Fed tiếp tục tăng lãi suất, doanh nghiệp xuất nhập khẩu Việt Nam chịu ảnh hưởng như thế nào?

Giới phân tích thị trường cho rằng, đợt tăng lãi suất của Cục dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) lần này đã nằm trong dự báo của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) nên tác động không nhiều. Trong đó, một số lĩnh vực vẫn bị ảnh như: vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam, áp lực lãi suất, tỷ giá hối đoái, tác động mặt bằng giá cả lên doanh nghiệp xuất nhập khẩu.

Tác động thứ nhất, theo các chuyên gia, đó là tỷ giá. Cụ thể, việc Fed tăng lãi suất sẽ làm cho chênh lệch giữa lãi suất VND và USD lớn hơn. Đồng USD đang trở nên hấp dẫn hơn so với VND, từ đó làm giảm đi sức hút đối với luồng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam và nguồn kiều hối cũng bị ảnh hưởng. Đồng thời, có thể có dòng tiền rút ra khỏi Việt Nam, bởi một lãi suất cao thì dòng vốn lại chảy ngược về Mỹ, không tìm đến các thị trường cận biên như Việt Nam. Điều này sẽ tạo nên sức ép tới tỷ giá.

Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, tỷ giá đang được ủng hộ bởi dòng tiền từ các giao dịch mua bán và sáp nhập (M&A). Do đó, tỷ giá vẫn tương đối ổn định.

Các chuyên gia cho rằng, cần tích cực kiểm soát nhập khẩu, kiểm soát tỷ giá ở trong nước bằng cách cân bằng cán cân xuất - nhập khẩu.

Đối với bài toán xuất nhập khẩu, giới phân tích nhận định, tỷ giá biến động cũng tác động lên hoạt động xuất nhập khẩu.

Bà Trần Hải Yến, chuyên gia chứng khoán cho rằng: Hiện nay, tỷ giá chưa có biến động quá mạnh sau quyết định tăng lãi suất của Fed. Do đó, chưa có doanh nghiệp xuất nhập khẩu bị ảnh hưởng nhiều từ câu chuyện Fed tăng lãi suất.

Tuy nhiên, việc liên tục thắt chặt tiền tệ từ cuối năm 2022 đến nay ảnh hưởng tới đà hồi phục kinh tế của Mỹ, thậm chí có nguy cơ rơi vào suy thoái nhẹ. Điều này khiến cho cầu của thế giới yếu đi. Trong khi đó, Việt Nam là nước có độ mở kinh tế lớn (tính theo kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa/GDP tương ứng khoảng 200%), khi các thị trường xuất khẩu như Mỹ, Trung Quốc, EU,... suy yếu, chắc chắn xuất khẩu bị ảnh hưởng. Hay nói cách khác, lãi suất tăng là nguyên nhân sâu xa làm số đơn hàng của Việt Nam thời gian qua sụt giảm mạnh, nhiều nhà máy đóng cửa và sa thải công nhân.

Cùng chung quan điểm, TS. Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương cho rằng, đồng USD có thể tăng giá, chắc chắn sẽ tác động đến tỷ giá giữa USD và VND, trong bối cảnh Việt Nam đang liên tục tìm cách hạ mặt bằng lãi suất.

“Tuy nhiên, chúng ta vẫn đang xuất siêu sang thị trường Mỹ, do đó nguồn thu đồng USD về Việt Nam vẫn tích cực. Chúng ta chỉ cần tích cực kiểm soát nhập khẩu, kiểm soát tỷ giá ở trong nước bằng cách cân bằng cán cân xuất - nhập khẩu. Thực tế, NHNN đang làm tốt bình ổn tỷ giá", ông Doanh nói.

Theo ông Doanh, mặc dù Việt Nam đang kiểm soát tốt xuất – nhập khẩu, nhưng các doanh nghiệp cần phải xem xét, đánh giá cụ thể từng mặt hàng để có quyết định ứng phó thích hợp.

Tong khi đó, ông Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê, nhận định việc Fed tăng lãi suất làm tỷ giá hối đoái chịu tác động mạnh. Nếu chúng ta cố gắng chạy theo giá trị của đồng USD sẽ dẫn tới hai tác động không tốt cho nền kinh tế: Một là, tạo áp lực lên lạm phát; hai là xuất khẩu sẽ tăng lên nhưng nhập khẩu cũng đắt lên. Trong đó, nền kinh tế của chúng ta phụ thuộc rất nhiều vào nhập khẩu.

“Tuy nhiên, nhập khẩu 6 tháng đầu năm vừa giảm 18,2% so với cùng kỳ. Nhập khẩu giảm chứng tỏ sản xuất trong nước chưa được mở rộng, nguyên vật liệu để sản xuất chưa nhập khẩu nhiều. Chính vì vậy, tác động của việc Fed tăng lãi suất lên nhập khẩu lúc này có thể chưa đáng kể. Nếu sản xuất được phục hồi mở rộng, hoạt động nhập khẩu nguyên vật liệu tăng thì tác động sẽ nhiều hơn”, ông Lâm nhận xét.

Về dự báo Fed sẽ có thêm một đợt tăng lãi suất từ nay tới cuối năm, bà Yến cho rằng, về cơ bản Việt Nam không mong muốn Fed nâng thêm lãi suất vào bất kể thời điểm nào sau khi tăng 0,25% trong cuộc họp tháng 7 này. Lý do, nếu Fed nâng lãi suất, những rủi ro liên quan đến tỷ giá và đảo chiều của dòng vốn ngoại của Việt Nam sẽ nặng nề hơn, chịu sức ép lớn hơn.

Mục tiêu ưu tiên của Chính phủ chính là tăng trưởng kinh tế. Vì vậy, chính sách tiền tệ của Việt Nam hiện nay cũng đang ưu tiên "cứu" doanh nghiệp, "hà hơi thổi ngạt cho nền kinh tế". Theo đó, NHNN liên tiếp và dồn dập hạ lãi suất, thậm chí có thể còn tiếp tục giảm để "cứu" kinh tế.

Vì vậy, NHNN phải hành động sớm hơn sẽ có rủi ro và rủi ro chính ở đây chính là mất đi sức hấp dẫn trong mắt của nhà đầu tư nước ngoài cũng như áp lực tỷ giá có thể "dồn toa" vào cuối năm.

“Tuy nhiên, đến một lúc nào đó, sức ép tỷ giá lớn, lạm phát cao, khi đó NHNN sẽ quay lại đợt tăng lãi suất, thắt chặt thanh khoản", bà Trần Hải Yến cho hay.

Thanh Hoa