Fed cắt giảm lãi suất tác động thế nào đến kinh tế Việt Nam?

Sau cuộc họp thường kỳ tháng 9 (ngày 17 - 18.9, theo giờ Mỹ), Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã quyết định cắt giảm lãi suất cho vay qua đêm (FedFunds rate) 0,5 điểm %, đưa lãi suất này về mức 4,75 - 5%; tuyên bố sẽ tiếp tục tiến trình hạ lãi suất (dự kiến giảm thêm 0,5 điểm % nữa từ nay đến hết năm 2024), giảm thêm 1 điểm % trong năm 2025 và thêm khoảng 0,5 điểm % năm 2026, đưa lãi suất điều hành về mức 3 - 3,5% cuối năm 2026.

Đây là lần đầu tiên Fed cắt giảm lãi suất kể từ tháng 3.2020, sau 11 lần tăng lãi suất liên tục từ tháng 3.2022 và giữ nguyên mức kỷ lục 5,25 - 5,5% kể từ tháng 7.2023 đến nay; đưa ra tín hiệu đảo chiều chính sách tiền tệ của Fed theo hướng nới lỏng, hỗ trợ phục hồi và tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm song vẫn kiểm soát được rủi ro lạm phát.

Việc Fed cắt giảm lãi suất 0,5 điểm % được đánh giá phù hợp với kỳ vọng của thị trường trong một vài tuần gần đây, mặc dù có thể hơi bất ngờ đối với dự báo của một số nhà đầu tư, giới chuyên gia khi vẫn nghiêng về khả năng cắt giảm lãi suất 0,25 điểm %.

Fed cắt giảm lãi suất lần đầu kể từ tháng 3.2020: Ảnh: Internet

TS. Cấn Văn Lực và nhóm tác giả Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV cho rằng động thái của Fed sẽ có nhiều tác động đối với kinh tế thế giới và Việt Nam.

Thứ nhất, lãi suất toàn cầu có xu hướng giảm sẽ kích cầu tiêu dùng, đầu tư, sản xuất – kinh doanh của doanh nghiệp và người dân, giúp kinh tế thế giới giữ đà tăng trưởng và bền vững hơn, kích cầu hàng hóa - dịch vụ, từ đó thúc đẩy nhu cầu hàng xuất khẩu của Việt Nam.

Cần nói thêm rằng hiện độ mở của nền kinh tế Việt Nam ở mức cao và Mỹ, châu Âu là thị trường xuất khẩu hàng đầu của Việt Nam (trong 8 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ tăng 25,4% (chiếm 29%); sang châu Âu 18,5% (chiếm 13%), tăng tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam…). Cùng với đó, kỳ vọng dòng vốn FDI vào thị trường mới nổi, trong đó có Việt Nam cũng sẽ tăng lên.

Thứ hai, việc Fed giảm lãi suất sẽ khiến đồng USD xuống giá so với hầu hết các đồng tiền khác (trong đó có VND) làm giảm sức ép tỉ giá USD/VND. Thực tế là thị trường đã chiết khấu một phần lớn, tỉ giá hạ nhiệt từ mức tăng khoảng 4,9% hồi cuối tháng 5.2024 xuống còn 1,6% hết ngày 18.9. Dự báo tỉ giá USD/VND sẽ chỉ tăng khoảng 1,3 - 1,7% cả năm 2024.

Việc tỉ giá ổn định hơn góp phần giảm chi phí nhập khẩu trong khi tác động không nhiều đổi với xuất khẩu của Việt Nam do cấu trúc nền kinh tế.

Thứ ba, góp phần ổn định mặt bằng lãi suất, giảm chi phí vốn nợ và đầu tư bằng ngoại tệ của doanh nghiệp tại Việt Nam.

Việc Fed giảm lãi suất sẽ làm cho lãi suất toàn cầu có xu hướng hạ nhiệt như nêu trên.

Tại Việt Nam, lãi suất ngoại tệ (nhất là bẳng đồng USD và EUR) giảm, góp phần ổn định mặt bằng lãi suất nói chung (trong bối cảnh lãi suất huy động đang tăng), giảm chi phí vốn vay bằng ngoại tệ đối với cả vốn vay cũ và mới (theo NHNN, mức độ đô la hóa hay vay nợ bằng USD của Việt Nam hiện chiếm khoảng 6,4% tổng dư nợ cho nền kinh tế).

Ngoài ra, chi phí vốn vay của Chính phủ và doanh nghiệp FDI bằng ngoại tệ cũng giảm một phần. Điều này vừa góp phần giảm rủi ro nợ vay vừa kích cầu tín dụng, đầu tư trong thời gian tới.

TS Cấn Văn Lực, Kinh tế trưởng BIDV

Thứ tư, tác động tích cực đối với thị trường chứng khoán (TTCK) và dòng vốn đầu tư, nhất là đầu tư gián tiếp nước ngoài.

Lũy kế 8 tháng đầu năm nhà đầu tư ngoại đã bán ròng 64 nghìn tỉ đồng (2,6 tỉ USD), một phần là do chênh lệch lãi suất USD/VND còn cao thời gian qua.

Theo đó, khi Fed và ngân hàng trung ương các nước phát triển bắt đầu tiến trình hạ lãi suất, chênh lệch lãi suất sẽ giảm, xu hướng rút vốn từ các thị trường mới nổi (trong đó có Việt Nam) quay về đầu tư tại thị trường Mỹ và một số thị trường phát triển khác nhằm trú ẩn rủi ro, hưởng chênh lệch lãi suất, sẽ giảm dần.

Hơn nữa, theo ông Lực, giá chứng khoán Việt Nam hiện nay đang tương đối hấp dẫn và kỳ vọng TTCK Việt Nam có thể được nâng hạng từ mới nổi lên cận biên bởi Tổ chức FTSE Russel trong năm 2025.... Thực tế là từ đầu tháng 9.2024 đến nay, xu hướng mua ròng của nhà đầu tư ngoại đã bắt đầu tăng trở lại.

Ông Lực cũng kiến nghị các bộ ngành, địa phương cần tiếp tục nghiêm túc thực hiện các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ; sớm khắc phục hậu quả cơn bão số 3 vừa qua; tiếp tục bám sát, chủ động phân tích, dự báo và có kịch bản ứng phó phù hợp đối với tình hình kinh tế, tài chính quốc tế; đẩy nhanh tháo gỡ vướng mắc, rào cản; tăng cường bình ổn, lành mạnh hóa thị trường tài chính, bất động sản, thị trường vàng, góp phần thúc đẩy tăng trưởng, kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô cả năm 2024 và tiếp theo.

Ngoài ra, cần nâng cao hiệu quả trong điều hành, phối hợp chính sách (đặc biệt giữa chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa, chính sách giá cả và các chính sách vĩ mô khác) nhằm thúc đẩy tăng trưởng, kiểm soát lạm phát, ổn định vĩ mô, bình ổn tỉ giá, thị trường tài chính - tiền tệ, đảm bảo an sinh xã hội.

“Kiên định chính sách tiền tệ như thời gian qua, trong đó tiếp tục linh hoạt sử dụng nhiều công cụ khác nhau nhằm ổn định mặt bằng lãi suất, tỉ giá và thị trường ngoại hối, thị trường vàng, góp phần thúc đẩy tăng trưởng và kiểm soát lạm phát trong mục tiêu. Chính phủ tiếp tục ưu tiên các giải pháp nâng hạng TTCK nhằm tận dụng cơ hội dịch chuyển, phân bổ tài sản đầu tư quốc tế cũng như kiểm soát rủi ro trong chu kỳ lãi suất giảm như nêu trên”, ông Lực nêu.

Lam Thanh