FAO cảnh báo giá cà phê có thể tăng cao hơn nữa

FAO cho biết, giá cà phê tăng mạnh trong năm 2023 và 2024 là do sản lượng suy giảm ở Việt Nam và Indonesia cũng như không đạt mức dự báo ở Brazil. Ảnh: Fao.org

Trong báo cáo về xu các xu hướng cà phê toàn cầu hôm 14-3, FAO ghi nhận giá cà phê trung bình trong năm 2024 tăng vọt 38,8 % năm 2024 so với mức trung bình của năm 2023 do sản lượng suy giảm trong bối cảnh thời tiết bất lợi. Tổ chức này cảnh báo, giá cà phê trung bình toàn cầu trong năm 2025 có thể tăng cao hơn nữa trong nằm 2025 nếu sản lượng giảm đáng kể ở các vùng trồng cà phê chính trên toàn cầu.

Theo FAO, biến động giá là đặc điểm phổ biến của thị trường cà phê, với xu hướng lịch sử cho thấy sự biến động này được thúc đẩy bởi sự mất cân bằng liên tục giữa cung và cầu. Tình trạng mất cân bằng cung cầu càng trầm trọng hơn do đặc điểm kinh tế và cấu trúc cố hữu của thị trường cà phê.

Nhu cầu cà phê chỉ co giãn ở mức hạn chế, nghĩa là mức tiêu thụ chỉ thay đổi không đáng kể khi giá cả thay đổi. Tương tự như vậy, nguồn cung cà phê hàng năm thường không thay đổi nhiều do cà phê là loại cây trồng lâu năm. Do vậy, khi cung và cầu có sự thay đổi đáng kể, giá cà phê sẽ dao động mạnh và dai dẳng.

Vào thập niên 1990, sản lượng cà phê thế giới tăng dẫn đến tình trạng dư thừa và áp lực giảm giá. Tuy nhiên, trong giai đoạn 2000-2010, mức tiêu thụ cà phê bình quân đầu người tăng mạnh, đặc biệt là ở các nền kinh tế mới nổi, cùng với sự mở rộng các phân khúc thị trường có giá trị cao, chẳng hạn như cà phê đặc sản đã,tạo động lực cho giá cả cà phê tăng và duy trì khá ổn định trong phần lớn những năm đầu tiên của thập niên 2000.

Giá cà phê thế giới bắt đầu giảm từ mức đỉnh điểm vào tháng 4 –2011. Xu hướng này tiếp tục cho đến năm 2020, chỉ bị gián đoạn bởi những đợt tăng đột biến trong thời gian ngắn vào năm 2014 và 2016.

Giá cà phê tăng mạnh đầu năm 2011 do nguồn cung toàn cầu hạn hẹp, đặc biệt là cà phê arabica, cùng với nhu cầu mạnh mẽ. Trong những năm tiếp theo, nguồn dung dư thừa liên tục đã gây áp lực lên thị trường, khiến giá cà phê giảm xuống mức thấp nhất trong nhiều năm vào năm 2019 và 2020.

Già cà phê tăng đột biến vào năm 2021 và 2024 chủ yếu là do sự gián đoạn về phía cung trong bối cảnh điều kiện thời tiết bất lợi.

Giá cà phê quốc tế, thể hiện qua chỉ số giá tổng hợp của Tổ chức cà phê quốc tế (ICO) bắt đầu tăng mạnh từ giữa năm 2021, đạt mức cao nhất trong nhiều năm vào tháng 2-2022 sau khi tăng 64% so với một năm trước. Đặc biệt, giá cà phê arabica tăng nhanh hơn giá cà phê robusta do sản lượng thiếu hụt ở Brazil, nhà sản xuất và xuất khẩu arabica lớn nhất thế giới, sau thời kỳ thời tiết khô hạn và sương giá.

Về phía cầu, mức tiêu thụ cà phê cầu phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch Covid-19, càng thắt chặt hơn nữa cán cân cung cầu và củng cố đà tăng giá của cà phê.

Chi phí vận chuyển container tăng mạnh trong năm 2021 cũng là một trong những yếu tố góp phần đẩy tăng giá cà phê thế giới.

Sau khi đạt đỉnh vào tháng 2-2022, giá cà phê bắt đầu giảm xen lẫn đợt tăng ngắn vào đầu năm 2023, trước khi tăng vọt kể cuối năm 2023 và đạt mức cao nhất trong trong hơn 13 năm tháng 12-2024.

FAO ghi nhận vào tháng cuối năm ngoái, giá cà phê arabica cao hơn 58% so với cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, giá cà phê robusta tăng đến 70% trong cùng kỳ. Điều này khiến mức chênh lệch giá giữa hai loại cà phê này thu hẹp đáng kể lần đầu tiên kể từ giữa thập niên 1990.

Đà tăng giá cà phê trong năm 2023 và 2024 là do nguồn cung hạn chế từ Việt Nam và Indonesia và Brazil trong bối cảnh thời tiết bất lợi.

Tại Việt Nam, thời tiết khô hạn kéo dài đã khiến sản lượng cà phê giảm 20% trong niên vụ 2023-2024, trong đó xuất khẩu giảm 10% trong năm thứ hai liên tiếp. Tương tự, tại Indonesia, sản lượng cà phê niên vụ 2023-2024 giảm 16,5% do lượng mưa lớn vào làm hư hại quả cà phê. Tại Brazil, tình trạng thời tiết khô nóng cũng khiến sản lượng cà phê không đạt mức dự báo, dẫn đến xuất khẩu giảm 1,6% trong niên vụ 2023-2024.

FAO cho biết, ngành công nghiệp cà phê toàn cầu tạo ra doanh thu hàng năm hơn 200 tỉ đô la, trong đó, riêng sản lượng cà phê đạt giá trị 20 tỉ đô la mỗi năm.

FAO nhấn mạnh, tầm quan trọng của tính minh bạch thị trường và kêu gọi tăng cường hợp tác trên toàn bộ chuỗi giá trị cà phê để đảm bảo tăng trưởng bền vững và bảo vệ sinh kế của hàng triệu hộ nông dân sản xuất nhỏ trên toàn thế giới. Brazil và Việt Nam đóng góp gần 50% sản lượng cà phê toàn cầu, trong khi các hộ nông dân sản xuất nhỏ chiếm 80% sản lượng cà phê toàn cầu.

“Giá cà phê cao sẽ tạo ra động lực để đầu tư nhiều hơn vào công nghệ, nghiên cứu và phát triển trong ngành cà phê, vốn chủ yếu dựa vào những người nông dân sản xuất nhỏ, nhằm tăng khả năng chống chịu trước biến đổi khí hậu”, Boubaker Ben-Belhassen, giám đốc bộ phận thị trường và thương mại của FAO nói.

Ông nhấn mạnh, biến đổi khí hậu vẫn là thách thức trong dài hạn đối với hoạt động sản xuất cà phê toàn cầu và tái khẳng định cam kết của FAO trong việc hợp tác với các nước sản xuất để giúp nông dân áp dụng các kỹ thuật thích ứng với khí hậu.

Theo Fao.org, Gulf Time's

Chánh Tài