ninh năng lượng ở EU và cho phép hợp tác hiệu quả hơn giữa các quốc gia thành viên EU”, ENTSOG nói.

Đối với mùa đông tới, ngay cả khi nguồn cung LNG bị hạn chế, EU có thể chuẩn bị cho việc mất nguồn cung khí đốt từ Nga bằng cách duy trì mức lưu trữ ít nhất 30% vào cuối mùa đông hiện tại. Điều này sẽ giúp EU tận dụng mùa hè năm 2025 để nạp đủ dự trữ cho mùa đông tiếp theo, theo ENTSOG.

“Trong các kịch bản nhu cầu cao (ví dụ, đợt lạnh kéo dài hai tuần và nhu cầu cao điểm trong mùa đông), không có quốc gia thành viên EU nào phải đối mặt với nguy cơ cắt giảm nhu cầu”, báo cáo cho biết.

Tuy nhiên, “trong trường hợp nguồn cung từ Nga qua đường ống bị gián đoạn hoàn toàn trong mùa đông (từ tháng 10/2025 đến tháng 3/2026), có thể cần thêm các biện pháp bổ sung để tiết kiệm đủ lượng khí đốt cho cuối mùa và tránh rủi ro cắt giảm nhu cầu trong trường hợp mùa đông lạnh và nhu cầu đạt đỉnh”, ENTSOG cho biết.

ENTSOG tiếp tục: “Các kết quả mô phỏng cho thấy việc đưa ra các biện pháp khả thi, chẳng hạn như bổ sung nguồn cung và giảm 15% nhu cầu khí đốt, sẽ tránh được nguy cơ cắt giảm nhu cầu và đạt được mức lưu trữ phù hợp mà không cần bất kỳ nguồn cung cấp đường ống nào từ Nga”.

“Ngay cả khi nguồn cung từ đường ống của Nga bị gián đoạn hoàn toàn, hợp tác giữa các quốc gia và các biện pháp kiểm soát nhu cầu có thể cho phép quá trình nạp khí diễn ra hiệu quả hơn vào mùa hè 2025 để chuẩn bị cho mùa đông tới”, báo cáo cho biết.

Để đạt mục tiêu 90% mức lưu trữ UGS vào cuối mùa hè 2025, cần duy trì mức khí đốt vào đầu mùa nạp khí (từ 30 đến 40%) tùy thuộc vào khả năng cung cấp của LNG. Trong các kịch bản nguồn cung LNG thấp, có thể cần đến các biện pháp giảm nhu cầu để đạt được mục tiêu 90%.

“Mức lưu trữ UGS của EU rất cao vào ngày 1/10/2024 (94%). Tính linh hoạt bổ sung có thể được đảm bảo bằng cách lưu trữ thêm khí đốt tại UGS của Ukraine với điều kiện khí đốt này có thể được nạp và rút ra trong mùa đông và các bên tham gia thị trường sẵn sàng sử dụng”, báo cáo cho biết.

Ủy ban châu Âu cho biết đánh giá này “xác nhận EU đã chuẩn bị tốt cho mùa đông 2024-2025 và những tháng mùa hè tiếp theo”.

“Khi nhìn về mùa hè tới, báo cáo xác nhận cần tiếp tục chuẩn bị cho các mùa đông tiếp theo bằng cách, ví dụ, lưu trữ khí đốt suốt các tháng mùa hè và giảm nhu cầu khí đốt”, Ủy ban nói trong một tuyên bố trên trang web của mình. “EU tiếp tục vượt mục tiêu lưu trữ khí đốt 90% trên toàn khối trước ngày 1/11 và giảm nhu cầu khí đốt 15%, đạt mức 18% vào mùa đông năm ngoái”, cơ quan cho biết.

“Báo cáo cho thấy hệ thống khí đốt của EU đã độc lập với nguồn cung từ Nga qua đường ống và nhấn mạnh những tiến bộ đáng kể của EU trong việc loại bỏ dần nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch từ Nga phù hợp với kế hoạch REPowerEU”, Ủy ban nói thêm.

Phân tích được công bố vào thứ Sáu bởi Viện nghiên cứu kinh tế Bruegel cũng đồng ý với dự báo của ENTSOG, cho rằng việc mở rộng cơ sở hạ tầng khí đốt của EU có thể đáp ứng khoảng 140 TWh khí đốt mà EU cần thay thế sau khi thỏa thuận trung chuyển giữa Nga và Ukraine kết thúc.

“Đầu tiên, các terminal LNG ở Ba Lan, Đức, Lithuania, Ý, Croatia và Hy Lạp, các đơn vị lưu trữ tái hóa khí nổi mới ở Đức và Ý, cùng với khả năng mở rộng công suất của đường ống Turkstream từ Nga qua Thổ Nhĩ Kỳ có thể thay thế lượng khí đốt bị mất”, Bruegel cho biết.

“Thứ hai, có đủ cơ sở hạ tầng để các nhà điều hành hệ thống truyền tải vận chuyển khí đốt thay thế đến Áo, Hungary và Slovakia. Ví dụ, Cộng hòa Séc khẳng định có đủ năng lực mạng lưới khí đốt để hỗ trợ các quốc gia khác và giảm thiểu sự gián đoạn nếu dòng khí đốt qua Ukraine bị ngừng”, cơ quan giải thích.

“Thứ ba, công suất lưu trữ hiện tại đã đầy 95% trước mùa đông. Áo có đủ khí đốt để đáp ứng toàn bộ nhu cầu khí đốt trong nước. Ngoài ra, quyết định của Đức không áp dụng phí lưu trữ khí đốt cao đối với các giao dịch trung chuyển sẽ giúp tránh được việc tăng giá khí đốt khu vực đáng kể nếu khí đốt Nga bị ngừng hoàn toàn”, theo cơ quan.

Trong hơn nửa đầu năm 2024, tuyến đường Ukraine chiếm 5%, hoặc 112 TWh, lượng nhập khẩu khí đốt của EU từ Nga, theo Bruegel.

Nh.Thạch

AFP