Gã khổng lồ pin CATL cắt giảm đầu tư, tìm cách duy trì lợi nhuận trong cuộc chiến giá cả

CATL vừa công bố kết quả kinh doanh nửa đầu năm 2024, tiết lộ rằng trong nửa đầu năm nay, công ty đã đạt tổng doanh thu là 166,77 tỷ Nhân dân tệ (23,03 tỷ USD), giảm 11,88% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, lợi nhuận ròng thuộc về cổ đông đạt 22,87 tỷ Nhân dân tệ (3,16 tỷ USD), tăng 10,37% so với cùng kỳ năm ngoái.

Kể từ đầu năm nay, tuyên bố của BYD rằng "điện rẻ hơn dầu" đã gây ra một cuộc chiến giá cả, leo thang với sự ra mắt của DM thế hệ thứ năm. Cuộc chiến giá cả này tất yếu ảnh hưởng đến phân khúc pin, dẫn đến việc CATL phải cắt giảm giá không thể tránh khỏi, chuyển phần lớn áp lực chi phí sang các nhà cung cấp thượng nguồn.

Do khối lượng mua sắm lớn, CATL có thể đảm bảo giá mua sắm thấp hơn. Giá mua vật liệu lithium iron phosphate (LFP) của CATL thấp hơn khoảng 10% so với mức trung bình của ngành.

Áp lực chi phí đối với các công ty sản xuất pin đã làm giảm đáng kể lợi nhuận dọc theo chuỗi cung ứng. Trong quý đầu tiên của năm nay, biên lợi nhuận của các công ty sản xuất bộ tách, chất điện phân, anốt và catốt đã giảm xuống lần lượt là 10%, 5%, 0% và -6%.

Những bất thường về chi phí vật liệu cũng đã xuất hiện. Những người trong ngành nói với rằng giá cả ổn định nhất là lá đồng, trước đây chỉ chiếm khoảng 8% chi phí pin nhưng hiện chiếm gần 20%, cao nhất sau vật liệu catot. Giá đồng được cho là không theo xu hướng giá của chuỗi cung ứng pin.

Mặc dù thị trường pin điện vẫn đang trong giai đoạn tăng trưởng, nhưng sự cạnh tranh rất khốc liệt khiến giá thấp trở thành chuẩn mực, khiến các công ty phải cắt giảm đầu tư vào đổi mới và công nghệ mới, vật lộn để giành được sự chấp nhận của thị trường.

Phản ánh điều này trong báo cáo tài chính, khoản đầu tư vào R&D của CATL trong nửa đầu năm là 8,59 tỷ Nhân dân tệ (1,19 tỷ USD), giảm so với mức 9,85 tỷ Nhân dân tệ (1,36 tỷ USD) cùng kỳ năm ngoái. Số lượng nhân sự R&D cũng giảm 846 người.

Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt trên thị trường, việc duy trì thị phần và lợi nhuận đã trở thành ưu tiên hàng đầu. Nhà sản xuất pin điện toàn cầu từng rất máu lửa này đã bước vào giai đoạn bảo thủ.

Chiến lược lợi nhuận của CATL

Sự thống lĩnh trong ngành của CATL giúp công ty này dễ dàng điều hướng biến động giá, duy trì biên lợi nhuận. Khi giá lithium carbonate tăng vọt trong nửa đầu năm 2022, CATL đã nhanh chóng điều chỉnh giá cho các nhà sản xuất ô tô, làm dấy lên tuyên bố rằng "các nhà sản xuất ô tô đang làm việc cho CATL".

Hiện nay, trong bối cảnh cuộc chiến giá cả của các hãng sản xuất ô tô, áp lực cắt giảm chi phí cho pin điện - thành phần đắt nhất - đã gia tăng, thúc đẩy CATL chuyển những chi phí này lên thượng nguồn.

Trong nửa đầu năm, giá sản phẩm pin của CATL đã giảm, dẫn đến tăng lượng hàng xuất xưởng nhưng doanh thu chỉ đạt 166,77 tỷ Nhân dân tệ, giảm 11,88% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, chi phí giảm mạnh hơn, với chi phí hoạt động giảm xuống còn 122,518 tỷ Nhân dận tệ (16,92 tỷ USD), giảm 17,39% so với cùng kỳ năm trước. Do đó, lợi nhuận ròng đạt 22,87 tỷ RMB, tăng 10,37% so với cùng kỳ năm trước.

Trong nửa đầu năm, biên lợi nhuận gộp của CATL đối với hệ thống pin điện là 26,90% và đối với hệ thống pin lưu trữ năng lượng là 28,87%, cả hai đều cao hơn nhiều so với mức trung bình của ngành.

Hoạt động kinh doanh của CATL cũng bao gồm vật liệu và tái chế pin, và tài nguyên khoáng sản pin. Tương tự như chuỗi cung ứng tích hợp theo chiều dọc của BYD, Guangdong Brunp, tập trung vào tái chế, đã trở thành một trong những nhà cung cấp vật liệu catốt chính của CATL. Hoạt động khai thác lithium của CATL trải dài từ Bắc Mỹ, Úc, Châu Phi và Nam Mỹ, đồng thời nắm giữ cổ phần tại các mỏ niken ở Indonesia và các mỏ đồng-coban ở Châu Phi.

Lợi ích của việc tích hợp theo chiều dọc không chỉ nằm ở việc tự cung cấp mà còn ở việc hiểu được cấu trúc chi phí của chuỗi cung ứng, nâng cao sức mạnh mặc cả ở thượng nguồn. Sức mạnh mặc cả này đặc biệt rõ ràng hiện nay, khi toàn bộ chuỗi cung ứng đang chịu áp lực cắt giảm chi phí.

CATL tuyên bố trong cuộc gọi thu nhập rằng lợi nhuận đơn vị của công ty vẫn ổn định trong quý 2. Với giá tài nguyên và nguyên liệu thô như lithium carbonate giảm, điều này liên quan đến việc giảm giá bán đơn vị của các sản phẩm, do đó làm tăng biên lợi nhuận gộp.

Tất nhiên, lợi nhuận của CATL không chỉ đến từ việc giảm chi phí nguyên liệu thô mà còn từ việc giảm chi phí. Trong thời kỳ kinh doanh tăng trưởng, các công ty hàng đầu thường che giấu lợi nhuận và hạ thấp kỳ vọng của thị trường, nhưng khi kinh doanh ổn định, họ sẽ công bố lợi nhuận.

BYD, với doanh số bán ô tô tăng nhanh chóng, với doanh thu vượt quá 600 tỷ Nhân dân tệ (82,85 tỷ USD) vào năm 2023 nhưng lợi nhuận ròng chỉ đạt 30 tỷ Nhân dân tệ (4,14 tỷ USD), tuyển dụng nhiều nhân viên mới và đầu tư 39,9 tỷ Nhân dân tệ (5,51 tỷ USD) vào R&D.

Ngược lại, hoạt động kinh doanh pin của CATL đã ổn định, đảm bảo lợi nhuận mặc dù doanh thu giảm. Trong bối cảnh cuộc chiến giá cả, CATL đã bắt đầu cắt giảm chi phí và giải phóng lợi nhuận để ổn định giá cổ phiếu trên thị trường.

Trong nửa đầu năm nay, chi phí R&D của CATL là 8,59 tỷ Nhân dân tệ, giảm so với mức 9,85 tỷ Nhân dân tệ cùng kỳ năm ngoái. Tính đến cuối kỳ báo cáo, công ty có 19.758 nhân viên R&D, giảm so với mức 20.604 vào cuối năm 2023, tức là giảm 846 người.

Chi phí R&D và số lượng nhân sự phản ánh sự chuyển dịch của CATL sang chủ nghĩa bảo thủ, cắt giảm chi phí và làm chậm tốc độ R&D. Thị trường ô tô hiện tại cũng ít tiếp nhận các công nghệ mới, ưa chuộng các công nghệ đã trưởng thành, chi phí thấp.

Về phát triển sản phẩm, CATL đã đề cập trong cuộc gọi thu nhập của mình rằng pin Shenxing và pin Qilin đã bắt đầu sản xuất hàng loạt trong năm nay. Trong suốt cả năm, các loại pin này sẽ chiếm 30–40% lượng pin điện của công ty, với nhiều dự án vẫn đang được tiến hành. Tỷ lệ của hai loại pin này trong các lô hàng trong tương lai sẽ tiếp tục tăng.

Pin Shenxing và Qilin là sản phẩm chính của CATL, với các dây chuyền sản xuất chung ngay cả khi cung cấp cho các nhà sản xuất ô tô khác nhau. Do đó, càng nhiều sản phẩm này được xuất xưởng, tỷ lệ sử dụng công suất sản xuất càng cao, dẫn đến quy mô kinh tế đáng kể, giá thành thấp hơn và thị phần cao hơn.

Trong một thị trường pin ổn định, các số liệu tài chính của CATL không còn cần cải thiện đáng kể nữa. Chiến lược hiện tại là mở rộng các điểm tăng trưởng kinh doanh trong khi vẫn duy trì sự ổn định.

Ổn định trong nước, mở rộng ra nước ngoài

Thị phần của CATL rất ổn định tại Trung Quốc. Trong nửa đầu năm nay, các cơ sở lắp đặt pin điện trong nước của CATL đã đạt 93,31 gigawatt giờ, với thị phần chung tăng 2,97 điểm phần trăm lên 46,38%.

Trong phân khúc pin LFP, BYD đã vượt qua CATL trong nửa đầu năm 2023 với thị phần là 43,68%. Năm nay, CATL đã giành lại vị trí dẫn đầu trong phân khúc này với thị phần là 37,19%, vượt qua mức 35,79% của BYD.

Thị phần cũng được phản ánh trong năng lực sản xuất hiện có. Báo cáo tài chính cho thấy công suất hiện tại của CATL là 323 GWh, tăng từ 254 GWh cùng kỳ năm ngoái, tăng 69 GWh. Công suất đang xây dựng là 153 GWh, tăng từ 53 GWh của năm ngoái.

Trong nửa đầu năm, tỷ lệ sử dụng công suất của CATL là 65,33%, phục hồi đáng kể so với mức 60,5% của năm ngoái. CATL chỉ ra trong cuộc gọi thu nhập rằng, do nhu cầu thị trường mạnh mẽ trong năm nay, công ty đã đẩy nhanh việc xây dựng năng lực và sẽ duy trì một mức đầu tư nhất định trong một thời gian.

Tuy nhiên, báo cáo tài chính cho thấy tài sản cố định của CATL là 113,143 tỷ Nhân dân tệ (15,62 tỷ USD), giảm 1,9% so với cùng kỳ năm trước và xây dựng đang tiến hành là 27,257 tỷ Nhân dân tệ (3,76 tỷ USD), tăng 9% so với cùng kỳ năm trước. Những giá trị này cho thấy ít biến động.

Chi tiêu vốn đã giảm đáng kể. Trong nửa đầu năm, các khoản thanh toán bằng tiền mặt của CATL cho việc mua và xây dựng tài sản cố định là 13,83 tỷ Nhân dân tệ (1,91 tỷ USD), giảm 25% so với cùng kỳ năm trước.

Điều này có nghĩa là mặc dù CATL có nhiều năng lực đang được xây dựng, nhưng tốc độ sản xuất đã chậm lại. Mặc dù nhu cầu thị trường trong nước vẫn còn, nhưng tốc độ tăng trưởng rõ ràng không nhanh như trước và CATL không còn cần phải mở rộng sản xuất ồ ạt để đáp ứng tốc độ tăng trưởng kinh doanh nữa.

CATL cũng đề cập trong báo cáo tài chính rằng "dây chuyền sản xuất siêu thông minh" của họ đã được quảng bá đến nhiều cơ sở sản xuất khác nhau, cải thiện đáng kể hiệu quả sản xuất. Công nghệ này được thiết kế để sản xuất quy mô lớn, phù hợp để sản xuất pin Qilin và Shenxing. CATL cho biết, siêu dây chuyền lăng trụ thế hệ thứ tám (PSL) của họ có thể giảm 70% nhu cầu về nhân sự và tăng tốc độ sản xuất lên 300%.

Ngoài việc ổn định thị trường trong nước, CATL cũng đang mở rộng ra thị trường nước ngoài, đây là trọng tâm cạnh tranh tiếp theo của các công ty pin.

Báo cáo tài chính cho thấy sản phẩm chính của CATL được bán ra nước ngoài trong nửa đầu năm là hệ thống pin, không có thay đổi đáng kể so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, doanh thu ở nước ngoài của công ty đạt 50,529 tỷ Nhân dân tệ (6,98 tỷ USD), chiếm 30,30% tổng doanh thu. Biên lợi nhuận gộp của doanh thu ở nước ngoài là 29,65%.

Hoạt động kinh doanh ở nước ngoài của CATL hiện chủ yếu liên quan đến xuất khẩu và việc mở rộng năng lực sản xuất tại địa phương ở nước ngoài là cấp thiết. CATL đã tiết lộ sáu nhà máy ở nước ngoài cho đến nay, tại Thuringia (Đức), Hungary, Indonesia, Thái Lan, cũng như Mic higan và Nevada tại Mỹ, hợp tác với Ford và Tesla.

Bên cạnh Indonesia và Thái Lan, nơi các công ty ô tô Trung Quốc đang cùng nhau ra nước ngoài, bốn nhà máy khác phải đối mặt với những thách thức đáng kể.

Tại Châu Âu, nhà máy Thuringia đã được xây dựng nhưng vẫn tiếp tục thua lỗ. CATL giải thích rằng nhà máy vẫn đang tăng công suất, với mục tiêu hòa vốn trong năm nay. Nhà máy Hungary đã hoàn thành một số công đoạn bịt kín mặt trên của nhà máy và đưa thiết bị vào vận hành, với tiến độ xây dựng đang diễn ra theo đúng kế hoạch.

Việc xây dựng các nhà máy tại Châu Âu đòi hỏi nguồn lực đáng kể. Nhà máy tại Đức của CATL đã đầu tư 13,34 tỷ Nhân dân tệ (1,84 tỷ USD), với công suất dự kiến chỉ là 14 GWh.

Ngược lại, nhà máy Hungary có công suất dự kiến là 100 GWh và chỉ đầu tư 2,97 tỷ Nhân dân tệ (410,1 triệu USD). Ngay cả khi chi phí tại Hungary giảm một nửa, vẫn cần thêm 44,53 tỷ Nhân dân tệ (6,15 tỷ USD) để đưa vào hoạt động hoàn toàn. Những năng lực này đòi hỏi nguồn vốn lớn và đơn hàng ổn định.

Tại thị trường Mỹ, mô hình dịch vụ cấp phép bản quyền (LRS) tạo thành cơ sở cho việc xây dựng nhà máy. Mô hình này, được giải thích trong cuộc gọi thu nhập, được cho là mô hình chia sẻ đôi bên cùng có lợi với các đối tác, trong đó CATL không cần đầu tư chi phí vốn để xây dựng cơ sở sản xuất, do đó có rủi ro tương đối thấp.

Tuy nhiên, mặc dù không yêu cầu chi phí vốn, CATL phải hỗ trợ hầu hết mọi công việc xây dựng nhà máy, thiết bị và chuỗi cung ứng, trong khi các đối tác chỉ cần "chuyển đến". Việc chia sẻ lợi nhuận của mô hình này rất phức tạp và vẫn đang được đàm phán, với những thách thức đáng kể trong việc xây dựng chuỗi cung ứng.

Cơ bản có thể thấy CATL đã bước vào giai đoạn ổn định. Ngay cả trong bối cảnh chiến tranh giá cả khốc liệt, công ty này vẫn có thể đảm bảo lợi nhuận.

Phát triển thị trường nước ngoài sẽ là điểm tăng trưởng tiếp theo của gã khổng lồ pin CATL, nhưng tương lai vẫn còn nhiều điều bất ổn khó lường.

Hoàng Lâm