EU tuyên bố các tàu mang cờ EU có thể sẽ đi tuần tra ở Biển Đông

Hiệp ước an ninh mới vừa được Hoa Kỳ với Australia và Anh công bố sáng 16/9 sẽ trang bị cho Australia tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân. Ảnh: The Times

Trưởng ban Chính sách Đối ngoại của EU Josep Borrell cho biết, ông đã không được hỏi ý kiến về thỏa thuận hôm thứ Tư về việc Washington giúp Canberra xây dựng hạm đội tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân, hủy bỏ thỏa thuận với Pháp về thiết kế tàu ngầm diesel-điện.

Ông Borrell nói vấn đề này khi trình bày chiến lược mới của EU cho khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, nói về "quyền tự chủ chiến lược" mà Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã ủng hộ. "Tôi hiểu mức độ mà chính phủ Pháp phải thất vọng" - Trưởng ban Chính sách Đối ngoại EU chia sẻ.

Hãng tin DW của Đức đưa tin, để "trả đũa" cho AUKUS, Liên minh châu Âu đã công bố kế hoạch của riêng mình để tăng cường quan hệ chính trị và quốc phòng ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương vào thứ Năm.

Kế hoạch của EU cũng bao gồm "khám phá các cách để đảm bảo các nước thành viên EU tăng cường triển khai hải quân để giúp bảo vệ các tuyến đường liên lạc và tự do hàng hải", một tuyên bố cho biết. Các lĩnh vực khác mà kế hoạch dự định giải quyết bao gồm xây dựng hợp tác với các nước trong khu vực về thương mại, y tế, dữ liệu, cơ sở hạ tầng và môi trường.

Kế hoạch mới của EU cũng có thể củng cố hồ sơ ngoại giao của EU về các vấn đề quan trọng đối với khu vực và tăng cường sự hiện diện quân sự của các nước EU ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Điều này cũng có thể liên quan đến việc triển khai nhân viên và sự hiện diện an ninh của EU để hỗ trợ các sứ mệnh quốc tế, bao gồm cả việc đi các tàu mang cờ EU đi tuần tra ở Biển Đông.

EU đang tìm cách tăng cường sự hiện diện ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương khi Mỹ, Anh và Australia công bố AUKUS. Ảnh: DPA

Giám đốc Hội đồng Châu Âu Charles Michel đã viết trên Twitter hôm thứ Năm rằng: "Quan hệ đối tác an ninh AUKUS chứng tỏ thêm sự cần thiết của một cách tiếp cận chung của EU trong một khu vực có lợi ích chiến lược". Ông Michel nói thêm rằng kế hoạch Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương sẽ được các nguyên thủ EU thảo luận thêm tại hội nghị thượng đỉnh của các nhà lãnh đạo vào tháng 10.

Liên minh AUKUS và thông báo của EU được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng giữa các nước phương Tây và Trung Quốc đang diễn ra khi Bắc Kinh tăng quy mô hải quân và tiếp tục xây dựng các tiền đồn quân sự trên các đảo nhân tạo ở Biển Đông.

Bắc Kinh tuyên bố hầu hết các vùng biển quốc tế trên biển là lãnh thổ của Trung Quốc, điều này đã gây ra lo ngại về các tuyến đường biển quan trọng mang một phần đáng kể thương mại toàn cầu mỗi năm.

"Với tầm quan trọng của sự hiện diện có ý nghĩa của hải quân châu Âu ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, EU sẽ tìm cách để đảm bảo tuyên bố cho biết các quốc gia thành viên trong khu vực đã tăng cường triển khai hải quân.

Tuy nhiên, hôm thứ Năm, ông Borrell nói rằng kế hoạch của EU là "một trong những hợp tác, không phải đối đầu" với Trung Quốc.

Cùng ngày, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cho biết, Moscow hy vọng rằng Canberra, là một quốc gia không có vũ khí hạt nhân, sẽ tiếp tục tuân thủ các nghĩa vụ của mình. "Chúng tôi hy vọng rằng Canberra sẽ đảm bảo sự hợp tác cần thiết với IAEA để loại trừ mọi rủi ro liên quan đến không phổ biến vũ khí hạt nhân", bà Zakharova nói thêm.

Theo Hiệp ước an ninh 3 bên (AUKUS) vừa công bố, Canberra đang có kế hoạch đóng ít nhất 8 tàu ngầm hạt nhân, chiếc đầu tiên sẽ đi vào hoạt động vào năm 2036 và tái trang bị cho các lực lượng vũ trang của mình bằng tên lửa hành trình sử dụng công nghệ của Mỹ và Anh.

Vì lý do này, Canberra đã chấm dứt hợp đồng quốc phòng lớn nhất trong lịch sử với Pháp. Quyết định này đã được gọi là "một cú đâm sau lưng". Bắc Kinh cảnh báo rằng việc thành lập AUKUS sẽ làm trầm trọng thêm cuộc chạy đua vũ trang, đồng thời kêu gọi các thành viên liên minh từ bỏ "tâm lý thời Chiến tranh lạnh" và "các khái niệm địa chính trị hẹp hòi".

Mỹ Hương (t/hợp)