Fed giảm lãi suất: Tín hiệu xoay trục chính sách và dư địa mới cho kinh tế Việt Nam

Ngày 30.10, sau phiên họp chính sách kéo dài 2 ngày, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã quyết định giảm lãi suất tham chiếu thêm 25 điểm cơ bản, xuống 3,75-4%. Quyết định này khớp với dự báo của thị trường, và là lần thứ hai cơ quan này điều chỉnh chính sách tiền tệ trong năm nay.

Đây là một động thái được kỳ vọng sẽ làm giảm chi phí vốn, khuyến khích hoạt động mua bán và đầu tư tại Mỹ, từ đó thúc đẩy nền kinh tế lớn nhất thế giới. Vậy, quyết định này sẽ tác động như thế nào đến Việt Nam - một nền kinh tế có độ mở cao?

Trao đổi với phóng viên Tạp chí Một Thế Giới, chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh cho biết việc Fed giảm lãi suất 25 điểm cơ bản mang ý nghĩa xoay trục chính sách sau một chu kỳ thắt chặt kéo dài. Động thái này phát đi hai thông điệp quan trọng.

Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh cho rằng việc Fed giảm lãi suất mang ý nghĩa xoay trục chính sách sau một chu kỳ thắt chặt kéo dài.

Thứ nhất là Fed đang quan tâm nhiều hơn đến rủi ro tăng trưởng của kinh tế Mỹ hơn là lạm phát, báo hiệu sự lo ngại về thị trường lao động có thể suy yếu. Thứ hai là chi phí vốn toàn cầu bắt đầu "mềm hóa", mở ra giai đoạn dịch chuyển dòng tiền và khẩu vị rủi ro trên toàn thế giới.

"Về tác động, việc giảm lãi suất sẽ giúp giá vốn bằng đồng USD rẻ hơn, qua đó khuyến khích vay mượn và đầu tư, thúc đẩy tiêu dùng. Đây chắc chắn là một biện pháp hỗ trợ, nhưng hiệu quả đến đâu còn phụ thuộc vào các yếu tố khác như căng thẳng thương mại và niềm tin doanh nghiệp", chuyên gia Lê Đăng Doanh nói.

Theo ông, với độ mở kinh tế lớn, Việt Nam không nằm ngoài vòng ảnh hưởng. Tác động đầu tiên và rõ rệt nhất là lên tỷ giá hối đoái (VND/USD). Khi Fed giảm lãi suất, đồng USD trên thị trường quốc tế có xu hướng suy yếu. Điều này giúp giảm đáng kể áp lực lên tỷ giá VND/USD tại Việt Nam. Tỷ giá ổn định là lợi thế lớn, giúp giảm gánh nặng nhập khẩu (nguyên vật liệu, xăng dầu) và kiểm soát lạm phát tốt hơn.

Tỷ giá ổn định cho phép Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam có thêm dư địa để duy trì hoặc mở rộng chính sách tiền tệ nới lỏng trong nước, tiếp tục hạ lãi suất cho vay để hỗ trợ phục hồi sản xuất và tăng trưởng tín dụng.

Vị chuyên gia này cũng cho rằng lãi suất Mỹ giảm khiến lợi suất trái phiếu và các kênh đầu tư an toàn tại Mỹ kém hấp dẫn hơn. Theo nguyên tắc, dòng vốn sẽ tìm đến các thị trường mới nổi giàu tiềm năng hơn để tìm kiếm lợi suất cao hơn.

Với FDI (vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài), chi phí vốn ngoại tệ giảm, cộng với lợi thế ổn định chính trị và vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu, có thể giúp Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn để củng cố vai trò trong chuỗi cung ứng.

Với FII (vốn đầu tư gián tiếp) có thể chảy mạnh hơn vào thị trường chứng khoán và trái phiếu Việt Nam, hỗ trợ thanh khoản và đà tăng trưởng của thị trường tài chính.

Về xuất khẩu, đây là một cơ hội cho xuất khẩu Việt Nam. Chính sách nới lỏng của Fed nhằm mục đích kích thích tiêu dùng và đầu tư tại Mỹ. Khi người tiêu dùng Mỹ có chi phí vay mua sắm thấp hơn, họ sẽ chi tiêu nhiều hơn cho hàng hóa tiêu dùng, đặc biệt là các mặt hàng có tỷ trọng xuất khẩu lớn của Việt Nam như dệt may, da giày, và điện tử.

"Tuy nhiên, cũng cần lưu ý một khía cạnh đồng USD suy yếu có thể làm giảm lợi thế cạnh tranh về giá của hàng xuất khẩu Việt Nam so với các đối thủ khác có đồng tiền mất giá nhiều hơn so với USD. Dù vậy, lợi ích từ tổng cầu tăng trưởng vẫn lớn hơn rủi ro này", ông Doanh cho hay.

Trong bối cảnh Fed giảm lãi suất mở ra nhiều tín hiệu tích cực, chuyên gia Lê Đăng Doanh cho rằng Việt Nam cần tập trung vào các giải pháp. Đó là tiếp tục kiên định với định hướng hỗ trợ tăng trưởng kinh tế thông qua việc giảm chi phí vốn vay cho doanh nghiệp trong nước; Đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, cụ thể là kết hợp chặt chẽ chính sách tiền tệ (nới lỏng) với chính sách tài khóa (tài khóa mở rộng) để kích thích tổng cầu và đầu tư trong nước.

Dù áp lực giảm, NHNN vẫn cần theo dõi sát sao biến động của các đồng tiền lớn trên thế giới để có can thiệp linh hoạt, đảm bảo tỷ giá ổn định ở mức hợp lý. Tập trung hỗ trợ các ngành hàng chủ lực cải thiện năng lực sản xuất, đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật mới của thị trường Mỹ để đón đầu làn sóng đơn hàng mới.

Trong khi đó, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh - chuyên gia kinh tế tài chính cho rằng việc giảm lãi suất này là một động thái đáp ứng nhu cầu thực tế của nền kinh tế Mỹ. Sau một chu kỳ thắt chặt kéo dài để kiểm soát lạm phát, việc duy trì lãi suất ở mức cao đã bắt đầu gây áp lực lên chi phí vốn cho doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Tác động rõ rệt nhất với Việt Nam là việc giảm áp lực lên tỷ giá hối đoái VND/USD. Khi Fed giảm lãi suất, đồng USD trên thị trường quốc tế có xu hướng yếu đi. Điều này giúp thu hẹp khoảng cách chênh lệch cao giữa tỷ giá đồng USD tại Việt Nam và trên thế giới.

PGS.TS Đinh Trọng Thịnh - chuyên gia kinh tế tài chính cho rằng việc giảm lãi suất này là một động thái đáp ứng nhu cầu thực tế của nền kinh tế Mỹ.

Áp lực tỷ giá hạ nhiệt giúp NHNN Việt Nam có thêm dư địa để ổn định chính sách tiền tệ, hỗ trợ mặt bằng lãi suất trong nước. Các doanh nghiệp Việt Nam có các khoản vay bằng USD sẽ giảm được chi phí trả lãi, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho sản xuất và đầu tư

Theo ông Thịnh, việc giảm lãi suất sẽ thúc đẩy tiêu dùng tại Mỹ. Khi người dân và doanh nghiệp Mỹ có chi phí vốn rẻ hơn, họ sẽ gia tăng nhu cầu mua sắm.

"Đây là động lực lớn cho các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, đặc biệt là dệt may, da giày, đồ gỗ và điện tử, vì Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của chúng ta. Điều này sẽ trực tiếp giúp nhiều mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam có lợi và đơn hàng sẽ được cải thiện trong thời gian tới", ông Thịnh nói.

Tuy nhiên, vị chuyên gia này nhìn nhận rằng việc Fed giảm lãi suất cũng có thể làm giảm giá trị xuất khẩu của Việt Nam tính theo USD nếu đồng USD suy yếu nhanh chóng. Điều này khiến doanh nghiệp xuất khẩu khi chuyển USD về VND sẽ nhận được ít tiền hơn. Song, xét về tổng thể, lợi ích từ việc tăng tổng cầu và đơn hàng tại thị trường Mỹ vẫn lớn hơn.

"Lãi suất Mỹ giảm có thể khiến dòng vốn FII tìm đến các thị trường mới nổi như Việt Nam. Chúng ta cần có cơ chế quản lý tốt để đảm bảo dòng vốn này không gây ra rủi ro bong bóng tài sản, ví dụ: chứng khoán, bất động sản và không rút ra đột ngột gây bất ổn", ông Thịnh cho hay.

Để tối ưu hóa lợi ích từ quyết định của Fed, theo ông Thịnh, Việt Nam cần có hành động kép. Thứ nhất là tận dụng dư địa ổn định tỷ giá để tiếp tục duy trì chính sách tiền tệ linh hoạt, giảm lãi suất cho vay trong nước để hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất kinh doanh, đặc biệt là các ngành hàng xuất khẩu.

Thứ hai là đẩy mạnh giải ngân đầu tư công để kích thích cầu nội địa, tạo động lực tăng trưởng bền vững, không quá phụ thuộc vào xuất khẩu.

Thứ ba là tận dụng chi phí vốn rẻ hơn để đầu tư mở rộng sản xuất, nâng cao chất lượng và đa dạng hóa sản phẩm.

Thứ tư là đón đầu làn sóng đơn hàng bằng cách chủ động tìm kiếm và ký kết hợp đồng, đồng thời quản lý rủi ro tỷ giá thông qua các công cụ phái sinh.

Tuyết Nhung