Gần 45.000 trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt được nhận làm con nuôi

Đây là thông tin được đưa ra tại Hội nghị Tổng kết 15 năm thi hành Luật Nuôi con nuôi do Bộ Tư pháp tổ chức sáng nay, 25/11.

Đa số các địa phương chưa phát hiện hiện tượng lợi dụng việc nuôi con nuôi để trục lợi

Luật Nuôi con nuôi số 52/2010/QH12 được Quốc hội khóa 12 thông qua ngày 17/6/2010 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2011. Sau khi Luật Nuôi con nuôi được ban hành, Bộ Tư pháp đã chủ động xây dựng, trình cơ quan có thẩm quyền ban hành, ban hành theo thẩm quyền hoặc phối hợp với các Bộ liên quan ban hành, sửa đổi, bổ sung các văn bản hướng dẫn thi hành Luật. Cho đến nay, hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thi hành Luật Nuôi con nuôi gồm 2 Nghị định, 3 Thông tư, 2 Thông tư liên tịch.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc phát biểu tại Hội nghị

Qua 15 thi hành Luật, việc giải quyết việc nuôi con nuôi được thực hiện đúng quy định trong quá trình tiếp nhận, giải quyết và lưu trữ hồ sơ. Đa số các địa phương chưa phát hiện hiện tượng lợi dụng việc nuôi con nuôi để trục lợi, bóc lột sức lao động của con nuôi, bắt cóc hoặc mua bán trẻ em để cho làm con nuôi. Đối với những sai sót được phát hiện, Bộ Tư pháp, Sở Tư pháp, Phòng Tư pháp (trước đây) đã kịp thời uốn nắn; các khó khăn, vướng mắc được hướng dẫn, khắc phục kịp thời.

Trong quá trình triển khai thực hiện Luật Nuôi con nuôi, hoạt động hợp tác quốc tế luôn được coi là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhằm bảo đảm việc giải quyết cho trẻ em làm con nuôi ở nước ngoài là biện pháp cuối cùng, vì lợi ích tốt nhất của trẻ em. Trong 15 năm qua, Việt Nam đã thiết lập cơ chế hợp tác tích cực, có trách nhiệm, tin tưởng và thiện chí trên phương diện song phương và đa phương với các đối tác.

Từ thời điểm Luật Nuôi con nuôi có hiệu lực thi hành đến nay, trên cơ sở hợp tác với các nước nhận, Bộ Tư pháp đã cấp giấy phép hoạt động trong lĩnh vực nuôi con nuôi cho 38 tổ chức con nuôi nước ngoài của 14 nước. Những tổ chức này có vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ giải quyết việc nuôi con nuôi tại Việt Nam cho người nhận con nuôi thường trú ở nước ngoài. Đến thời điểm hiện nay còn 19 tổ chức hoạt động tại Việt Nam do một số tổ chức dừng hoạt động tại Nước nhận, một số tổ chức không xin gia hạn giấy phép hoạt động khi giấy phép hết hạn, một số tổ chức không có người đứng đầu văn phòng con nuôi nước ngoài đủ điều kiện và phù hợp. Nhìn chung, các tổ chức con nuôi nước ngoài được cấp giấy phép hoạt động trong lĩnh vực nuôi con nuôi đã thực hiện các hoạt động theo đúng quyền và nghĩa vụ được pháp luật Việt Nam quy định...

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc phát biểu tại Hội nghị

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc nêu rõ, dự thảo Báo cáo tổng kết 15 năm thi hành Luật Nuôi con nuôi và những ý kiến tham luận, phát biểu của Quý vị đại biểu đã đánh giá tương đối toàn diện những kết quả đạt được, những khó khăn, vướng mắc, tồn tại, hạn chế trên các mặt của công tác nuôi con nuôi. Ghi nhận những kết quả quan trọng trong việc xây dựng thể chế, nâng cao nhận thức xã hội và cải thiện chất lượng giải quyết hồ sơ nuôi con nuôi, Thứ trưởng nhấn mạnh, những kết quả đó khẳng định Luật đã phát huy vai trò nền tảng trong bảo đảm quyền trẻ em, đặc biệt là trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, góp phần ổn định an sinh xã hội và củng cố niềm tin của nhân dân đối với chính sách nhân văn của Đảng và Nhà nước.

Hội nghị chúng ta cũng đã thẳng thắn nhìn nhận, đánh giá một cách nghiêm túc, khách quan những tồn tại, hạn chế, bất cập của công tác nuôi con nuôi. Đồng thời, Hội nghị cũng tập trung trao đổi, thảo luận, đề xuất, kiến nghị các giải pháp nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc đó.

Kiểm tra định kỳ, đột xuất đối với quá trình giải quyết nuôi con nuôi

Để tiếp tục phát huy những kết quả đạt được, khắc phục những hạn chế, bất cập và nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác nuôi con nuôi, Thứ trưởng đề nghị các Bộ, ngành, địa phương tiếp tục rà soát, tổng hợp các khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện Luật Nuôi con nuôi và gửi về Bộ Tư pháp. Đồng thời, để bảo đảm không có sự trùng lặp, chồng chéo, mâu thuẫn trong các quy định của Luật Nuôi con nuôi với pháp luật chuyên ngành khác, đề nghị các Bộ, cơ quan ngang Bộ cần có sự phối hợp chặt chẽ trong quá trình rà soát, nghiên cứu, đề xuất sửa đổi toàn diện Luật Nuôi con nuôi.

“Sau Hội nghị tổng kết này, Bộ Tư pháp sẽ tổng hợp lại toàn bộ những vướng mắc, phát sinh trong quá trình thi hành Luật Nuôi con nuôi để có phương hướng, biện pháp giải quyết theo thẩm quyền hoặc đề xuất các cơ quan hữu quan giải quyết theo thẩm quyền, tiến hành nghiên cứu một cách thấu đáo, toàn diện, bài bản phục vụ việc sửa đổi, bổ sung các quy định của Luật Nuôi con nuôi trong năm 2026 nhằm đáp ứng yêu cầu của thực tiễn”, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc nêu rõ.

Cùng với đó, các Bộ, ngành, địa phương tập trung chú trọng thực hiện thường xuyên để nâng cao kiến thức pháp luật về Luật Nuôi con nuôi, quan tâm tới việc đào tạo, nâng cao năng lực cho đội ngũ công chức cấp xã là công tác giải quyết nuôi con nuôi, cán bộ bảo vệ trẻ em, cán bộ cơ sở trợ giúp xã hội; bảo đảm họ nắm vững quy định pháp luật, kỹ năng đánh giá hoàn cảnh cha mẹ nuôi và nhu cầu tìm gia đình thay thế của trẻ em, kỹ năng tư vấn, cũng như trách nhiệm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của trẻ.

Nhấn mạnh đến công tác kiểm tra, thanh tra đối với lĩnh vực này, Thứ trưởng cũng yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương cần thực hiện việc kiểm tra định kỳ và đột xuất đối với quá trình giải quyết nuôi con nuôi, nhất là các trường hợp có yếu tố nước ngoài; kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, bảo đảm công khai, minh bạch và phòng ngừa các nguy cơ lợi dụng chính sách về nuôi con nuôi.

Thành An